խիթ

Armenian

Alternative forms

Etymology

From Old Armenian խիթ (xitʻ).

Pronunciation

Noun

խիթ • (xitʻ)

  1. pain, colic

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)
singular plural
nominative խիթ (xitʻ) խիթեր (xitʻer)
dative խիթի (xitʻi) խիթերի (xitʻeri)
ablative խիթից (xitʻicʻ) խիթերից (xitʻericʻ)
instrumental խիթով (xitʻov) խիթերով (xitʻerov)
locative խիթում (xitʻum) խիթերում (xitʻerum)
definite forms
nominative խիթը / խիթն (xitʻə / xitʻn) խիթերը/խիթերն (xitʻerə/xitʻern)
dative խիթին (xitʻin) խիթերին (xitʻerin)
1st person possessive forms (my)
nominative խիթս (xitʻs) խիթերս (xitʻers)
dative խիթիս (xitʻis) խիթերիս (xitʻeris)
ablative խիթիցս (xitʻicʻs) խիթերիցս (xitʻericʻs)
instrumental խիթովս (xitʻovs) խիթերովս (xitʻerovs)
locative խիթումս (xitʻums) խիթերումս (xitʻerums)
2nd person possessive forms (your)
nominative խիթդ (xitʻd) խիթերդ (xitʻerd)
dative խիթիդ (xitʻid) խիթերիդ (xitʻerid)
ablative խիթիցդ (xitʻicʻd) խիթերիցդ (xitʻericʻd)
instrumental խիթովդ (xitʻovd) խիթերովդ (xitʻerovd)
locative խիթումդ (xitʻumd) խիթերումդ (xitʻerumd)

Old Armenian

Etymology

An ablaut grade of խայթ (xaytʻ), perhaps from Proto-Indo-European *kh₂id-to-, from *kh₂eyd- (cut, hew). The sense “crocodile” developed from “rock, reef”. For the association of crocodile with rocks compare Ancient Greek κροκόδειλος (krokódeilos), said to be from κρόκη (krókē, pebbles).

Noun

խիթ • (xitʻ)

  1. pain, colic, twinge
    խիթ սրբանինxitʻ srbanintenesmus
    խիթք ոտիցxitʻkʻ oticʻgout
  2. rock, reef
  3. crocodile

Declension

o-type
singular plural
nominative խիթ (xitʻ) խիթք (xitʻkʻ)
genitive խթոյ (xtʻoy) խթոց (xtʻocʻ)
dative խթոյ (xtʻoy) խթոց (xtʻocʻ)
accusative խիթ (xitʻ) խիթս (xitʻs)
ablative խթոյ (xtʻoy) խթոց (xtʻocʻ)
instrumental խթով (xtʻov) խթովք (xtʻovkʻ)
locative խիթ (xitʻ) խիթս (xitʻs)

Derived terms

  • ամրախիթ (amraxitʻ)
  • առխթեմ (aṙxtʻem)
  • գաղտախթեմ (gałtaxtʻem)
  • խթամ (xtʻam)
  • խթան (xtʻan)
  • խթեմ (xtʻem)
  • խթիմ (xtʻim)
  • խթնիմ (xtʻnim)
  • խթնում (xtʻnum)
  • խթումն (xtʻumn)
  • խիթամայրի (xitʻamayri)
  • ծակախիթ (cakaxitʻ)
  • ծառախիթ (caṙaxitʻ)
  • կողախիթ (kołaxitʻ)
  • յոգնախթան (yognaxtʻan)
  • ոտնխթի (otnxtʻi)

Descendants

  • Armenian: խիթ (xitʻ)

References

  • Petrosean, Matatʻeay (1879) “խիթ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “խիթ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “խիթ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
  • Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 325