उत्साह

See also: उत्सह and उत्सह्

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit उत्साह (utsāha). Doublet of उछाह (uchāh).

Pronunciation

(Delhi) IPA^(key): /ʊt̪.sɑːɦ/, [ʊt̪.säːʱ]

Noun

उत्साह • (utsāh) m

enthusiasm, ardour, eagerness
energy, strength, power

Declension

Declension of *उत्साह* (masc cons-stem)
	singular	plural
direct	उत्साह utsāh	उत्साह utsāh
oblique	उत्साह utsāh	उत्साहों utsāhõ
vocative	उत्साह utsāh	उत्साहो utsāho

Derived terms

उत्साहपूर्वक (utsāhpūrvak, “zestily, lively”)
उत्साहवर्धक (utsāhvardhak, “encouraging, inspiring”)

References

McGregor, Ronald Stuart (1993) “उत्साह”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press

Marathi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit उत्साह (utsāha).

Pronunciation

IPA^(key): /ut̪.sa.ɦə/, [u.t͡sʰa.ɦə]

Noun

उत्साह • (utsāha) m

enthusiasm

Declension

Declension of उत्साह (masc cons-stem)
direct singular	उत्साह utsāh
direct plural	उत्साह utsāh
	singular एकवचन	plural अनेकवचन
nominative प्रथमा	उत्साह utsāh	उत्साह utsāh
oblique सामान्यरूप	उत्साहा utsāhā	उत्साहां- utsāhān-
acc. / dative द्वितीया / चतुर्थी	उत्साहाला utsāhālā	उत्साहांना utsāhānnā
ergative	उत्साहाने, उत्साहानं utsāhāne, utsāhāna	उत्साहांनी utsāhānnī
instrumental	उत्साहाशी utsāhāśī	उत्साहांशी utsāhānśī
locative सप्तमी	उत्साहात utsāhāt	उत्साहांत utsāhāt
vocative संबोधन	उत्साहा utsāhā	उत्साहांनो utsāhānno
Oblique Note: The oblique case precedes all postpositions. There is no space between the stem and the postposition. Locative Note: -त (-ta) is a postposition.

Genitive declension of उत्साह (masc cons-stem)
	masculine object पुल्लिंगी कर्म		feminine object स्त्रीलिंगी कर्म		neuter object नपुसकलिंगी कर्म		oblique सामान्यरूप
	singular एकवचन	plural अनेकवचन	singular एकवचन	plural अनेकवचन	singular^* एकवचन	plural अनेकवचन	oblique सामान्यरूप
singular subject एकवचनी कर्ता	उत्साहाचा utsāhāċā	उत्साहाचे utsāhāċe	उत्साहाची utsāhācī	उत्साहाच्या utsāhācā	उत्साहाचे, उत्साहाचं utsāhāċe, utsāhāċa	उत्साहाची utsāhācī	उत्साहाच्या utsāhācā
plural subject अनेकवचनी कर्ता	उत्साहांचा utsāhānċā	उत्साहांचे utsāhānċe	उत्साहांची utsāhāñcī	उत्साहांच्या utsāhāncā	उत्साहांचे, उत्साहांचं utsāhānċe, utsāhānċa	उत्साहांची utsāhāñcī	उत्साहांच्या utsāhāñcā
^* Note: Word-final ए (e) in neuter words is alternatively written with the anusvara and pronounced as अ (a). Oblique Note: For most postpostions, the oblique genitive can be optionally inserted between the stem and the postposition.

Derived terms

उत्साही (utsāhī, “enthusiastic”)

References

Berntsen, Maxine (1982–1983) “उत्साह”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies

Sanskrit

Alternative scripts

উত্সাহ (Assamese script)
ᬉᬢ᭄ᬲᬵᬳ (Balinese script)
উত্সাহ (Bengali script)
𑰄𑰝𑰿𑰭𑰯𑰮 (Bhaiksuki script)
𑀉𑀢𑁆𑀲𑀸𑀳 (Brahmi script)
ဥတ္သာဟ (Burmese script)
ઉત્સાહ (Gujarati script)
ਉਤ੍ਸਾਹ (Gurmukhi script)
𑌉𑌤𑍍𑌸𑌾𑌹 (Grantha script)
ꦈꦠ꧀ꦱꦴꦲ (Javanese script)
𑂇𑂞𑂹𑂮𑂰𑂯 (Kaithi script)
ಉತ್ಸಾಹ (Kannada script)
ឧត្សាហ (Khmer script)
ອຸຕ຺ສາຫ (Lao script)
ഉത്സാഹ (Malayalam script)
ᡠᢠᠰ᠌ᠠ᠎᠊ᠠᡥᠠ (Manchu script)
𑘄𑘝𑘿𑘭𑘰𑘮 (Modi script)
ᠤᢐᠰᠠᢗᠾᠠ᠋ (Mongolian script)
𑦤𑦽𑧠𑧍𑧑𑧎 (Nandinagari script)
𑐄𑐟𑑂𑐳𑐵𑐴 (Newa script)
ଉତ୍ସାହ (Odia script)
ꢆꢡ꣄ꢱꢵꢲ (Saurashtra script)
𑆇𑆠𑇀𑆱𑆳𑆲 (Sharada script)
𑖄𑖝𑖿𑖭𑖯𑖮 (Siddham script)
උත‍්සාහ (Sinhalese script)
𑩐𑩒𑩫 𑪙𑪁𑩛𑪂 (Soyombo script)
𑚄𑚙𑚶𑚨𑚭𑚩 (Takri script)
உத்ஸாஹ (Tamil script)
ఉత్సాహ (Telugu script)
อุตฺสาห (Thai script)
ཨུ་ཏྶཱ་ཧ (Tibetan script)
𑒅𑒞𑓂𑒮𑒰𑒯 (Tirhuta script)
𑨀𑨃𑨙𑩇𑨰𑨊𑨱 (Zanabazar Square script)

Etymology

From the root उत्सह् (utsah), from उद्- (ud-) +‎ सह् (sah).

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /ut.sɑː.ɦɐ/
(Classical Sanskrit) IPA^(key): /ut̪.s̪ɑː.ɦɐ/

Noun

उत्साह • (utsāha) stem, m

power, energy
effort, resolution, perseverance
inclination for, delight in

Declension

Masculine a-stem declension of उत्साह
	singular	dual	plural
nominative	उत्साहः (utsāhaḥ)	उत्साहौ (utsāhau) उत्साहा¹ (utsāhā¹)	उत्साहाः (utsāhāḥ) उत्साहासः¹ (utsāhāsaḥ¹)
accusative	उत्साहम् (utsāham)	उत्साहौ (utsāhau) उत्साहा¹ (utsāhā¹)	उत्साहान् (utsāhān)
instrumental	उत्साहेन (utsāhena)	उत्साहाभ्याम् (utsāhābhyām)	उत्साहैः (utsāhaiḥ) उत्साहेभिः¹ (utsāhebhiḥ¹)
dative	उत्साहाय (utsāhāya)	उत्साहाभ्याम् (utsāhābhyām)	उत्साहेभ्यः (utsāhebhyaḥ)
ablative	उत्साहात् (utsāhāt)	उत्साहाभ्याम् (utsāhābhyām)	उत्साहेभ्यः (utsāhebhyaḥ)
genitive	उत्साहस्य (utsāhasya)	उत्साहयोः (utsāhayoḥ)	उत्साहानाम् (utsāhānām)
locative	उत्साहे (utsāhe)	उत्साहयोः (utsāhayoḥ)	उत्साहेषु (utsāheṣu)
vocative	उत्साह (utsāha)	उत्साहौ (utsāhau) उत्साहा¹ (utsāhā¹)	उत्साहाः (utsāhāḥ) उत्साहासः¹ (utsāhāsaḥ¹)

¹Vedic

Derived terms

उत्साहयोग (utsāhayoga, “bestowing energy”)
उत्साहवत् (utsāhavat, “active, persevering”)
उत्साहवर्धन (utsāhavardhana, “increasing energy or heroism”)

Descendants

→ Hindi: उत्साह (utsāh)
→ Bengali: উৎসাহ (utśahô)
→ Marathi: उत्साह (utsāha)
→ Pali: ussāha
- → Khmer: ឧស្សាហៈ (ʼuhsaahaʼ)
- → Malay: usaha
  - Indonesian: usaha
  - → Tausug: usaha
  - → Yakan: usaha
→ Telugu: ఉత్సాహము (utsāhamu)
→ Tocharian B: utsahām
→ Thai: อุตสาห (ùt-sǎa-hà-)

References

Arthur Anthony Macdonell (1893) “उत्साह”, in A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis throughout, London: Oxford University Press
Monier Williams (1899) “उत्साह”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 182, column 1.