अक्षम्य
Hindi
Etymology
Borrowed from Sanskrit अक्षम्य (akṣamya). By surface analysis, अ- (a-, “un-”) + क्षम्य (kṣamya, “forgivable”).
Pronunciation
- (Delhi) IPA(key): /ək.ʂəm.jᵊ/, [ɐk.ʃɐ̃m.jᵊ]
Adjective
अक्षम्य • (akṣamya) (indeclinable)
- unforgivable
- Antonym: क्षम्य (kṣamya)
References
- Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “अक्षम्य”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha, page 77
Marathi
Etymology
Borrowed from Sanskrit अक्षम्य (akṣamya). By surface analysis, अ- (a-, “un-”) + क्षम्य (kṣamya, “forgivable”).
Pronunciation
- IPA(key): /ək.ʂəm.jə/
Adjective
अक्षम्य • (akṣamya) (indeclinable)
- unforgivable
- Antonym: क्षम्य (kṣamya)
- वृद्धांचा आदर न करणे अक्षम्य आहे.
- vruddhāñcā ādar na karṇe akṣamya āhe.
- The lack of respect for the elderly is unforgivable.
References
- Berntsen, Maxine (1982–1983) “अक्षम्य”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- অক্ষম্য (Assamese script)
- ᬅᬓ᭄ᬱᬫ᭄ᬬ (Balinese script)
- অক্ষম্য (Bengali script)
- 𑰀𑰎𑰿𑰬𑰦𑰿𑰧 (Bhaiksuki script)
- 𑀅𑀓𑁆𑀱𑀫𑁆𑀬 (Brahmi script)
- အက္ၑမျ (Burmese script)
- અક્ષમ્ય (Gujarati script)
- ਅਕ੍ਸ਼ਮ੍ਯ (Gurmukhi script)
- 𑌅𑌕𑍍𑌷𑌮𑍍𑌯 (Grantha script)
- ꦄꦏ꧀ꦰꦩꦾ (Javanese script)
- 𑂃𑂍𑂹𑂭𑂧𑂹𑂨 (Kaithi script)
- ಅಕ್ಷಮ್ಯ (Kannada script)
- អក្ឞម្យ (Khmer script)
- ອກ຺ຩມ຺ຍ (Lao script)
- അക്ഷമ്യ (Malayalam script)
- ᠠᡬᢢᠠᠮᠶᠠ (Manchu script)
- 𑘀𑘎𑘿𑘬𑘦𑘿𑘧 (Modi script)
- ᠠᢉᢔᠠᠮᠶᠠ (Mongolian script)
- 𑦠𑦮𑧠𑧌𑧆𑧠𑧇 (Nandinagari script)
- 𑐀𑐎𑑂𑐲𑐩𑑂𑐫 (Newa script)
- ଅକ୍ଷମ୍ଯ (Odia script)
- ꢂꢒ꣄ꢰꢪ꣄ꢫ (Saurashtra script)
- 𑆃𑆑𑇀𑆰𑆩𑇀𑆪 (Sharada script)
- 𑖀𑖎𑖿𑖬𑖦𑖿𑖧 (Siddham script)
- අක්ෂම්ය (Sinhalese script)
- 𑩐𑩜 𑪙𑪀𑩴 𑪙𑩻 (Soyombo script)
- 𑚀𑚊𑚶𑚢𑚶𑚣 (Takri script)
- அக்ஷம்ய (Tamil script)
- అక్షమ్య (Telugu script)
- อกฺษมฺย (Thai script)
- ཨ་ཀྵ་མྱ (Tibetan script)
- 𑒁𑒏𑓂𑒭𑒧𑓂𑒨 (Tirhuta script)
- 𑨀𑨋𑩇𑨯𑨢𑩇𑨪 (Zanabazar Square script)
Etymology
अ- (a-, negative prefix) + क्षम् (kṣam, “to forgive”, root) + -य (-ya, “-able”)
Pronunciation
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /ɐk.ʂɐm.jɐ/
Adjective
अक्षम्य • (akṣamya) stem (New Sanskrit)
- unforgivable, unpardonable
- 2005, अशोक कुमार डबराल [Ashok Kumar Dabral], धुक्षते हा धरित्री: धरित्रीयं महाकाव्यं[1], New Delhi: Panni Prakashan, →OCLC, page 90:
- वर्णा विवर्णतां याता वर्णाश्च वर्णनेऽक्षमाः । अक्षम्याः सन्ति ते वर्णा जाता ये वर्णसङ्कराः ॥
- varṇā vivarṇatāṃ yātā varṇāśca varṇaneʼkṣamāḥ. akṣamyāḥ santi te varṇā jātā ye varṇasaṅkarāḥ.
- The varnas [that] have gone into a low condition of life, [those] varnas are unfit for describing. Unpardonable are those varnas which have intermixed with other varnas.
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | अक्षम्यः (akṣamyaḥ) | अक्षम्यौ (akṣamyau) | अक्षम्याः (akṣamyāḥ) |
| accusative | अक्षम्यम् (akṣamyam) | अक्षम्यौ (akṣamyau) | अक्षम्यान् (akṣamyān) |
| instrumental | अक्षम्येण (akṣamyeṇa) | अक्षम्याभ्याम् (akṣamyābhyām) | अक्षम्यैः (akṣamyaiḥ) |
| dative | अक्षम्याय (akṣamyāya) | अक्षम्याभ्याम् (akṣamyābhyām) | अक्षम्येभ्यः (akṣamyebhyaḥ) |
| ablative | अक्षम्यात् (akṣamyāt) | अक्षम्याभ्याम् (akṣamyābhyām) | अक्षम्येभ्यः (akṣamyebhyaḥ) |
| genitive | अक्षम्यस्य (akṣamyasya) | अक्षम्ययोः (akṣamyayoḥ) | अक्षम्याणाम् (akṣamyāṇām) |
| locative | अक्षम्ये (akṣamye) | अक्षम्ययोः (akṣamyayoḥ) | अक्षम्येषु (akṣamyeṣu) |
| vocative | अक्षम्य (akṣamya) | अक्षम्यौ (akṣamyau) | अक्षम्याः (akṣamyāḥ) |
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | अक्षम्या (akṣamyā) | अक्षम्ये (akṣamye) | अक्षम्याः (akṣamyāḥ) |
| accusative | अक्षम्याम् (akṣamyām) | अक्षम्ये (akṣamye) | अक्षम्याः (akṣamyāḥ) |
| instrumental | अक्षम्यया (akṣamyayā) | अक्षम्याभ्याम् (akṣamyābhyām) | अक्षम्याभिः (akṣamyābhiḥ) |
| dative | अक्षम्यायै (akṣamyāyai) | अक्षम्याभ्याम् (akṣamyābhyām) | अक्षम्याभ्यः (akṣamyābhyaḥ) |
| ablative | अक्षम्यायाः (akṣamyāyāḥ) | अक्षम्याभ्याम् (akṣamyābhyām) | अक्षम्याभ्यः (akṣamyābhyaḥ) |
| genitive | अक्षम्यायाः (akṣamyāyāḥ) | अक्षम्ययोः (akṣamyayoḥ) | अक्षम्याणाम् (akṣamyāṇām) |
| locative | अक्षम्यायाम् (akṣamyāyām) | अक्षम्ययोः (akṣamyayoḥ) | अक्षम्यासु (akṣamyāsu) |
| vocative | अक्षम्ये (akṣamye) | अक्षम्ये (akṣamye) | अक्षम्याः (akṣamyāḥ) |
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | अक्षम्यम् (akṣamyam) | अक्षम्ये (akṣamye) | अक्षम्याणि (akṣamyāṇi) |
| accusative | अक्षम्यम् (akṣamyam) | अक्षम्ये (akṣamye) | अक्षम्याणि (akṣamyāṇi) |
| instrumental | अक्षम्येण (akṣamyeṇa) | अक्षम्याभ्याम् (akṣamyābhyām) | अक्षम्यैः (akṣamyaiḥ) |
| dative | अक्षम्याय (akṣamyāya) | अक्षम्याभ्याम् (akṣamyābhyām) | अक्षम्येभ्यः (akṣamyebhyaḥ) |
| ablative | अक्षम्यात् (akṣamyāt) | अक्षम्याभ्याम् (akṣamyābhyām) | अक्षम्येभ्यः (akṣamyebhyaḥ) |
| genitive | अक्षम्यस्य (akṣamyasya) | अक्षम्ययोः (akṣamyayoḥ) | अक्षम्याणाम् (akṣamyāṇām) |
| locative | अक्षम्ये (akṣamye) | अक्षम्ययोः (akṣamyayoḥ) | अक्षम्येषु (akṣamyeṣu) |
| vocative | अक्षम्य (akṣamya) | अक्षम्ये (akṣamye) | अक्षम्याणि (akṣamyāṇi) |