պտղաբեր

From Old Armenian պտղաբեր (ptłaber).

• (Eastern Armenian) IPA^(key): /pətʁɑˈbeɾ/, [pətʁɑbéɾ]
• (Western Armenian) IPA^(key): /bədʁɑˈpeɾ/, [bədʁɑpʰéɾ]

• Audio (Eastern Armenian):

  (file)

պտղաբեր • (ptġaber) (superlative ամենապտղաբեր)

1. fruit-bearing, fruitful, fertile, fecund
   • 1869–70, Raffi, Xačʻagołi hišatakaranə [The Memoir of a Cross-Stealer]:

     Որպես չէ կարելի մի վատ, անարգավանդ հողից առողջ և պտղաբեր բույսեր սպասել, այնպես էլ չէ կարելի մի անբարեկարգ երկրից սպասել լավ մարդիկ։

     Orpes čʻē kareli mi vat, anargavand hoġicʻ aṙoġǰ ew ptġaber buyser spasel, aynpes ēl čʻē kareli mi anbarekarg erkricʻ spasel lav mardik.

     As one cannot expect healthy fruit-bearing plants from a bad, barren soil, so one cannot expect good men from a disorderly country

2. (archaic) carrying fruit or other offerings to the church
3. (figuratively) productive, fruitful, prolific (e.g., of the mind)
   • 1979, Leo Tolstoy (translation), Anna Karenina:

     Որովհետև արդարացի միտքը չի կարող պտղաբեր չլինել։

     Orovhetew ardaracʻi mitkʻə čʻi karoġ ptġaber čʻlinel.

     Because a just idea cannot be not fruitful.

• (fruit-bearing): պտղատու (ptġatu)

• “պտղաբեր”, in Žamanakakicʻ hayocʻ lezvi bacʻatrakan baṙaran [Explanatory Dictionary of Contemporary Armenian] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, 1980, page 218a

պտուղ (ptuł, “fruit”) +‎ -ա- (-a-) +‎ բերեմ (berem, “to bear, carry”)

պտղաբեր • (ptłaber)

1. bearing or producing fruit, fructiferous

   պտղաբեր ծառ ― ptłaber caṙ ― fruit-tree

   պտղաբեր լինել ― ptłaber linel ― to fructify, to bear fruit, to bring forth, to produce; to offer; to render fertile; to profit

   • 5th century, Bible, Genesis 1.11:

     Եւ ասաց Աստուած․ բղխեսցէ՛ երկիր բանջար խոտոյ․ սերմանել սերմն ըստ ազգի եւ ըստ նմանութեան․ եւ ծառ պտղաբեր՝ առնել պտուղ ըստ ազգի իւրում․ որոյ սերմն իւր ի նմին ըստ ազգի ի նմանութիւն ի վերայ երկրի […]

     Ew asacʻ Astuac; błxescʻḗ erkir banǰar xotoy; sermanel sermn əst azgi ew əst nmanutʻean; ew caṙ ptłaber, aṙnel ptuł əst azgi iwrum; oroy sermn iwr i nmin əst azgi i nmanutʻiwn i veray erkri […]

     (please add an English translation of this quotation)

2. (figuratively) productive, fruitful, fructuous, fertile
3. that carries presents or offerings

• Armenian: պտղաբեր (ptġaber)

• Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “պտղաբեր”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, page 663ab
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “պտղաբեր”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Petrosean, Matatʻeay (1879) “պտղաբեր”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 618b