زنجیر
Ottoman Turkish
Alternative forms
- զինճիր (zincir) — Armeno-Turkish
Etymology
Borrowed from Persian زنجیر (zanjir, “chain”).
Noun
زنجیر • (zincir)
- chain, a series of interconnected rings or links
- Synonym: سلسله (silsile)
- fetter, a chain used to bind the legs of a person
- Synonym: بوقاغی (bukağı)
Derived terms
- زنجیر چكمك (zincir çekmek, “to draw or carry a chain”)
- زنجیربند (zincirbend, “chained, fettered”)
- زنجیرجی (zincirci, “maker or seller of chains”)
- زنجیرخانه (zincirhane, “chain manufactory”)
- زنجیرك (zincirek, “small chain”)
- زنجیرلتمك (zincirletmek, “to make or let be chained”)
- زنجیرلمك (zincirlemek, “to chain”)
- زنجیرلنمك (zincirlenmek, “to be chained”)
- زنجیرلو (zincirli, “furnished with chains”)
- زنجیره (zincire, “chain-pattern”)
- زنجیری (zinciri, “pertaining to a chain”)
- زنجیری قوپارمق (zinciri koparmak, “to go mad, become insane”)
Descendants
- Turkish: zincir, zencil
- → Albanian: zinxhir
- → Armenian: զնջիլ (znǰil), զնճիլ (znčil), ջինջիլ (ǰinǰil), ջնջիլ (ǰnǰil)
- → Aromanian: singir
- → Bulgarian: синджи́р (sindžír)
- → Egyptian Arabic: جنزير (ganzīr)
- → Georgian: ჯინჯილი (ǯinǯili) — Meskheti, Kiziqi
- → Laz: ზენჯილი (zencili)
- → Macedonian: синџир (sindžir)
- → Serbo-Croatian:
Further reading
- Çağbayır, Yaşar (2007) “zincir”, in Ötüken Türkçe Sözlük (in Turkish), volume 1, Istanbul: Ötüken Neşriyat, page 5487
- Hindoglu, Artin (1838) “زنجیر”, in Hazine-i lûgat ou dictionnaire abrégé turc-français[1], Vienna: F. Beck, page 258a
- Kélékian, Diran (1911) “زنجیر”, in Dictionnaire turc-français[2] (in French), Constantinople: Mihran, page 648
- Meninski, Franciszek à Mesgnien (1687) “Catena”, in Complementum thesauri linguarum orientalium, seu onomasticum latino-turcico-arabico-persicum, simul idem index verborum lexici turcico-arabico-persici, quod latinâ, germanicâ, aliarumque linguarum adjectâ nomenclatione nuper in lucem editum[3], Vienna, column 161
- Meninski, Franciszek à Mesgnien (1680) “زنجیر”, in Thesaurus linguarum orientalium, Turcicae, Arabicae, Persicae, praecipuas earum opes à Turcis peculiariter usurpatas continens, nimirum Lexicon Turkico-Arabico-Persicum[4], Vienna, column 2472
- Nişanyan, Sevan (2002–) “zincir”, in Nişanyan Sözlük
- Redhouse, James W. (1890) “زنجیر”, in A Turkish and English Lexicon[5], Constantinople: A. H. Boyajian, page 1015
Persian
Pronunciation
- (Classical Persian) IPA(key): /zin.ˈd͡ʒiːɾ/, /zan.ˈd͡ʒiːɾ/
- (Dari, formal) IPA(key): [zɪn.d͡ʒiːɾ], [zän.d͡ʒiːɾ]
- (Iran, formal) IPA(key): [zen.d͡ʒiːɹ], [zæn.d͡ʒiːɹ]
- (Tajik, formal) IPA(key): [zin.d͡ʒiɾ], [zän.d͡ʒiɾ]
| Readings | |
|---|---|
| Classical reading? | zinjīr, zanjīr |
| Dari reading? | zinjīr, zanjīr |
| Iranian reading? | zenjir, zanjir |
| Tajik reading? | zinjir, zanjir |
Noun
زنجیر • (zanjīr / zanjir) (Tajik spelling занҷир)
- chain
- c. 1260s, Jalāl ad-Dīn Mohammad Rūmī, translated by Reynold A. Nicholson, مثنوی معنوی [Masnavi-ye-Ma'navi], volume I, verse 3159:
- یاد دادش جور اخوان و حسد
گفت کان زنجیر بود و ما اسد- yâd dâd-aš jawr-i-axwân u hasad
guft k-ân zanjîr bûd u mâ asad - He spoke to him (Joseph) of the injustice and envy of his brethren: Joseph said, “That was (like) a chain, and I was the lion.
- yâd dâd-aš jawr-i-axwân u hasad
Derived terms
- زنجیر زدن (zanjir zadan)
- زنجیرزنی (zanjir-zani)
Descendants
- Tajik: занҷир (zanjir)
- → Azerbaijani: zəncir, zincir (dialectal, Qazakh)
- → Georgian: ჟინჟირ (žinžir) — Ingilo
- → Bashkir: сынйыр (sınyır)
- → Central Kurdish: زنجیر (zincîr)
- → Georgian: ზანჯირე (zanǯire) — Fereydan
- → Gujarati: જંજીર (jañjīr)
- → Hindustani:
- → Kalmyk: шинҗүр (şinjür)
- → Kazakh: шынжыр (şynjyr)
- → Kyrgyz: чынжыр (cınjır)
- → Ottoman Turkish: زنجیر (zincîr), զինճիր (zincir) — Armeno-Turkish
- Turkish: zincir, zencil
- → Albanian: zinxhir
- → Armenian: զնջիլ (znǰil), զնճիլ (znčil), ջինջիլ (ǰinǰil), ջնջիլ (ǰnǰil)
- → Aromanian: singir
- → Bulgarian: синджи́р (sindžír)
- → Egyptian Arabic: جنزير (ganzīr)
- → Georgian: ჯინჯილი (ǯinǯili) — Meskheti, Kiziqi
- → Laz: ზენჯილი (zencili)
- → Macedonian: синџир (sindžir)
- → Serbo-Croatian:
- → Tatar: чылбыр (çılbır)
- → Turkmen: zynjyr
- → Uyghur: زەنجىر (zenjir)
- → Uzbek: zanjir
Urdu
Etymology
Borrowed from Classical Persian زنجیر (zanjir).
Pronunciation
- (Standard Urdu) IPA(key): /zən.d͡ʒiːɾ/
- Rhymes: -iːɾ
Noun
زَنْجِیر • (zanjīr) f (Hindi spelling ज़ंजीर)
Declension
| singular | plural | |
|---|---|---|
| direct | زَنْجِیر (zanjīr) | زَنْجِیریں (zanjīrẽ) |
| oblique | زَنْجِیر (zanjīr) | زَنْجِیروں (zanjīrõ) |
| vocative | زَنْجِیر (zanjīr) | زَنْجِیرو (zanjīro) |