पर्याय
Hindi
Etymology
Borrowed from Sanskrit पर्याय (paryāya).
Pronunciation
- (Delhi) IPA(key): /pəɾ.jɑːj/, [pɐɾ.jäːj]
Noun
पर्याय • (paryāy) m
- (lexicography) synonym
- Synonyms: प्रतिशब्द (pratiśabd), समार्थ (samārth)
- Antonyms: विपरीतार्थ (viprītārth), विपर्याय (viparyāy), विलोम (vilom)
Declension
| singular | plural | |
|---|---|---|
| direct | पर्याय paryāy |
पर्याय paryāy |
| oblique | पर्याय paryāy |
पर्यायों paryāyõ |
| vocative | पर्याय paryāy |
पर्यायो paryāyo |
Derived terms
- पर्यायवाचक (paryāyvācak)
- पर्यायवाची (paryāyvācī)
- विपर्याय (viparyāy)
Marathi
Etymology
Borrowed from Sanskrit पर्याय (paryāya).
Pronunciation
- IPA(key): /pəɾ.jaj/
Noun
पर्याय • (paryāy) m
- option, alternative
- Synonym: गत्यंतर (gatyantar)
- (uncommon) way, manner, method; a mode of procedure
- Synonym: पद्धत (paddhat)
Declension
| Declension of पर्याय (masc cons-stem) | |||
|---|---|---|---|
| direct singular |
पर्याय paryāya | ||
| direct plural |
पर्याय paryāya | ||
| singular एकवचन |
plural अनेकवचन | ||
| nominative प्रथमा |
पर्याय paryāya |
पर्याय paryāya | |
| oblique सामान्यरूप |
पर्याया paryāyaā |
पर्यायां- paryāyaān- | |
| acc. / dative द्वितीया / चतुर्थी |
पर्यायाला paryāyaālā |
पर्यायांना paryāyaānnā | |
| ergative | पर्यायाने, पर्यायानं paryāyaāne, paryāyaāna |
पर्यायांनी paryāyaānnī | |
| instrumental | पर्यायाशी paryāyaāśī |
पर्यायांशी paryāyaānśī | |
| locative सप्तमी |
पर्यायात paryāyaāt |
पर्यायांत paryāyaāt | |
| vocative संबोधन |
पर्याया paryāyaā |
पर्यायांनो paryāyaānno | |
| Oblique Note: The oblique case precedes all postpositions. There is no space between the stem and the postposition. Locative Note: -त (-ta) is a postposition. | |||
| Genitive declension of पर्याय (masc cons-stem) | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| masculine object पुल्लिंगी कर्म |
feminine object स्त्रीलिंगी कर्म |
neuter object नपुसकलिंगी कर्म |
oblique सामान्यरूप | |||||
| singular एकवचन |
plural अनेकवचन |
singular एकवचन |
plural अनेकवचन |
singular* एकवचन |
plural अनेकवचन |
|||
| singular subject एकवचनी कर्ता |
पर्यायाचा paryāyaāċā |
पर्यायाचे paryāyaāċe |
पर्यायाची paryāyaācī |
पर्यायाच्या paryāyaācā |
पर्यायाचे, पर्यायाचं paryāyaāċe, paryāyaāċa |
पर्यायाची paryāyaācī |
पर्यायाच्या paryāyaācā | |
| plural subject अनेकवचनी कर्ता |
पर्यायांचा paryāyaānċā |
पर्यायांचे paryāyaānċe |
पर्यायांची paryāyaāñcī |
पर्यायांच्या paryāyaāncā |
पर्यायांचे, पर्यायांचं paryāyaānċe, paryāyaānċa |
पर्यायांची paryāyaāñcī |
पर्यायांच्या paryāyaāñcā | |
| * Note: Word-final ए (e) in neuter words is alternatively written with the anusvara and pronounced as अ (a). Oblique Note: For most postpostions, the oblique genitive can be optionally inserted between the stem and the postposition. | ||||||||
References
- Berntsen, Maxine (1982–1983) “पर्याय”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies
- Molesworth, James Thomas (1857) “पर्याय”, in A dictionary, Marathi and English, Bombay: Printed for government at the Bombay Education Society's Press
Sanskrit
Alternative forms
Alternative scripts
- পৰ্যায় (Assamese script)
- ᬧᬃᬬᬵᬬ (Balinese script)
- পর্যায় (Bengali script)
- 𑰢𑰨𑰿𑰧𑰯𑰧 (Bhaiksuki script)
- 𑀧𑀭𑁆𑀬𑀸𑀬 (Brahmi script)
- ပရျာယ (Burmese script)
- પર્યાય (Gujarati script)
- ਪਰ੍ਯਾਯ (Gurmukhi script)
- 𑌪𑌰𑍍𑌯𑌾𑌯 (Grantha script)
- ꦥꦫꦾꦴꦪ (Javanese script)
- 𑂣𑂩𑂹𑂨𑂰𑂨 (Kaithi script)
- ಪರ್ಯಾಯ (Kannada script)
- បយ៌ាយ (Khmer script)
- ປຣ຺ຍາຍ (Lao script)
- പര്യായ (Malayalam script)
- ᢒᠠᡵᠶᠠ᠊ᠠᠶᠠ (Manchu script)
- 𑘢𑘨𑘿𑘧𑘰𑘧 (Modi script)
- ᢒᠠᠷᠶ᠋ᠠᢗᠶ᠋ᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑧂𑧈𑧠𑧇𑧑𑧇 (Nandinagari script)
- 𑐥𑐬𑑂𑐫𑐵𑐫 (Newa script)
- ପର୍ଯାଯ (Odia script)
- ꢦꢬ꣄ꢫꢵꢫ (Saurashtra script)
- 𑆥𑆫𑇀𑆪𑆳𑆪 (Sharada script)
- 𑖢𑖨𑖿𑖧𑖯𑖧 (Siddham script)
- පර්යාය (Sinhalese script)
- 𑩰𑩼 𑪙𑩻𑩛𑩻 (Soyombo script)
- 𑚞𑚤𑚶𑚣𑚭𑚣 (Takri script)
- பர்யாய (Tamil script)
- పర్యాయ (Telugu script)
- ปรฺยาย (Thai script)
- པ་རྱཱ་ཡ (Tibetan script)
- 𑒣𑒩𑓂𑒨𑒰𑒨 (Tirhuta script)
- 𑨞𑨫𑩇𑨪𑨊𑨪 (Zanabazar Square script)
Etymology
परि- (pari-) + आय (āya), the second element a vriddhi-derivative from the root इ (i, “to go”)
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /pɐɾ.jɑː.jɐ/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /pɐɾ.jɑː.jɐ/
Noun
पर्याय • (paryāya) stem, m
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | पर्यायः (paryāyaḥ) | पर्यायौ (paryāyau) पर्याया¹ (paryāyā¹) |
पर्यायाः (paryāyāḥ) पर्यायासः¹ (paryāyāsaḥ¹) |
| accusative | पर्यायम् (paryāyam) | पर्यायौ (paryāyau) पर्याया¹ (paryāyā¹) |
पर्यायान् (paryāyān) |
| instrumental | पर्यायेण (paryāyeṇa) | पर्यायाभ्याम् (paryāyābhyām) | पर्यायैः (paryāyaiḥ) पर्यायेभिः¹ (paryāyebhiḥ¹) |
| dative | पर्यायाय (paryāyāya) | पर्यायाभ्याम् (paryāyābhyām) | पर्यायेभ्यः (paryāyebhyaḥ) |
| ablative | पर्यायात् (paryāyāt) | पर्यायाभ्याम् (paryāyābhyām) | पर्यायेभ्यः (paryāyebhyaḥ) |
| genitive | पर्यायस्य (paryāyasya) | पर्याययोः (paryāyayoḥ) | पर्यायाणाम् (paryāyāṇām) |
| locative | पर्याये (paryāye) | पर्याययोः (paryāyayoḥ) | पर्यायेषु (paryāyeṣu) |
| vocative | पर्याय (paryāya) | पर्यायौ (paryāyau) पर्याया¹ (paryāyā¹) |
पर्यायाः (paryāyāḥ) पर्यायासः¹ (paryāyāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
Derived terms
- धर्मपर्याय (dharmaparyāya)
Descendants
- Pali: pariyāya
Further reading
- Monier Williams (1899) “पर्याय”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 605, column 2.
- Hellwig, Oliver (2010–2025) “paryāya”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.