պանիր

Armenian

Etymology

Inherited from Old Armenian պանիր (panir).

Pronunciation

  • (Eastern Armenian) IPA(key): /pɑˈniɾ/, [pɑníɾ]
  • (Western Armenian) IPA(key): /bɑˈniɾ/, [bɑníɾ]
  • Audio (Eastern Armenian):(file)
  • Hyphenation: պա‧նիր

Noun

պանիր • (panir)

  1. cheese

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)
singular plural
nominative պանիր (panir) պանիրներ (panirner)
dative պանրի (panri) պանիրների (panirneri)
ablative պանրից (panricʻ) պանիրներից (panirnericʻ)
instrumental պանրով (panrov) պանիրներով (panirnerov)
locative պանրում (panrum) պանիրներում (panirnerum)
definite forms
nominative պանիրը / պանիրն (panirə / panirn) պանիրները / պանիրներն (panirnerə / panirnern)
dative պանրին (panrin) պանիրներին (panirnerin)
1st person possessive forms (my)
nominative պանիրս (panirs) պանիրներս (panirners)
dative պանրիս (panris) պանիրներիս (panirneris)
ablative պանրիցս (panricʻs) պանիրներիցս (panirnericʻs)
instrumental պանրովս (panrovs) պանիրներովս (panirnerovs)
locative պանրումս (panrums) պանիրներումս (panirnerums)
2nd person possessive forms (your)
nominative պանիրդ (panird) պանիրներդ (panirnerd)
dative պանրիդ (panrid) պանիրներիդ (panirnerid)
ablative պանրիցդ (panricʻd) պանիրներիցդ (panirnericʻd)
instrumental պանրովդ (panrovd) պանիրներովդ (panirnerovd)
locative պանրումդ (panrumd) պանիրներումդ (panirnerumd)
i-type, inanimate (Western Armenian)
singular plural
nominative պանիր (panir) պանիրներ (panirner)
dative պանիրի (paniri) պանիրներու (panirneru)
ablative պանիրէ (panirē) պանիրներէ (panirnerē)
instrumental պանիրով (panirov) պանիրներով (panirnerov)
definite forms
nominative պանիրը / պանիրն (panirə / panirn) պանիրները/պանիրներն (panirnerə/panirnern)
dative պանիրին (panirin) պանիրներուն (panirnerun)
ablative պանիրէն (panirēn) պանիրներէն (panirnerēn)
instrumental պանիրովը/պանիրովն (panirovə/panirovn) պանիրներովը/պանիրներովն (panirnerovə/panirnerovn)
1st person possessive forms (my)
nominative պանիրս (panirs) պանիրներս (panirners)
dative պանիրիս (paniris) պանիրներուս (panirnerus)
ablative պանիրէս (panirēs) պանիրներէս (panirnerēs)
instrumental պանիրովս (panirovs) պանիրներովս (panirnerovs)
2nd person possessive forms (your)
nominative պանիրդ (panird) պանիրներդ (panirnerd)
dative պանիրիդ (panirid) պանիրներուդ (panirnerud)
ablative պանիրէդ (panirēd) պանիրներէդ (panirnerēd)
instrumental պանիրովդ (panirovd) պանիրներովդ (panirnerovd)

Derived terms

Old Armenian

Etymology

An Iranian borrowing. Compare Middle Persian [Book Pahlavi needed] (pnyl /⁠panīr⁠/, cheese), Persian پنیر (panir, cheese).

Noun

պանիր • (panir)

  1. cheese
    գործել, մածուցանել պանիրgorcel, macucʻanel panirto make cheese; to curdle milk
    • 5th century, Yovhan Mandakuni, Čaṙkʻ [Sermons]:
      Այլ գինի և իւղ, ձու, ձուկն, պանիր, կոգի, կաղտի, բածին, շճուկ, կաթն, խեր, և ձկանմորէ, զայս բնաւ ամենևին չէ օրէն և ոչ վայել է ճաշակել ամենայն ումեք, մեծի և փոքու, արդարոյ և մեղաւորի։
      Ayl gini ew iwł, ju, jukn, panir, kogi, kałti, bacin, ščuk, katʻn, xer, ew jkanmorē, zays bnaw amenewin čʻē ōrēn ew očʻ vayel ē čašakel amenayn umekʻ, meci ew pʻokʻu, ardaroy ew meławori.
      (please add an English translation of this quotation)

Usage notes

In some compounds there appears a parasitic -դ- (-d-), e.g. պանդրեմ (pandrem); for this compare dialectal մանդր (mandr), ծանդր (candr), ծունդր (cundr).

Declension

o-type
singular plural
nominative պանիր (panir) պանիրք (panirkʻ)
genitive պանրոյ (panroy) պանրոց (panrocʻ)
dative պանրոյ (panroy) պանրոց (panrocʻ)
accusative պանիր (panir) պանիրս (panirs)
ablative պանրոյ (panroy) պանրոց (panrocʻ)
instrumental պանրով (panrov) պանրովք (panrovkʻ)
locative պանիր (panir) պանիրս (panirs)

post-classical

i-a-type or i-type
singular plural
nominative պանիր (panir) պանիրք (panirkʻ)
genitive պանրի (panri) ?
dative պանրի (panri) ?
accusative պանիր (panir) պանիրս (panirs)
ablative պանրէ (panrē) ?
instrumental ? ?
locative պանրի (panri) պանիրս (panirs)

the instrumental singular and the genitive/dative/instrumental plural are not attested, which does not allow determining whether the word followed an i-type or an i-a-type declension
post-classical
a genitive singular պանտրի (pantri) with a parasitic -տ- (-t-) is also attested

Derived terms

  • պանդրաջուր (pandraǰur)
  • պանդրեմ (pandrem)
  • պանդրուտու (pandrutu)
  • պանրանամ (panranam)
  • պանրուտէ (panrutē)
  • պանրուտի (panruti)

Descendants

  • Armenian: պանիր (panir)

References

  • Petrosean, Matatʻeay (1879) “պանիր”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “պանիր”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “պանիր”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press