ճառագայթ

Armenian

Etymology

From Old Armenian ճառագայթ (čaṙagaytʻ).

Pronunciation

  • (Eastern Armenian) IPA(key): /t͡ʃɑrɑˈɡɑjtʰ/, [t͡ʃɑrɑɡɑ́jtʰ]
  • (Western Armenian) IPA(key): /d͡ʒɑɾɑˈkɑjt/, [d͡ʒɑɾɑkʰɑ́jtʰ]
  • Audio (Eastern Armenian):(file)

Noun

ճառագայթ • (čaṙagaytʻ)

  1. ray, beam
    լույսի ճառագայթluysi čaṙagaytʻray of light
  2. (geometry) ray
  3. (physics) ray, beam
    ռենտգենյան ճառագայթներṙentgenyan čaṙagaytʻnerX-rays
  4. (botany) ray
  5. (zoology) ray
  6. (figuratively) ray
    հույսի ճառագայթhuysi čaṙagaytʻray of hope

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)
singular plural
nominative ճառագայթ (čaṙagaytʻ) ճառագայթներ (čaṙagaytʻner)
dative ճառագայթի (čaṙagaytʻi) ճառագայթների (čaṙagaytʻneri)
ablative ճառագայթից (čaṙagaytʻicʻ) ճառագայթներից (čaṙagaytʻnericʻ)
instrumental ճառագայթով (čaṙagaytʻov) ճառագայթներով (čaṙagaytʻnerov)
locative ճառագայթում (čaṙagaytʻum) ճառագայթներում (čaṙagaytʻnerum)
definite forms
nominative ճառագայթը / ճառագայթն (čaṙagaytʻə / čaṙagaytʻn) ճառագայթները / ճառագայթներն (čaṙagaytʻnerə / čaṙagaytʻnern)
dative ճառագայթին (čaṙagaytʻin) ճառագայթներին (čaṙagaytʻnerin)
1st person possessive forms (my)
nominative ճառագայթս (čaṙagaytʻs) ճառագայթներս (čaṙagaytʻners)
dative ճառագայթիս (čaṙagaytʻis) ճառագայթներիս (čaṙagaytʻneris)
ablative ճառագայթիցս (čaṙagaytʻicʻs) ճառագայթներիցս (čaṙagaytʻnericʻs)
instrumental ճառագայթովս (čaṙagaytʻovs) ճառագայթներովս (čaṙagaytʻnerovs)
locative ճառագայթումս (čaṙagaytʻums) ճառագայթներումս (čaṙagaytʻnerums)
2nd person possessive forms (your)
nominative ճառագայթդ (čaṙagaytʻd) ճառագայթներդ (čaṙagaytʻnerd)
dative ճառագայթիդ (čaṙagaytʻid) ճառագայթներիդ (čaṙagaytʻnerid)
ablative ճառագայթիցդ (čaṙagaytʻicʻd) ճառագայթներիցդ (čaṙagaytʻnericʻd)
instrumental ճառագայթովդ (čaṙagaytʻovd) ճառագայթներովդ (čaṙagaytʻnerovd)
locative ճառագայթումդ (čaṙagaytʻumd) ճառագայթներումդ (čaṙagaytʻnerumd)

Synonyms

Old Armenian

Etymology

The root is *ճառագ (*čaṙag), of unknown origin, whence also dialectal and modern Armenian ճառագել (čaṙagel, to shine, emit light).

Noun

ճառագայթ • (čaṙagaytʻ)

  1. ray, beam, radiation
    ճառագայթս արձակելčaṙagaytʻs arjakelto irradiate, to beam, to emit rays
  2. light, splendour, brightness, brilliance

Declension

i-type
singular plural
nominative ճառագայթ (čaṙagaytʻ) ճառագայթք (čaṙagaytʻkʻ)
genitive ճառագայթի (čaṙagaytʻi) ճառագայթից (čaṙagaytʻicʻ)
dative ճառագայթի (čaṙagaytʻi) ճառագայթից (čaṙagaytʻicʻ)
accusative ճառագայթ (čaṙagaytʻ) ճառագայթս (čaṙagaytʻs)
ablative ճառագայթէ (čaṙagaytʻē) ճառագայթից (čaṙagaytʻicʻ)
instrumental ճառագայթիւ (čaṙagaytʻiw) ճառագայթիւք (čaṙagaytʻiwkʻ)
locative ճառագայթի (čaṙagaytʻi) ճառագայթս (čaṙagaytʻs)

Derived terms

  • ամենաճառագայթ (amenačaṙagaytʻ)
  • անճառագայթ (ančaṙagaytʻ)
  • անճառագայթաձեւ (ančaṙagaytʻajew)
  • բազմաճառագայթ (bazmačaṙagaytʻ)
  • երեքճառագայթեան (erekʻčaṙagaytʻean)
  • եօթնճառագայթեան (eōtʻnčaṙagaytʻean)
  • ճառագայթաբար (čaṙagaytʻabar)
  • ճառագայթաբեր (čaṙagaytʻaber)
  • ճառագայթադրեմ (čaṙagaytʻadrem)
  • ճառագայթազարդ (čaṙagaytʻazard)
  • ճառագայթազարդեալ (čaṙagaytʻazardeal)
  • ճառագայթազգեաց (čaṙagaytʻazgeacʻ)
  • ճառագայթազգեստ (čaṙagaytʻazgest)
  • ճառագայթալոյս (čaṙagaytʻaloys)
  • ճառագայթակերպեմ (čaṙagaytʻakerpem)
  • ճառագայթաձեւ (čaṙagaytʻajew)
  • ճառագայթաձեւագոյն (čaṙagaytʻajewagoyn)
  • ճառագայթաձիգ (čaṙagaytʻajig)
  • ճառագայթայեղց (čaṙagaytʻayełcʻ)
  • ճառագայթայիղձ (čaṙagaytʻayiłj)
  • ճառագայթանամ (čaṙagaytʻanam)
  • ճառագայթանշոյլ (čaṙagaytʻanšoyl)
  • ճառագայթաջահ (čaṙagaytʻaǰah)
  • ճառագայթատես (čaṙagaytʻates)
  • ճառագայթատեսիլ (čaṙagaytʻatesil)
  • ճառագայթարձակ (čaṙagaytʻarjak)
  • ճառագայթացուցանեմ (čaṙagaytʻacʻucʻanem)
  • ճառագայթաւէտ (čaṙagaytʻawēt)
  • ճառագայթաւոր (čaṙagaytʻawor)
  • ճառագայթափայլ (čaṙagaytʻapʻayl)
  • ճառագայթափայլեմ (čaṙagaytʻapʻaylem)
  • ճառագայթեմ (čaṙagaytʻem)
  • ճառագայթիմ (čaṙagaytʻim)
  • ճառագայթումն (čaṙagaytʻumn)

Descendants

  • Armenian: ճառագայթ (čaṙagaytʻ)

References

  • Petrosean, Matatʻeay (1879) “ճառագայթ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “ճառագայթ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “ճառագայթ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press