խարակեմ

Old Armenian

Etymology

Related to Georgian ხრაკავს (xraḳavs, to fry, to pot-roast), Old Armenian խարեմ (xarem, to burn). See the latter for more.

Verb

խարակեմ • (xarakem)

  1. (transitive) to burn
    • 5th century, with changes and additions in later centuries, Baroyaxōs [Physiologus] Earliest recension (TR).9.3:[1]
      Եւ խնդրէ աղբիւր ջրոյ, եւ թռչի յեթերն ի բարձուանդակս արեգականն. եւ խարակէ զթեւսն եւ զաչացն շլացութիւն. իջանէ աղբիւրն եւ մկրտի երիցս անգամ եւ մանգանայ։
      Ew xndrē ałbiwr ǰroy, ew tʻṙčʻi yetʻern i barjuandaks aregakann. ew xarakē ztʻewsn ew začʻacʻn šlacʻutʻiwn. iǰanē ałbiwrn ew mkrti ericʻs angam ew manganay.
      • Translation by Gohar Muradyan
        And it searches for a fountain of water, and flies to the ether, to the height of the sun; and it burns its wings and the dimness of its eyes, descends to the fountain and is immersed thrice and becomes young.

Conjugation

active
infinitive խարակել (xarakel) participle խարակեցեալ, խարակեալ (xarakecʻeal, xarakeal)
causative aorist stem խարակեց- (xarakecʻ-)
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
indicative
present խարակեմ (xarakem) խարակես (xarakes) խարակէ (xarakē) խարակեմք (xarakemkʻ) խարակէք (xarakēkʻ) խարակեն (xaraken)
imperfect խարակէի, խարակեի* (xarakēi, xarakei*) խարակէիր, խարակեիր* (xarakēir, xarakeir*) խարակէր (xarakēr) խարակէաք, խարակեաք* (xarakēakʻ, xarakeakʻ*) խարակէիք, խարակեիք* (xarakēikʻ, xarakeikʻ*) խարակէին, խարակեին* (xarakēin, xarakein*)
aorist խարակեցի (xarakecʻi) խարակեցեր (xarakecʻer) խարակեաց (xarakeacʻ) խարակեցաք (xarakecʻakʻ) խարակեցէք, խարակեցիք (xarakecʻēkʻ, xarakecʻikʻ) խարակեցին (xarakecʻin)
subjunctive
present խարակիցեմ (xarakicʻem) խարակիցես (xarakicʻes) խարակիցէ (xarakicʻē) խարակիցեմք (xarakicʻemkʻ) խարակիցէք (xarakicʻēkʻ) խարակիցեն (xarakicʻen)
aorist խարակեցից (xarakecʻicʻ) խարակեսցես (xarakescʻes) խարակեսցէ (xarakescʻē) խարակեսցուք (xarakescʻukʻ) խարակեսջիք (xarakesǰikʻ) խարակեսցեն (xarakescʻen)
imperatives
imperative խարակեա՛ (xarakeá) խարակեցէ՛ք (xarakecʻḗkʻ)
cohortative խարակեսջի՛ր (xarakesǰír) խարակեսջի՛ք (xarakesǰíkʻ)
prohibitive մի՛ խարակեր (mí xaraker) մի՛ խարակէք (mí xarakēkʻ)
  • rare
mediopassive
infinitive խարակել, խարակիլ* (xarakel, xarakil*) participle խարակեցեալ, խարակեալ (xarakecʻeal, xarakeal)
causative aorist stem խարակեց- (xarakecʻ-)
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
indicative
present խարակիմ (xarakim) խարակիս (xarakis) խարակի (xaraki) խարակիմք (xarakimkʻ) խարակիք (xarakikʻ) խարակին (xarakin)
imperfect խարակէի (xarakēi) խարակէիր (xarakēir) խարակէր, խարակիւր (xarakēr, xarakiwr) խարակէաք (xarakēakʻ) խարակէիք (xarakēikʻ) խարակէին (xarakēin)
aorist խարակեցայ (xarakecʻay) խարակեցար (xarakecʻar) խարակեցաւ (xarakecʻaw) խարակեցաք (xarakecʻakʻ) խարակեցայք (xarakecʻaykʻ) խարակեցան (xarakecʻan)
subjunctive
present խարակիցիմ (xarakicʻim) խարակիցիս (xarakicʻis) խարակիցի (xarakicʻi) խարակիցիմք (xarakicʻimkʻ) խարակիցիք (xarakicʻikʻ) խարակիցին (xarakicʻin)
aorist խարակեցայց (xarakecʻaycʻ) խարակեսցիս (xarakescʻis) խարակեսցի (xarakescʻi) խարակեսցուք (xarakescʻukʻ) խարակեսջիք (xarakesǰikʻ) խարակեսցին (xarakescʻin)
imperatives
imperative խարակեա՛ց (xarakeácʻ) խարակեցարո՛ւք (xarakecʻarúkʻ)
cohortative խարակեսջի՛ր (xarakesǰír) խարակեսջի՛ք (xarakesǰíkʻ)
prohibitive մի՛ խարակիր (mí xarakir) մի՛ խարակիք (mí xarakikʻ)
  • post-classical

Derived terms

  • խարակիչ (xarakičʻ)

Descendants

  • Middle Armenian: խարկել (xarkel)

References

  1. ^ Muradyan, Gohar (2005) Physiologus: The Greek and Armenian Versions with a Study of Translation Technique (Hebrew University Armenian Studies; 6)‎[1], Leuven – Paris – Dudley: Peeters, pages 101, 146

Further reading

  • Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “խար”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, pages 338–339
  • Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “խարակեմ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Klimov, G. A. (1998) Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages (Trends in linguistics. Documentation; 16), New York, Berlin: Mouton de Gruyter, page 331
  • Petrosean, Matatʻeay (1879) “խարակեմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy