ծաղիկ

Armenian

Etymology

Inherited from Old Armenian ծաղիկ (całik).

Pronunciation

  • (Eastern Armenian) IPA(key): /t͡sɑˈʁik/, [t͡sɑʁík]
  • (Western Armenian) IPA(key): /d͡zɑˈʁiɡ/, [d͡zɑʁíɡ]
  • Audio (Eastern Armenian):(file)

Noun

ծաղիկ • (caġik)

  1. flower
  2. (figuratively) the pick, the cream, the best part
  3. (pathology) smallpox
    Synonym: ծաղկախտ (caġkaxt)

Usage notes

Has the combining form ծաղկե- (caġke-), with the irregular interfix -ե- (-e-).

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)
singular plural
nominative ծաղիկ (caġik) ծաղիկներ (caġikner)
dative ծաղկի (caġki) ծաղիկների (caġikneri)
ablative ծաղկից (caġkicʻ) ծաղիկներից (caġiknericʻ)
instrumental ծաղկով (caġkov) ծաղիկներով (caġiknerov)
locative ծաղկում (caġkum) ծաղիկներում (caġiknerum)
definite forms
nominative ծաղիկը / ծաղիկն (caġikə / caġikn) ծաղիկները / ծաղիկներն (caġiknerə / caġiknern)
dative ծաղկին (caġkin) ծաղիկներին (caġiknerin)
1st person possessive forms (my)
nominative ծաղիկս (caġiks) ծաղիկներս (caġikners)
dative ծաղկիս (caġkis) ծաղիկներիս (caġikneris)
ablative ծաղկիցս (caġkicʻs) ծաղիկներիցս (caġiknericʻs)
instrumental ծաղկովս (caġkovs) ծաղիկներովս (caġiknerovs)
locative ծաղկումս (caġkums) ծաղիկներումս (caġiknerums)
2nd person possessive forms (your)
nominative ծաղիկդ (caġikd) ծաղիկներդ (caġiknerd)
dative ծաղկիդ (caġkid) ծաղիկներիդ (caġiknerid)
ablative ծաղկիցդ (caġkicʻd) ծաղիկներիցդ (caġiknericʻd)
instrumental ծաղկովդ (caġkovd) ծաղիկներովդ (caġiknerovd)
locative ծաղկումդ (caġkumd) ծաղիկներումդ (caġiknerumd)

Derived terms

Old Armenian

Etymology

Of unknown origin.[1] Sometimes derived from the Proto-Indo-European source of ծաղր (całr).[2]

Noun

ծաղիկ • (całik)

  1. flower
    • 5th century, Agatʻangełos, Patmutʻiwn Hayocʻ [History of the Armenians] 645:[3][4]
      Սոյնպէս եւ գունակ գունակ եւ երփն երփն ծաղկանցն․ որպէս մանրագորն եւ վարդն եւ շուշանն եւ ասպազանն եւ յասմիկն եւ անիարն եւ սմնակն եւ ներգիսն եւ շամպղիտակն եւ մեղրուկն, հօրօտն եւ մօրօտն եւ մանիշակն․ եւ այլն ամենայն համասպրամ ծաղկանցն եւ ծառոցն բոյսք բողբոջոցն գարնանւոյն երեւեսցին յետ ձմերանւոյն։
      Soynpēs ew gunak gunak ew erpʻn erpʻn całkancʻn; orpēs manragorn ew vardn ew šušann ew aspazann ew yasmikn ew aniarn ew smnakn ew nergisn ew šampłitakn ew mełrukn, hōrōtn ew mōrōtn ew manišakn; ew ayln amenayn hamaspram całkancʻn ew caṙocʻn boyskʻ bołboǰocʻn garnanwoyn erewescʻin yet jmeranwoyn.
      • Translation by Robert W. Thomson
        Likewise the various kinds and colors of flowers, like the mandrake and rose, and lily and soldanel, and jasmin and lotus, and sumach and narcissus, and arum and lungwort, and hyacinth and poppy and violet. And of all the other fragrant flowers and trees, the budding shoots will appear in spring after the winter.
  2. (pathology) smallpox
  3. (figuratively) beauty, youth, bloom
    ի ծաղիկ մանկութեանն ― i całik mankutʻeann ― in his earliest years
    ի ծաղկի լինել ― i całki linel ― to be about to blossom; to be in the bloom of youth
    ի ծաղկի/ի ծաղիկ հասակին ― i całki/i całik hasakin ― in the prime of life; in the of manhood
    ծաղիկ գունոց ― całik gunocʻ ― splendour, vivacity of colour
  4. (figuratively) flower, choice, best
    ծաղիկ աղի ― całik ałi ― fine salt

Declension

n-type
singular plural
nominative ծաղիկ (całik) ծաղկունք (całkunkʻ)
genitive ծաղկան (całkan) ծաղկանց (całkancʻ)
dative ծաղկան (całkan) ծաղկանց (całkancʻ)
accusative ծաղիկ (całik) ծաղկունս (całkuns)
ablative ծաղկանէ (całkanē) ծաղկանց (całkancʻ)
instrumental ծաղկամբ (całkamb) ծաղկամբք (całkambkʻ)
locative ծաղկան (całkan) ծաղկունս (całkuns)
i-a-type
singular plural
nominative ծաղիկ (całik) ծաղիկք (całikkʻ)
genitive ծաղկի (całki) ծաղկաց (całkacʻ)
dative ծաղկի (całki) ծաղկաց (całkacʻ)
accusative ծաղիկ (całik) ծաղիկս (całiks)
ablative ծաղկէ (całkē) ծաղկաց (całkacʻ)
instrumental ծաղկաւ (całkaw) ծաղկաւք = ծաղկօք (całkawkʻ = całkōkʻ)
locative ծաղկի (całki) ծաղիկս (całiks)
o-type
singular plural
nominative ծաղիկ (całik) ծաղիկք (całikkʻ)
genitive ծաղկոյ (całkoy) ծաղկոց (całkocʻ)
dative ծաղկոյ (całkoy) ծաղկոց (całkocʻ)
accusative ծաղիկ (całik) ծաղիկս (całiks)
ablative ծաղկոյ (całkoy) ծաղկոց (całkocʻ)
instrumental ծաղկով (całkov) ծաղկովք (całkovkʻ)
locative ծաղիկ (całik) ծաղիկս (całiks)

Derived terms

  • ալէծաղիկ (alēcałik)
  • ամենածաղիկ (amenacałik)
  • այգածաղիկ (aygacałik)
  • անծաղիկ (ancałik)
  • աստուածածաղիկ (astuacacałik)
  • արտածաղկեցուցանեմ (artacałkecʻucʻanem)
  • արտածաղկիմ (artacałkim)
  • արքայածաղիկ (arkʻayacałik)
  • բազմածաղիկ (bazmacałik)
  • բարեծաղիկ (barecałik)
  • գեղեցկածաղիկ (gełecʻkacałik)
  • գինածաղիկ (ginacałik)
  • գինեծաղիկ (ginecałik)
  • գնդածաղիկ (gndacałik)
  • գնտածաղիկ (gntacałik)
  • դեռածաղիկ (deṙacałik)
  • երկնածաղիկ (erknacałik)
  • զուարթածաղիկ (zuartʻacałik)
  • խնկածաղիկ (xnkacałik)
  • ծաղիկընձիւղ (całikənjiwł)
  • ծաղկաբար (całkabar)
  • ծաղկաբեր (całkaber)
  • ծաղկաբերիմ (całkaberim)
  • ծաղկաբոյս (całkaboys)
  • ծաղկաբուղխ (całkabułx)
  • ծաղկագոյն (całkagoyn)
  • ծաղկագրիմ (całkagrim)
  • ծաղկազարդ (całkazard)
  • ծաղկազարդեմ (całkazardem)
  • ծաղկազարդութիւն (całkazardutʻiwn)
  • ծաղկազգեաց (całkazgeacʻ)
  • ծաղկազգեստ (całkazgest)
  • ծաղկազերծ (całkazerc)
  • ծաղկազուարճ (całkazuarč)
  • ծաղկաթարշամ (całkatʻaršam)
  • ծաղկաթափ (całkatʻapʻ)
  • ծաղկաժողով (całkažołov)
  • ծաղկալից (całkalicʻ)
  • ծաղկախիտ (całkaxit)
  • ծաղկածաւալ (całkacawal)
  • ծաղկածին (całkacin)
  • ծաղկակալ (całkakal)
  • ծաղկահամ (całkaham)
  • ծաղկահաւաք (całkahawakʻ)
  • ծաղկահիւս (całkahiws)
  • ծաղկահոտ (całkahot)
  • ծաղկահոտագոյն (całkahotagoyn)
  • ծաղկաձեւ (całkajew)
  • ծաղկայօրինուորակ (całkayōrinuorak)
  • ծաղկանամ (całkanam)
  • ծաղկաներկ (całkanerk)
  • ծաղկանոց (całkanocʻ)
  • ծաղկապայծառ (całkapaycaṙ)
  • ծաղկավայելուչ (całkavayelučʻ)
  • ծաղկավարս (całkavars)
  • ծաղկատարփակ (całkatarpʻak)
  • ծաղկատեսակ (całkatesak)
  • ծաղկաւարտակիտեալ (całkawartakiteal)
  • ծաղկաւետանամ (całkawetanam)
  • ծաղկաւետեմ (całkawetem)
  • ծաղկաւէտ (całkawēt)
  • ծաղկաւէտութիւն (całkawētutʻiwn)
  • ծաղկափայլ (całkapʻayl)
  • ծաղկափթիթ (całkapʻtʻitʻ)
  • ծաղկաքաղ (całkakʻał)
  • ծաղկեայ (całkeay)
  • ծաղկեղէն (całkełēn)
  • ծաղկեմ (całkem)
  • ծաղկերանգ (całkerang)
  • ծաղկեցուցանեմ (całkecʻucʻanem)
  • ծաղկեցուցիչ (całkecʻucʻičʻ)
  • ծաղկընկէց (całkənkēcʻ)
  • ծաղկիմ (całkim)
  • ծաղկոց (całkocʻ)
  • ծաղկուտ (całkut)
  • ծիրանածաղիկ (ciranacałik)
  • ծիրանէծաղիկ (ciranēcałik)
  • կենսածաղիկ (kensacałik)
  • կուսածաղիկ (kusacałik)
  • հոգեծաղիկ (hogecałik)
  • հոգէծաղիկ (hogēcałik)
  • հրաշածաղիկ (hrašacałik)
  • ձիւնածաղիկ (jiwnacałik)
  • ձիւնծաղիկ (jiwncałik)
  • միջնածաղիկ (miǰnacałik)
  • յոգնածաղիկ (yognacałik)
  • ոսկեծաղիկ (oskecałik)
  • ոսկիծաղիկ (oskicałik)
  • սաղարթածաղիկ (sałartʻacałik)
  • վայելչածաղիկ (vayelčʻacałik)
  • վերածաղկիմ (veracałkim)
  • փստածաղիկ (pʻstacałik)
  • քաղցրածաղիկ (kʻałcʻracałik)
  • քաջածաղիկ (kʻaǰacałik)

Descendants

  • Armenian: ծաղիկ (caġik)
  • → Georgian: წალიკა (c̣aliḳa)
    • → Armenian: ծալիկա (calika) (Artvin)
    • → Bats: წალიკ (c̣aliḳ)

References

  1. ^ Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “ծաղիկ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
  2. ^ Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, page 459
  3. ^ Agatʻangełos (1909) G. Tēr-Mkrtčʻean and St. Kanayeancʻ, editors, Patmutʻiwn Hayocʻ [History of Armenia] (Patmagirkʻ hayocʻ; I.2)‎[1], Tiflis: Mnacʻakan Martiroseancʻ Press, pages 330–331
  4. ^ Thomson, Robert W. (2001) The teaching of Saint Gregory (Avant: Treasures of the Armenian Christian Tradition; 1), revised edition, New Rochelle, New York: St. Nersess Armenian Seminary, page 207

Further reading

  • Petrosean, Matatʻeay (1879) “ծաղիկ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “ծաղիկ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
This article is issued from Wiktionary. The text is available under Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 unless otherwise noted. Additional terms may apply for the media files.