अनुलोम
Hindi
Etymology
Learned borrowing from Classical Sanskrit अनुलोम (anuloma).
Pronunciation
- (Delhi) IPA(key): /ə.nʊ.loːm/, [ɐ.nʊ.lõːm]
Adjective
अनुलोम • (anulom) (indeclinable)
- regular; in order (following an appropriate sequence); successive
- Antonym: प्रतिलोम (pratilom)
Further reading
- Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “अनुलोम”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha, page 217
- Platts, John T. (1884) “अनुलोम”, in A dictionary of Urdu, classical Hindi, and English, London: W. H. Allen & Co., page 98
- McGregor, Ronald Stuart (1993) “अनुलोम”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press, page 37
Sanskrit
FWOTD – 24 October 2023
Alternative forms
Alternative scripts
- অনুলোম (Assamese script)
- ᬅᬦᬸᬮᭀᬫ (Balinese script)
- অনুলোম (Bengali script)
- 𑰀𑰡𑰲𑰩𑰺𑰦 (Bhaiksuki script)
- 𑀅𑀦𑀼𑀮𑁄𑀫 (Brahmi script)
- အနုလောမ (Burmese script)
- અનુલોમ (Gujarati script)
- ਅਨੁਲੋਮ (Gurmukhi script)
- 𑌅𑌨𑍁𑌲𑍋𑌮 (Grantha script)
- ꦄꦤꦸꦭꦺꦴꦩ (Javanese script)
- 𑂃𑂢𑂳𑂪𑂷𑂧 (Kaithi script)
- ಅನುಲೋಮ (Kannada script)
- អនុលោម (Khmer script)
- ອນຸໂລມ (Lao script)
- അനുലോമ (Malayalam script)
- ᠠᠨᡠᠯᠣᠮᠠ (Manchu script)
- 𑘀𑘡𑘳𑘩𑘻𑘦 (Modi script)
- ᠠᠨᠤᠯᠣᠸᠠᠮᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑦠𑧁𑧔𑧉𑧜𑧆 (Nandinagari script)
- 𑐀𑐣𑐸𑐮𑑀𑐩 (Newa script)
- ଅନୁଲୋମ (Odia script)
- ꢂꢥꢸꢭꣂꢪ (Saurashtra script)
- 𑆃𑆤𑆶𑆬𑆾𑆩 (Sharada script)
- 𑖀𑖡𑖲𑖩𑖺𑖦 (Siddham script)
- අනුලොම (Sinhalese script)
- 𑩐𑩯𑩒𑩽𑩕𑩴 (Soyombo script)
- 𑚀𑚝𑚰𑚥𑚴𑚢 (Takri script)
- அநுலோம (Tamil script)
- అనులోమ (Telugu script)
- อนุโลม (Thai script)
- ཨ་ནུ་ལོ་མ (Tibetan script)
- 𑒁𑒢𑒳𑒪𑒼𑒧 (Tirhuta script)
- 𑨀𑨝𑨃𑨬𑨆𑨢 (Zanabazar Square script)
Etymology
Compound of अनु- (ánu-, “along; following”) + लोम (loma, “body hair”), literally “in the direction of hair growth”
Pronunciation
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /ɐ.n̪u.l̪oː.mɐ/
Adjective
अनुलोम • (anuloma) stem
- regular; in order (following an appropriate sequence); successive
- Antonym: प्रतिलोम (pratiloma)
- (by extension) favourable; agreeable
- c. 400 BCE, Mahābhārata 6.114.36:
- तस्य वाक्यस्य निधने प्रादुरासीच्छिवोऽनिलः।
अनुलोमः सुगन्धी च पृषतैश्च समन्वितः॥- tasya vākyasya nidhane prādurāsīcchivoʼnilaḥ.
anulomaḥ sugandhī ca pṛṣataiśca samanvitaḥ. - When these words died out, Śiva as Wind manifested,
soothing, bearing fragrance, and full of water droplets.
- tasya vākyasya nidhane prādurāsīcchivoʼnilaḥ.
- तस्य वाक्यस्य निधने प्रादुरासीच्छिवोऽनिलः।
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | अनुलोमः (anulomaḥ) | अनुलोमौ (anulomau) | अनुलोमाः (anulomāḥ) |
| accusative | अनुलोमम् (anulomam) | अनुलोमौ (anulomau) | अनुलोमान् (anulomān) |
| instrumental | अनुलोमेन (anulomena) | अनुलोमाभ्याम् (anulomābhyām) | अनुलोमैः (anulomaiḥ) |
| dative | अनुलोमाय (anulomāya) | अनुलोमाभ्याम् (anulomābhyām) | अनुलोमेभ्यः (anulomebhyaḥ) |
| ablative | अनुलोमात् (anulomāt) | अनुलोमाभ्याम् (anulomābhyām) | अनुलोमेभ्यः (anulomebhyaḥ) |
| genitive | अनुलोमस्य (anulomasya) | अनुलोमयोः (anulomayoḥ) | अनुलोमानाम् (anulomānām) |
| locative | अनुलोमे (anulome) | अनुलोमयोः (anulomayoḥ) | अनुलोमेषु (anulomeṣu) |
| vocative | अनुलोम (anuloma) | अनुलोमौ (anulomau) | अनुलोमाः (anulomāḥ) |
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | अनुलोमा (anulomā) | अनुलोमे (anulome) | अनुलोमाः (anulomāḥ) |
| accusative | अनुलोमाम् (anulomām) | अनुलोमे (anulome) | अनुलोमाः (anulomāḥ) |
| instrumental | अनुलोमया (anulomayā) | अनुलोमाभ्याम् (anulomābhyām) | अनुलोमाभिः (anulomābhiḥ) |
| dative | अनुलोमायै (anulomāyai) | अनुलोमाभ्याम् (anulomābhyām) | अनुलोमाभ्यः (anulomābhyaḥ) |
| ablative | अनुलोमायाः (anulomāyāḥ) | अनुलोमाभ्याम् (anulomābhyām) | अनुलोमाभ्यः (anulomābhyaḥ) |
| genitive | अनुलोमायाः (anulomāyāḥ) | अनुलोमयोः (anulomayoḥ) | अनुलोमानाम् (anulomānām) |
| locative | अनुलोमायाम् (anulomāyām) | अनुलोमयोः (anulomayoḥ) | अनुलोमासु (anulomāsu) |
| vocative | अनुलोमे (anulome) | अनुलोमे (anulome) | अनुलोमाः (anulomāḥ) |
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | अनुलोमम् (anulomam) | अनुलोमे (anulome) | अनुलोमानि (anulomāni) |
| accusative | अनुलोमम् (anulomam) | अनुलोमे (anulome) | अनुलोमानि (anulomāni) |
| instrumental | अनुलोमेन (anulomena) | अनुलोमाभ्याम् (anulomābhyām) | अनुलोमैः (anulomaiḥ) |
| dative | अनुलोमाय (anulomāya) | अनुलोमाभ्याम् (anulomābhyām) | अनुलोमेभ्यः (anulomebhyaḥ) |
| ablative | अनुलोमात् (anulomāt) | अनुलोमाभ्याम् (anulomābhyām) | अनुलोमेभ्यः (anulomebhyaḥ) |
| genitive | अनुलोमस्य (anulomasya) | अनुलोमयोः (anulomayoḥ) | अनुलोमानाम् (anulomānām) |
| locative | अनुलोमे (anulome) | अनुलोमयोः (anulomayoḥ) | अनुलोमेषु (anulomeṣu) |
| vocative | अनुलोम (anuloma) | अनुलोमे (anulome) | अनुलोमानि (anulomāni) |
Further reading
- Apte, Vaman Shivram (1890) “अनुलोम”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 106
- Monier Williams (1899) “अनुलोम”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 38/1.
- Hellwig, Oliver (2010–2025) “anuloma”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.