մահ

From Old Armenian մահ (mah).

• (Eastern Armenian) IPA^(key): /mɑh/, [mɑh]
• (Western Armenian) IPA^(key): /mɑh/, [mɑh]

• Audio (Eastern Armenian):

  (file)

մահ • (mah)

1. death

• մարհ (marh)

The earlier form is մարհ (marh), borrowed from some Iranian descendant of Proto-Indo-European *mr̥-tu-, *mr̥-ti-u- or *mr̥tro-, from *mer-. According to Bolognesi, borrowed specifically from Parthian *marh(u), from Old Iranian *mr̥θyu-; compare Avestan 𐬨𐬆𐬭𐬆𐬚𐬌𐬌𐬎 (mər^əθiiu, “death”).

մահ • (mah)

1. death

   բնական մահ ― bnakan mah ― natural death

   երջանիկ մահ ― erǰanik mah ― happy death

   փառաւոր մահ ― pʻaṙawor mah ― glorious death

   յանկարծական մահ ― yankarcakan mah ― sudden death

   անճողոպրելի մահ ― ančołopreli mah ― certain death

   բռնական մահ ― bṙnakan mah ― violent or unnatural death

   տարաժամ մահ ― taražam mah ― untimely death

   եղեռնական մահ ― ełeṙnakan mah ― tragical death

   աղետալի մահ ― ałetali mah ― sad death

   ողբալի մահ ― ołbali mah ― deplorable death

   ցաւագին մահ ― cʻawagin mah ― painful death

   ամօթապարտ մահ ― amōtʻapart mah ― shameful death

   խայտառակ մահ ― xaytaṙak mah ― ignominious death

   մահ անասնոց ― mah anasnocʻ ― epizooty, murrain, rot

   մահունք ― mahunkʻ ― mortality

   արհաւիրք մահու ― arhawirkʻ mahu ― pangs, terrors of death

   վճիռ մահու ― včiṙ mahu ― sentence, decree of death

   մահու չափ ― mahu čʻapʻ ― mortally, to death; at the cost of one's life

   մեղք մահու չափ ― mełkʻ mahu čʻapʻ ― deadly or mortal sin

   այն հիւանդութիւն չէ ի մահ ― ayn hiwandutʻiwn čʻē i mah ― that illness is not to death, not mortal, or fatal

   քեւ մազապուր եղէ ի մահուանէ ― kʻew mazapur ełē i mahuanē ― I owe you my life

   մերձ ի մահ լինել ― merj i mah linel ― to be dying, near one's last moment, to breathe one's last, to be at the point of death, at the last gasp

   ի դրունս մահու հասանել ― i druns mahu hasanel ― to be at death's door

   հիւանդանալ ի մահ ― hiwandanal i mah ― to be deadly sick

   բնական մահուամբ մեռանել ― bnakan mahuamb meṙanel ― to die a natural death

   ընդ մահուամբ արկանել, մահու պարտ առնել ― ənd mahuamb arkanel, mahu part aṙnel ― to sentence, to condemn to death

   ի մահ մատնել, տալ ի մահ, մահու սպանանել ― i mah matnel, tal i mah, mahu spananel ― to deliver to death, to put to death

   երթալ ի մահ ― ertʻal i mah ― to go in search of death; to rush on death

   դիմագրաւ լինել, խիզախել ի մահ ― dimagraw linel, xizaxel i mah ― to face, to dare death

   խնդրել մահ անձին ― xndrel mah anjin ― to desire, to wish for death

   երկնչել ի մահուանէ ― erknčʻel i mahuanē ― to dread, to fear death

   մահու հասանել ― mahu hasanel ― to meet death

   խոցիլ առ ի մահ ― xocʻil aṙ i mah ― to be mortally wounded

   զմահու գան հարկանել ― zmahu gan harkanel ― to beat to death

   մահու վախճանիլ, ճաշակել զմահ ― mahu vaxčanil, čašakel zmah ― to die, to depart from this life

   ածել մահունս ― acel mahuns ― to carry or bring death

   • 5th century, Ełišē, Vasn Vardanay ew Hayocʻ paterazmin [History of Vardan and the Armenian War] 2:

     Մահ ոչ իմացեալ՝ մահ է, մահ իմացեալ՝ անմահութիւն է։

     Mah očʻ imacʻeal, mah ē, mah imacʻeal, anmahutʻiwn ē.

     Death, unanticipated, is death; death, anticipated, is immortality.

2. (by extension) massacre, slaughter, carnage, butchery
3. (by extension) plague, pestilence

• (massacre): կոտորած (kotorac)
• (plague): ժանտախտ (žantaxt), ժանտամահ (žantamah)

• Armenian: մահ (mah)

• Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “մահ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “մահ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Petrosean, Matatʻeay (1879) “մահ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 445
• Godel, Robert (1975) An introduction to the study of classical Armenian, Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag, page 64