ñit'iy

See also: ñitiy

Quechua

Alternative forms

ñitiy

Noun

ñit'iy

Declension

Declension of *ñit'iy*
	singular	plural
nominative	ñit'iy	ñit'iykuna
accusative	ñit'iyta	ñit'iykunata
dative	ñit'iyman	ñit'iykunaman
genitive	ñit'iypa	ñit'iykunap
locative	ñit'iypi	ñit'iykunapi
terminative	ñit'iykama	ñit'iykunakama
ablative	ñit'iymanta	ñit'iykunamanta
instrumental	ñit'iywan	ñit'iykunawan
comitative	ñit'iynintin	ñit'iykunantin
abessive	ñit'iyninnaq	ñit'iykunannaq
comparative	ñit'iyhina	ñit'iykunahina
causative	ñit'iyrayku	ñit'iykunarayku
benefactive	ñit'iypaq	ñit'iykunapaq
associative	ñit'iypura	ñit'iykunapura
distributive	ñit'iyninka	ñit'iykunanka
exclusive	ñit'iylla	ñit'iykunalla

Possessive forms of ñit'iy

*ñuqap* - first-person singular
ñuqap (my)	singular	plural
nominative	ñit'iyniy	ñit'iyniykuna
accusative	ñit'iyniyta	ñit'iyniykunata
dative	ñit'iyniyman	ñit'iyniykunaman
genitive	ñit'iyniypa	ñit'iyniykunap
locative	ñit'iyniypi	ñit'iyniykunapi
terminative	ñit'iyniykama	ñit'iyniykunakama
ablative	ñit'iyniymanta	ñit'iyniykunamanta
instrumental	ñit'iyniywan	ñit'iyniykunawan
comitative	ñit'iyniynintin	ñit'iyniykunantin
abessive	ñit'iyniyninnaq	ñit'iyniykunannaq
comparative	ñit'iyniyhina	ñit'iyniykunahina
causative	ñit'iyniyrayku	ñit'iyniykunarayku
benefactive	ñit'iyniypaq	ñit'iyniykunapaq
associative	ñit'iyniypura	ñit'iyniykunapura
distributive	ñit'iyniyninka	ñit'iyniykunanka
exclusive	ñit'iyniylla	ñit'iyniykunalla

*qampa* - second-person singular
qampa (your)	singular	plural
nominative	ñit'iyniyki	ñit'iyniykikuna
accusative	ñit'iyniykita	ñit'iyniykikunata
dative	ñit'iyniykiman	ñit'iyniykikunaman
genitive	ñit'iyniykipa	ñit'iyniykikunap
locative	ñit'iyniykipi	ñit'iyniykikunapi
terminative	ñit'iyniykikama	ñit'iyniykikunakama
ablative	ñit'iyniykimanta	ñit'iyniykikunamanta
instrumental	ñit'iyniykiwan	ñit'iyniykikunawan
comitative	ñit'iyniykintin	ñit'iyniykikunantin
abessive	ñit'iyniykinnaq	ñit'iyniykikunannaq
comparative	ñit'iyniykihina	ñit'iyniykikunahina
causative	ñit'iyniykirayku	ñit'iyniykikunarayku
benefactive	ñit'iyniykipaq	ñit'iyniykikunapaq
associative	ñit'iyniykipura	ñit'iyniykikunapura
distributive	ñit'iyniykinka	ñit'iyniykikunanka
exclusive	ñit'iyniykilla	ñit'iyniykikunalla

*paypa* - third-person singular
paypa (his/her/its)	singular	plural
nominative	ñit'iynin	ñit'iyninkuna
accusative	ñit'iyninta	ñit'iyninkunata
dative	ñit'iyninman	ñit'iyninkunaman
genitive	ñit'iyninpa	ñit'iyninkunap
locative	ñit'iyninpi	ñit'iyninkunapi
terminative	ñit'iyninkama	ñit'iyninkunakama
ablative	ñit'iyninmanta	ñit'iyninkunamanta
instrumental	ñit'iyninwan	ñit'iyninkunawan
comitative	ñit'iyninintin	ñit'iyninkunantin
abessive	ñit'iyninninnaq	ñit'iyninkunannaq
comparative	ñit'iyninhina	ñit'iyninkunahina
causative	ñit'iyninrayku	ñit'iyninkunarayku
benefactive	ñit'iyninpaq	ñit'iyninkunapaq
associative	ñit'iyninpura	ñit'iyninkunapura
distributive	ñit'iynininka	ñit'iyninkunanka
exclusive	ñit'iyninlla	ñit'iyninkunalla

*ñuqanchikpa* - first-person inclusive plural
ñuqanchikpa (our(incl))	singular	plural
nominative	ñit'iyninchik	ñit'iyninchikkuna
accusative	ñit'iyninchikta	ñit'iyninchikkunata
dative	ñit'iyninchikman	ñit'iyninchikkunaman
genitive	ñit'iyninchikpa	ñit'iyninchikkunap
locative	ñit'iyninchikpi	ñit'iyninchikkunapi
terminative	ñit'iyninchikkama	ñit'iyninchikkunakama
ablative	ñit'iyninchikmanta	ñit'iyninchikkunamanta
instrumental	ñit'iyninchikwan	ñit'iyninchikkunawan
comitative	ñit'iyninchiknintin	ñit'iyninchikkunantin
abessive	ñit'iyninchikninnaq	ñit'iyninchikkunannaq
comparative	ñit'iyninchikhina	ñit'iyninchikkunahina
causative	ñit'iyninchikrayku	ñit'iyninchikkunarayku
benefactive	ñit'iyninchikpaq	ñit'iyninchikkunapaq
associative	ñit'iyninchikpura	ñit'iyninchikkunapura
distributive	ñit'iyninchikninka	ñit'iyninchikkunanka
exclusive	ñit'iyninchiklla	ñit'iyninchikkunalla

*ñuqaykup* - first-person exclusive plural
ñuqaykup (our(excl))	singular	plural
nominative	ñit'iyniyku	ñit'iyniykukuna
accusative	ñit'iyniykuta	ñit'iyniykukunata
dative	ñit'iyniykuman	ñit'iyniykukunaman
genitive	ñit'iyniykupa	ñit'iyniykukunap
locative	ñit'iyniykupi	ñit'iyniykukunapi
terminative	ñit'iyniykukama	ñit'iyniykukunakama
ablative	ñit'iyniykumanta	ñit'iyniykukunamanta
instrumental	ñit'iyniykuwan	ñit'iyniykukunawan
comitative	ñit'iyniykuntin	ñit'iyniykukunantin
abessive	ñit'iyniykunnaq	ñit'iyniykukunannaq
comparative	ñit'iyniykuhina	ñit'iyniykukunahina
causative	ñit'iyniykurayku	ñit'iyniykukunarayku
benefactive	ñit'iyniykupaq	ñit'iyniykukunapaq
associative	ñit'iyniykupura	ñit'iyniykukunapura
distributive	ñit'iyniykunka	ñit'iyniykukunanka
exclusive	ñit'iyniykulla	ñit'iyniykukunalla

*qamkunap* - second-person plural
qamkunap (your(pl))	singular	plural
nominative	ñit'iyniykichik	ñit'iyniykichikkuna
accusative	ñit'iyniykichikta	ñit'iyniykichikkunata
dative	ñit'iyniykichikman	ñit'iyniykichikkunaman
genitive	ñit'iyniykichikpa	ñit'iyniykichikkunap
locative	ñit'iyniykichikpi	ñit'iyniykichikkunapi
terminative	ñit'iyniykichikkama	ñit'iyniykichikkunakama
ablative	ñit'iyniykichikmanta	ñit'iyniykichikkunamanta
instrumental	ñit'iyniykichikwan	ñit'iyniykichikkunawan
comitative	ñit'iyniykichiknintin	ñit'iyniykichikkunantin
abessive	ñit'iyniykichikninnaq	ñit'iyniykichikkunannaq
comparative	ñit'iyniykichikhina	ñit'iyniykichikkunahina
causative	ñit'iyniykichikrayku	ñit'iyniykichikkunarayku
benefactive	ñit'iyniykichikpaq	ñit'iyniykichikkunapaq
associative	ñit'iyniykichikpura	ñit'iyniykichikkunapura
distributive	ñit'iyniykichikninka	ñit'iyniykichikkunanka
exclusive	ñit'iyniykichiklla	ñit'iyniykichikkunalla

*paykunap* - third-person plural
paykunap (their)	singular	plural
nominative	ñit'iyninku	ñit'iyninkukuna
accusative	ñit'iyninkuta	ñit'iyninkukunata
dative	ñit'iyninkuman	ñit'iyninkukunaman
genitive	ñit'iyninkupa	ñit'iyninkukunap
locative	ñit'iyninkupi	ñit'iyninkukunapi
terminative	ñit'iyninkukama	ñit'iyninkukunakama
ablative	ñit'iyninkumanta	ñit'iyninkukunamanta
instrumental	ñit'iyninkuwan	ñit'iyninkukunawan
comitative	ñit'iyninkuntin	ñit'iyninkukunantin
abessive	ñit'iyninkunnaq	ñit'iyninkukunannaq
comparative	ñit'iyninkuhina	ñit'iyninkukunahina
causative	ñit'iyninkurayku	ñit'iyninkukunarayku
benefactive	ñit'iyninkupaq	ñit'iyninkukunapaq
associative	ñit'iyninkupura	ñit'iyninkukunapura
distributive	ñit'iyninkunka	ñit'iyninkukunanka
exclusive	ñit'iyninkulla	ñit'iyninkukunalla

Verb

ñit'iy

(transitive) to press, compress, squeeze
(transitive) to print
(transitive) to oppress

Conjugation

Conjugation of ñit'iy
		singular			plural
infinitive		ñit'iy
agentive		ñit'iq
present participle		ñit'ispa
past participle		ñit'isqa
future participle		ñit'ina

		1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person inclusive	1^st person exclusive	2^nd person	3^rd person
indicative		ñuqa	qam	pay	ñuqanchik	ñuqayku	qamkuna	paykuna
	present	ñit'ini	ñit'inki	ñit'in	ñit'inchik	ñit'iyku ñit'iniku¹	ñit'inkichik	ñit'inku
	past (experienced)	ñit'irqani	ñit'irqanki	ñit'irqan	ñit'irqanchik	ñit'irqayku ñit'irqaniku	ñit'irqankichik	ñit'irqanku
	past (reported)	ñit'isqani	ñit'isqanki	ñit'isqan	ñit'isqanchik	ñit'isqayku ñit'isqaniku	ñit'isqankichik	ñit'isqanku
	future	ñit'isaq	ñit'inki	ñit'inqa	ñit'isunchik	ñit'isaqku	ñit'inkichik	ñit'inqaku

imperative		—	qam	pay	ñuqanchik	—	qamkuna	paykuna
	affirmative	—	ñit'iy	ñit'ichun	ñit'isun² ñit'isunchik	—	ñit'iychik	ñit'ichunku
	negative	—	ama ñit'iychu	ama ñit'ichunchu	ama ñit'isunchu ama ñit'isunchikchu	—	ama ñit'iychikchu	ama ñit'ichunkuchu

¹ The conjugation -niku is only for the Ayacucho-Chanca variety.
² The form -sun refers to "you and I together", while the form -sunchik refers to "you and I and other people".