चिकित्सा
Hindi
Etymology
Borrowed from Sanskrit चिकित्सा (cikitsā). Cognate with Bengali চিকিৎসা (cikitśa), Punjabi ਚਿਕਿਤਸਾ (cikitsā), Telugu చికిత్స (cikitsa), Gujarati ચિકિત્સા (cikitsā).
Pronunciation
- (Delhi) IPA(key): /t͡ʃɪ.kɪt̪.sɑː/, [t͡ʃɪ.kɪt̪.säː]
Noun
चिकित्सा • (cikitsā) f
Declension
| singular | plural | |
|---|---|---|
| direct | चिकित्सा cikitsā |
चिकित्साएँ cikitsāẽ |
| oblique | चिकित्सा cikitsā |
चिकित्साओं cikitsāõ |
| vocative | चिकित्सा cikitsā |
चिकित्साओ cikitsāo |
Derived terms
- अस्थिचिकित्सा f (asthicikitsā, “osteopathy”)
- जड़ी-बूटी चिकित्सा f (jaṛī-būṭī cikitsā, “herbal medicine”)
- भौतिक चिकित्सा f (bhautik cikitsā, “physical therapy”)
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- চিকিত্সা (Assamese script)
- ᬘᬶᬓᬶᬢ᭄ᬲᬵ (Balinese script)
- চিকিত্সা (Bengali script)
- 𑰓𑰰𑰎𑰰𑰝𑰿𑰭𑰯 (Bhaiksuki script)
- 𑀘𑀺𑀓𑀺𑀢𑁆𑀲𑀸 (Brahmi script)
- စိကိတ္သာ (Burmese script)
- ચિકિત્સા (Gujarati script)
- ਚਿਕਿਤ੍ਸਾ (Gurmukhi script)
- 𑌚𑌿𑌕𑌿𑌤𑍍𑌸𑌾 (Grantha script)
- ꦕꦶꦏꦶꦠ꧀ꦱꦴ (Javanese script)
- 𑂒𑂱𑂍𑂱𑂞𑂹𑂮𑂰 (Kaithi script)
- ಚಿಕಿತ್ಸಾ (Kannada script)
- ចិកិត្សា (Khmer script)
- ຈິກິຕ຺ສາ (Lao script)
- ചികിത്സാ (Malayalam script)
- ᢜᡳᡬᡳᢠᠰ᠌ᠠᢇ (Manchu script)
- 𑘓𑘱𑘎𑘱𑘝𑘿𑘭𑘰 (Modi script)
- ᢋᠢᢉᠢᢐᠰᠠ᠋ᠠ (Mongolian script)
- 𑦳𑧒𑦮𑧒𑦽𑧠𑧍𑧑 (Nandinagari script)
- 𑐔𑐶𑐎𑐶𑐟𑑂𑐳𑐵 (Newa script)
- ଚିକିତ୍ସା (Odia script)
- ꢗꢶꢒꢶꢡ꣄ꢱꢵ (Saurashtra script)
- 𑆖𑆴𑆑𑆴𑆠𑇀𑆱𑆳 (Sharada script)
- 𑖓𑖰𑖎𑖰𑖝𑖿𑖭𑖯 (Siddham script)
- චිකිත්සා (Sinhalese script)
- 𑩡𑩑𑩜𑩑𑩫 𑪙𑪁𑩛 (Soyombo script)
- 𑚏𑚮𑚊𑚮𑚙𑚶𑚨𑚭 (Takri script)
- சிகித்ஸா (Tamil script)
- చికిత్సా (Telugu script)
- จิกิตฺสา (Thai script)
- ཙི་ཀི་ཏྶཱ (Tibetan script)
- 𑒔𑒱𑒏𑒱𑒞𑓂𑒮𑒰 (Tirhuta script)
- 𑨣𑨁𑨋𑨁𑨙𑩇𑨰𑨊 (Zanabazar Square script)
Etymology
From चित् (cit, “to perceive, comprehend”).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /t͡ɕi.kit.sɑː/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /t͡ɕi.kit̪.s̪ɑː/
Noun
चिकित्सा • (cikitsā) stem, f
- (medicine) medical attendance, practice or science of medicine (esp. therapeutics, one of the six sections of medicine)
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | चिकित्सा (cikitsā) | चिकित्से (cikitse) | चिकित्साः (cikitsāḥ) |
| accusative | चिकित्साम् (cikitsām) | चिकित्से (cikitse) | चिकित्साः (cikitsāḥ) |
| instrumental | चिकित्सया (cikitsayā) चिकित्सा¹ (cikitsā¹) |
चिकित्साभ्याम् (cikitsābhyām) | चिकित्साभिः (cikitsābhiḥ) |
| dative | चिकित्सायै (cikitsāyai) | चिकित्साभ्याम् (cikitsābhyām) | चिकित्साभ्यः (cikitsābhyaḥ) |
| ablative | चिकित्सायाः (cikitsāyāḥ) चिकित्सायै² (cikitsāyai²) |
चिकित्साभ्याम् (cikitsābhyām) | चिकित्साभ्यः (cikitsābhyaḥ) |
| genitive | चिकित्सायाः (cikitsāyāḥ) चिकित्सायै² (cikitsāyai²) |
चिकित्सयोः (cikitsayoḥ) | चिकित्सानाम् (cikitsānām) |
| locative | चिकित्सायाम् (cikitsāyām) | चिकित्सयोः (cikitsayoḥ) | चिकित्सासु (cikitsāsu) |
| vocative | चिकित्से (cikitse) | चिकित्से (cikitse) | चिकित्साः (cikitsāḥ) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
Descendants
- Bengali: চিকিত্সা (cikitśa)
- চিকিৎসা (cikitśa)
- Gujarati: ચિકિત્સા (cikitsā)
- Hindi: चिकित्सा (cikitsā)
- Punjabi: ਚਿਕਿਤਸਾ (cikitsā)
- Tamil: சிகிச்சை (cikiccai)
- Telugu: చికిత్స (cikitsa)
- Thai: ติกิจฉา
References
- Monier Williams (1899) “चिकित्सा”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 395/2.
- Mayrhofer, Manfred (1992) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan][1] (in German), volume 1, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 541