իմանամ

Old Armenian

Etymology

From Proto-Indo-European *h₁em- (to take) +‎ -ան- (-an-). Cognate with Latin emo (to buy). Sense development from "to take" to "to comprehend" is common. A derivation from Proto-Indo-European *men- (to think) has been proposed as well, but this is unlikely, as the verb is conjugated as if -ան- (-an-) were a suffix, not part of the root.

Verb

իմանամ • (imanam)  (aorist indicative իմացայ)

  1. to understand, to know; to conceive, to comprehend, to perceive
    իմանալ զօրութեամբimanal zōrutʻeambto understand (something omitted)
  2. to feel
  3. to think, to contemplate
    զանձին իմանալ բարիzanjin imanal barito seek one's interest, to consult one's own happiness
  4. to think (of), to devise, to invent, to contrive
    հնարս իմանալ, զելս/զելս իրաց իմանալhnars imanal, zels/zels iracʻ imanalto find means, to exercise one's ingenuity, to invent
    գիտէ իմանալ զամենայն հնարսgitē imanal zamenayn hnarshe knows how to attain his end, how to manage
  5. to think, to consider, to believe

Conjugation

mediopassive
infinitive իմանալ (imanal) participle իմացեալ (imacʻeal)
causative իմացուցանեմ (imacʻucʻanem) aorist stem իմաց- (imacʻ-)
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
indicative
present իմանամ (imanam) իմանաս (imanas) իմանայ (imanay) իմանամք (imanamkʻ) իմանայք (imanaykʻ) իմանան (imanan)
imperfect իմանայի (imanayi) իմանայիր (imanayir) իմանայր (imanayr) իմանայաք (imanayakʻ) իմանայիք (imanayikʻ) իմանային (imanayin)
aorist իմացայ (imacʻay) իմացար (imacʻar) իմացաւ (imacʻaw) իմացաք (imacʻakʻ) իմացայք (imacʻaykʻ) իմացան (imacʻan)
subjunctive
present իմանայցիմ (imanaycʻim) իմանայցիս (imanaycʻis) իմանայցի (imanaycʻi) իմանայցիմք (imanaycʻimkʻ) իմանայցիք (imanaycʻikʻ) իմանայցին (imanaycʻin)
aorist իմացայց (imacʻaycʻ) իմասցիս (imascʻis) իմասցի (imascʻi) իմասցուք (imascʻukʻ) իմասջիք (imasǰikʻ) իմասցին (imascʻin)
imperatives
imperative իմա՛, իմա՛ց, իմացի՛ր (imá, imácʻ, imacʻír) իմացարո՛ւք (imacʻarúkʻ)
cohortative իմասջի՛ր (imasǰír) իմասջի՛ք (imasǰíkʻ)
prohibitive մի՛ իմանար (mí imanar) մի՛ իմանայք (mí imanaykʻ)

note the irregular imperative իմա՛ (imá)

Derived terms

  • աղքատիմաց (ałkʻatimacʻ)
  • ամէնիմաց (amēnimacʻ)
  • ամէնիմացական (amēnimacʻakan)
  • այլայլիմաց (aylaylimacʻ)
  • այլիմաց (aylimacʻ)
  • անիմայ (animay)
  • անիմանալի (animanali)
  • անիմաց (animacʻ)
  • անիմացաբար (animacʻabar)
  • անիմացական (animacʻakan)
  • անիմացութիւն (animacʻutʻiwn)
  • անպարիմանալի (anparimanali)
  • անպարիմացապէս (anparimacʻapēs)
  • աստուածիմաց (astuacimacʻ)
  • գերիմաց (gerimacʻ)
  • գերիմացական (gerimacʻakan)
  • գերիմացեալ (gerimacʻeal)
  • դժուարիմանալի (džuarimanali)
  • դժուարիմաց (džuarimacʻ)
  • դժուարիմացութիւն (džuarimacʻutʻiwn)
  • երկիմայ (erkimay)
  • զայլիմաց (zaylimacʻ)
  • իմանալաբար (imanalabar)
  • իմանալագոյն (imanalagoyn)
  • իմանալապէս (imanalapēs)
  • իմանալի (imanali)
  • իմանալիութիւն (imanaliutʻiwn)
  • իմանալւութիւն (imanalwutʻiwn)
  • իմանող (imanoł)
  • իմանողական (imanołakan)
  • իմաստ (imast)
  • իմաց (imacʻ)
  • իմացագոյն (imacʻagoyn)
  • իմացական (imacʻakan)
  • իմացականաբար (imacʻakanabar)
  • իմացականապէս (imacʻakanapēs)
  • իմացականութիւն (imacʻakanutʻiwn)
  • իմացիկ (imacʻik)
  • իմացող (imacʻoł)
  • իմացողաբար (imacʻołabar)
  • իմացողական (imacʻołakan)
  • իմացողապէս (imacʻołapēs)
  • իմացողութիւն (imacʻołutʻiwn)
  • իմացուած (imacʻuac)
  • իմացուածութիւն (imacʻuacutʻiwn)
  • իմացութիւն (imacʻutʻiwn)
  • իմացումն (imacʻumn)
  • իմացումնակի (imacʻumnaki)
  • իմացուն (imacʻun)
  • իմացուցանեմ (imacʻucʻanem)
  • իմացք (imacʻkʻ)
  • ինքնիմաց (inkʻnimacʻ)
  • լաւիմաց (lawimacʻ)
  • խոհերիմաց (xoherimacʻ)
  • խորաիմաց (xoraimacʻ)
  • խորիմաց (xorimacʻ)
  • համիմաց (hamimacʻ)
  • համիմացական (hamimacʻakan)
  • համիմացութիւն (hamimacʻutʻiwn)
  • հանճարիմաց (hančarimacʻ)
  • հնարիմաց (hnarimacʻ)
  • հնարիմացողութիւն (hnarimacʻołutʻiwn)
  • հնարիմացութիւն (hnarimacʻutʻiwn)
  • ճարիմացութիւն (čarimacʻutʻiwn)
  • ճարտարիմաց (čartarimacʻ)
  • ճշմարտիմաց (čšmartimacʻ)
  • մեծաիմաց (mecaimacʻ)
  • մեծայիմաց (mecayimacʻ)
  • մեծիմաց (mecimacʻ)
  • յառաջիմաց (yaṙaǰimacʻ)
  • յառաջիմացական (yaṙaǰimacʻakan)
  • նախիմաց (naximacʻ)
  • նախիմացական (naximacʻakan)
  • նախիմացութիւն (naximacʻutʻiwn)
  • նորիմաց (norimacʻ)
  • շատիմաց (šatimacʻ)
  • չարիմաց (čʻarimacʻ)
  • չարիմացութիւն (čʻarimacʻutʻiwn)
  • չքնաղիմաց (čʻkʻnałimacʻ)
  • սուրիմաց (surimacʻ)
  • ստորիմանամ (storimanam)
  • վեհիմաց (vehimacʻ)
  • փանաքիմաց (pʻanakʻimacʻ)
  • փանաքիմացութիւն (pʻanakʻimacʻutʻiwn)
  • փոքրիմաց (pʻokʻrimacʻ)
  • քաջիմաց (kʻaǰimacʻ)
  • քաջիմացաբար (kʻaǰimacʻabar)

Descendants

  • Armenian: իմանալ (imanal), իմա (ima)

References

  • Petrosean, Matatʻeay (1879) “իմանամ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “իմանամ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
  • Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “իմանամ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • J̌ahukyan, Geworg (1987) Hayocʻ lezvi patmutʻyun; naxagrayin žamanakašrǰan [History of the Armenian language: The Pre-Literary Period]‎[1] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 165