दिष्ट
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- দিষ্ট (Assamese script)
- ᬤᬶᬱ᭄ᬝ (Balinese script)
- দিষ্ট (Bengali script)
- 𑰟𑰰𑰬𑰿𑰘 (Bhaiksuki script)
- 𑀤𑀺𑀱𑁆𑀝 (Brahmi script)
- ဒိၑ္ဋ (Burmese script)
- દિષ્ટ (Gujarati script)
- ਦਿਸ਼੍ਟ (Gurmukhi script)
- 𑌦𑌿𑌷𑍍𑌟 (Grantha script)
- ꦢꦶꦰ꧀ꦛ (Javanese script)
- 𑂠𑂱𑂭𑂹𑂗 (Kaithi script)
- ದಿಷ್ಟ (Kannada script)
- ទិឞ្ដ (Khmer script)
- ທິຩ຺ຏ (Lao script)
- ദിഷ്ട (Malayalam script)
- ᡩᡳᢢᢞᠠ (Manchu script)
- 𑘟𑘱𑘬𑘿𑘘 (Modi script)
- ᢑᠢᢔᢌᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑦿𑧒𑧌𑧠𑦸 (Nandinagari script)
- 𑐡𑐶𑐲𑑂𑐚 (Newa script)
- ଦିଷ୍ଟ (Odia script)
- ꢣꢶꢰ꣄ꢜ (Saurashtra script)
- 𑆢𑆴𑆰𑇀𑆛 (Sharada script)
- 𑖟𑖰𑖬𑖿𑖘 (Siddham script)
- දිෂ්ට (Sinhalese script)
- 𑩭𑩑𑪀 𑪙𑩦 (Soyombo script)
- 𑚛𑚮𑚶𑚔 (Takri script)
- தி³ஷ்ட (Tamil script)
- దిష్ట (Telugu script)
- ทิษฺฏ (Thai script)
- དི་ཥྚ (Tibetan script)
- 𑒠𑒱𑒭𑓂𑒙 (Tirhuta script)
- 𑨛𑨁𑨯𑩇𑨔 (Zanabazar Square script)
Etymology
From Proto-Indo-Iranian *dištás (“shown, pointed out”), from Proto-Indo-European *diḱ-tó-s, from *deyḱ- (“to show, point out”). Cognate with Parthian (ʾwp-)dst, Latin dictus. The Sanskrit root is दिश् (diś).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /diʂ.ʈɐ́/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /d̪iʂ.ʈɐ/
Adjective
दिष्ट • (diṣṭá) stem
- shown, pointed out
- c. 1500 BCE – 1000 BCE, Ṛgveda 1.183.5:
- यु॒वां गोत॑मः पुरुमी॒ळ्हो अत्रि॒र् दस्रा॒ हव॒ते ऽव॑से ह॒विष्मा॑न् ।
दिशं॒ न दि॒ष्टाम् ऋ॑जू॒येव॒ यन्ता मे॒ हवं॑ नास॒त्योप॑ यातम् ॥- yuvā́ṃ gótamaḥ purumīḷhó átrir dásrā hávaté ʼvase havíṣmān.
díśaṃ ná diṣṭā́m ṛjūyéva yántā́ me hávaṃ nāsatyópa yātam. - Gotama, Purumīlha, Atri bringing oblations all invoke you for protection.
Like one who goes straight to the point shown, come, ye Nāsatyas, to mine invocation
- yuvā́ṃ gótamaḥ purumīḷhó átrir dásrā hávaté ʼvase havíṣmān.
- यु॒वां गोत॑मः पुरुमी॒ळ्हो अत्रि॒र् दस्रा॒ हव॒ते ऽव॑से ह॒विष्मा॑न् ।
- fixed
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | दिष्टः (diṣṭáḥ) | दिष्टौ (diṣṭaú) दिष्टा¹ (diṣṭā́¹) |
दिष्टाः (diṣṭā́ḥ) दिष्टासः¹ (diṣṭā́saḥ¹) |
| accusative | दिष्टम् (diṣṭám) | दिष्टौ (diṣṭaú) दिष्टा¹ (diṣṭā́¹) |
दिष्टान् (diṣṭā́n) |
| instrumental | दिष्टेन (diṣṭéna) | दिष्टाभ्याम् (diṣṭā́bhyām) | दिष्टैः (diṣṭaíḥ) दिष्टेभिः¹ (diṣṭébhiḥ¹) |
| dative | दिष्टाय (diṣṭā́ya) | दिष्टाभ्याम् (diṣṭā́bhyām) | दिष्टेभ्यः (diṣṭébhyaḥ) |
| ablative | दिष्टात् (diṣṭā́t) | दिष्टाभ्याम् (diṣṭā́bhyām) | दिष्टेभ्यः (diṣṭébhyaḥ) |
| genitive | दिष्टस्य (diṣṭásya) | दिष्टयोः (diṣṭáyoḥ) | दिष्टानाम् (diṣṭā́nām) |
| locative | दिष्टे (diṣṭé) | दिष्टयोः (diṣṭáyoḥ) | दिष्टेषु (diṣṭéṣu) |
| vocative | दिष्ट (díṣṭa) | दिष्टौ (díṣṭau) दिष्टा¹ (díṣṭā¹) |
दिष्टाः (díṣṭāḥ) दिष्टासः¹ (díṣṭāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | दिष्टा (diṣṭā́) | दिष्टे (diṣṭé) | दिष्टाः (diṣṭā́ḥ) |
| accusative | दिष्टाम् (diṣṭā́m) | दिष्टे (diṣṭé) | दिष्टाः (diṣṭā́ḥ) |
| instrumental | दिष्टया (diṣṭáyā) दिष्टा¹ (diṣṭā́¹) |
दिष्टाभ्याम् (diṣṭā́bhyām) | दिष्टाभिः (diṣṭā́bhiḥ) |
| dative | दिष्टायै (diṣṭā́yai) | दिष्टाभ्याम् (diṣṭā́bhyām) | दिष्टाभ्यः (diṣṭā́bhyaḥ) |
| ablative | दिष्टायाः (diṣṭā́yāḥ) दिष्टायै² (diṣṭā́yai²) |
दिष्टाभ्याम् (diṣṭā́bhyām) | दिष्टाभ्यः (diṣṭā́bhyaḥ) |
| genitive | दिष्टायाः (diṣṭā́yāḥ) दिष्टायै² (diṣṭā́yai²) |
दिष्टयोः (diṣṭáyoḥ) | दिष्टानाम् (diṣṭā́nām) |
| locative | दिष्टायाम् (diṣṭā́yām) | दिष्टयोः (diṣṭáyoḥ) | दिष्टासु (diṣṭā́su) |
| vocative | दिष्टे (díṣṭe) | दिष्टे (díṣṭe) | दिष्टाः (díṣṭāḥ) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | दिष्टम् (diṣṭám) | दिष्टे (diṣṭé) | दिष्टानि (diṣṭā́ni) दिष्टा¹ (diṣṭā́¹) |
| accusative | दिष्टम् (diṣṭám) | दिष्टे (diṣṭé) | दिष्टानि (diṣṭā́ni) दिष्टा¹ (diṣṭā́¹) |
| instrumental | दिष्टेन (diṣṭéna) | दिष्टाभ्याम् (diṣṭā́bhyām) | दिष्टैः (diṣṭaíḥ) दिष्टेभिः¹ (diṣṭébhiḥ¹) |
| dative | दिष्टाय (diṣṭā́ya) | दिष्टाभ्याम् (diṣṭā́bhyām) | दिष्टेभ्यः (diṣṭébhyaḥ) |
| ablative | दिष्टात् (diṣṭā́t) | दिष्टाभ्याम् (diṣṭā́bhyām) | दिष्टेभ्यः (diṣṭébhyaḥ) |
| genitive | दिष्टस्य (diṣṭásya) | दिष्टयोः (diṣṭáyoḥ) | दिष्टानाम् (diṣṭā́nām) |
| locative | दिष्टे (diṣṭé) | दिष्टयोः (diṣṭáyoḥ) | दिष्टेषु (diṣṭéṣu) |
| vocative | दिष्ट (díṣṭa) | दिष्टे (díṣṭe) | दिष्टानि (díṣṭāni) दिष्टा¹ (díṣṭā¹) |
- ¹Vedic
References
- Monier Williams (1899) “दिष्ट”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 480.