अनुप्रास
Hindi
Etymology
Borrowed from Sanskrit अनुप्रास (anuprāsa).
Pronunciation
- (Delhi) IPA(key): /ə.nʊp.ɾɑːs/, [ɐ.nʊp.ɾäːs]
Noun
अनुप्रास • (anuprās) m
Declension
| singular | plural | |
|---|---|---|
| direct | अनुप्रास anuprās |
अनुप्रास anuprās |
| oblique | अनुप्रास anuprās |
अनुप्रासों anuprāsõ |
| vocative | अनुप्रास anuprās |
अनुप्रासो anuprāso |
References
- McGregor, Ronald Stuart (1993) “अनुप्रास”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
Sanskrit
FWOTD – 31 May 2023
Alternative forms
Alternative scripts
- অনুপ্ৰাস (Assamese script)
- ᬅᬦᬸᬧ᭄ᬭᬵᬲ (Balinese script)
- অনুপ্রাস (Bengali script)
- 𑰀𑰡𑰲𑰢𑰿𑰨𑰯𑰭 (Bhaiksuki script)
- 𑀅𑀦𑀼𑀧𑁆𑀭𑀸𑀲 (Brahmi script)
- အနုပြာသ (Burmese script)
- અનુપ્રાસ (Gujarati script)
- ਅਨੁਪ੍ਰਾਸ (Gurmukhi script)
- 𑌅𑌨𑍁𑌪𑍍𑌰𑌾𑌸 (Grantha script)
- ꦄꦤꦸꦥꦿꦴꦱ (Javanese script)
- 𑂃𑂢𑂳𑂣𑂹𑂩𑂰𑂮 (Kaithi script)
- ಅನುಪ್ರಾಸ (Kannada script)
- អនុប្រាស (Khmer script)
- ອນຸປ຺ຣາສ (Lao script)
- അനുപ്രാസ (Malayalam script)
- ᠠᠨᡠᢒᡵᠠ᠊ᠠᠰ᠌ᠠ (Manchu script)
- 𑘀𑘡𑘳𑘢𑘿𑘨𑘰𑘭 (Modi script)
- ᠠᠨᠤᢒᠷᠠᢗᠰᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑦠𑧁𑧔𑧂𑧠𑧈𑧑𑧍 (Nandinagari script)
- 𑐀𑐣𑐸𑐥𑑂𑐬𑐵𑐳 (Newa script)
- ଅନୁପ୍ରାସ (Odia script)
- ꢂꢥꢸꢦ꣄ꢬꢵꢱ (Saurashtra script)
- 𑆃𑆤𑆶𑆥𑇀𑆫𑆳𑆱 (Sharada script)
- 𑖀𑖡𑖲𑖢𑖿𑖨𑖯𑖭 (Siddham script)
- අනුප්රාස (Sinhalese script)
- 𑩐𑩯𑩒𑩰 𑪙𑩼𑩛𑪁 (Soyombo script)
- 𑚀𑚝𑚰𑚞𑚶𑚤𑚭𑚨 (Takri script)
- அநுப்ராஸ (Tamil script)
- అనుప్రాస (Telugu script)
- อนุปฺราส (Thai script)
- ཨ་ནུ་པྲཱ་ས (Tibetan script)
- 𑒁𑒢𑒳𑒣𑓂𑒩𑒰𑒮 (Tirhuta script)
- 𑨀𑨝𑨃𑨞𑩇𑨫𑨊𑨰 (Zanabazar Square script)
Etymology
From अनु- (anu-, “following; along”) + प्रास (prāsa, “throwing”).
Pronunciation
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /ɐ.n̪up.ɾɑː.s̪ɐ/
Noun
अनुप्रास • (anuprāsa) stem, m
- (prosody) alliteration
- c. 700 CE, Daṇḍin, Kāvyādarśa 1.55:
- वर्णावृत्तिर् अनुप्रासः पादेषु च पदेषु च ।
पूर्वानुभवसंस्कारबोधिनी यद्यदूरता ॥- varṇāvṛttir anuprāsaḥ pādeṣu ca padeṣu ca.
pūrvānubhavasaṃskārabodhinī yadyadūratā. - Alliteration is the rolling of (certain) syllables in metrical feet as well as in words,
If the collocation is intent upon creating the recall of prior impressions.
- varṇāvṛttir anuprāsaḥ pādeṣu ca padeṣu ca.
- वर्णावृत्तिर् अनुप्रासः पादेषु च पदेषु च ।
Usage notes
- Although commonly translated as alliteration in literary works and dictionaries, the concept of अनुप्रास (anuprāsa) in Sanskrit poetry is broader than what is typical of alliteration in English prosody. The element being repeated can be a syllable-like fragment, which doesn't necessarily appear at the initial positions of words or metrical units.
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | अनुप्रासः (anuprāsaḥ) | अनुप्रासौ (anuprāsau) अनुप्रासा¹ (anuprāsā¹) |
अनुप्रासाः (anuprāsāḥ) अनुप्रासासः¹ (anuprāsāsaḥ¹) |
| accusative | अनुप्रासम् (anuprāsam) | अनुप्रासौ (anuprāsau) अनुप्रासा¹ (anuprāsā¹) |
अनुप्रासान् (anuprāsān) |
| instrumental | अनुप्रासेन (anuprāsena) | अनुप्रासाभ्याम् (anuprāsābhyām) | अनुप्रासैः (anuprāsaiḥ) अनुप्रासेभिः¹ (anuprāsebhiḥ¹) |
| dative | अनुप्रासाय (anuprāsāya) | अनुप्रासाभ्याम् (anuprāsābhyām) | अनुप्रासेभ्यः (anuprāsebhyaḥ) |
| ablative | अनुप्रासात् (anuprāsāt) | अनुप्रासाभ्याम् (anuprāsābhyām) | अनुप्रासेभ्यः (anuprāsebhyaḥ) |
| genitive | अनुप्रासस्य (anuprāsasya) | अनुप्रासयोः (anuprāsayoḥ) | अनुप्रासानाम् (anuprāsānām) |
| locative | अनुप्रासे (anuprāse) | अनुप्रासयोः (anuprāsayoḥ) | अनुप्रासेषु (anuprāseṣu) |
| vocative | अनुप्रास (anuprāsa) | अनुप्रासौ (anuprāsau) अनुप्रासा¹ (anuprāsā¹) |
अनुप्रासाः (anuprāsāḥ) अनुप्रासासः¹ (anuprāsāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
References
- Apte, Vaman Shivram (1890) “अनुप्रासः”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 100
- Monier Williams (1899) “Anu-prâsa”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 36/1.
- Belvalkar, Shripad Krishna (1924) श्रीमदाचार्यदण्डिविरचितः काव्यादर्शः [śrīmadācāryadaṇḍiviracitaḥ kāvyādarśaḥ, Kāvyādarśa of Daṇḍin][1], Poona: The Oriental Book-Supplying Agency, →OCLC