प्रतिबिम्ब
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- প্ৰতিবিম্ব (Assamese script)
- ᬧ᭄ᬭᬢᬶᬩᬶᬫ᭄ᬩ (Balinese script)
- প্রতিবিম্ব (Bengali script)
- 𑰢𑰿𑰨𑰝𑰰𑰤𑰰𑰦𑰿𑰤 (Bhaiksuki script)
- 𑀧𑁆𑀭𑀢𑀺𑀩𑀺𑀫𑁆𑀩 (Brahmi script)
- ပြတိဗိမ္ဗ (Burmese script)
- પ્રતિબિમ્બ (Gujarati script)
- ਪ੍ਰਤਿਬਿਮ੍ਬ (Gurmukhi script)
- 𑌪𑍍𑌰𑌤𑌿𑌬𑌿𑌮𑍍𑌬 (Grantha script)
- ꦥꦿꦠꦶꦧꦶꦩ꧀ꦧ (Javanese script)
- 𑂣𑂹𑂩𑂞𑂱𑂥𑂱𑂧𑂹𑂥 (Kaithi script)
- ಪ್ರತಿಬಿಮ್ಬ (Kannada script)
- ប្រតិពិម្ព (Khmer script)
- ປ຺ຣຕິພິມ຺ພ (Lao script)
- പ്രതിബിമ്ബ (Malayalam script)
- ᢒᡵᠠᢠᡳᠪᡳᠮᠪᠠ (Manchu script)
- 𑘢𑘿𑘨𑘝𑘱𑘤𑘱𑘦𑘿𑘤 (Modi script)
- ᢒᠷᠠᢐᠢᠪᠢᠮᠪᠠ (Mongolian script)
- 𑧂𑧠𑧈𑦽𑧒𑧄𑧒𑧆𑧠𑧄 (Nandinagari script)
- 𑐥𑑂𑐬𑐟𑐶𑐧𑐶𑐩𑑂𑐧 (Newa script)
- ପ୍ରତିବିମ୍ବ (Odia script)
- ꢦ꣄ꢬꢡꢶꢨꢶꢪ꣄ꢨ (Saurashtra script)
- 𑆥𑇀𑆫𑆠𑆴𑆧𑆴𑆩𑇀𑆧 (Sharada script)
- 𑖢𑖿𑖨𑖝𑖰𑖤𑖰𑖦𑖿𑖤 (Siddham script)
- ප්රතිබිම්බ (Sinhalese script)
- 𑩰 𑪙𑩼𑩫𑩑𑩲𑩑𑩴 𑪙𑩲 (Soyombo script)
- 𑚞𑚶𑚤𑚙𑚮𑚠𑚮𑚢𑚶𑚠 (Takri script)
- ப்ரதிபி³ம்ப³ (Tamil script)
- ప్రతిబిమ్బ (Telugu script)
- ปฺรติพิมฺพ (Thai script)
- པྲ་ཏི་བི་མྦ (Tibetan script)
- 𑒣𑓂𑒩𑒞𑒱𑒥𑒱𑒧𑓂𑒥 (Tirhuta script)
- 𑨞𑩇𑨫𑨙𑨁𑨠𑨁𑨢𑩇𑨠 (Zanabazar Square script)
Etymology
प्रति- (prati-) + बिम्ब (bimba).
Pronunciation
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /pɾɐ.t̪i.bim.bɐ/
Noun
प्रतिबिम्ब • (pratibimba) stem, n or m
- reflected image; reflection; mirrored form
- c. 400 BCE, Mahābhārata 1.1.197:
- यत्तद्यतिवरा युक्ता ध्यानयोगबलान्विताः ।
प्रतिबिम्बम् इवादर्शे पश्यन्त्यात्मन्यवस्थितम् ॥- yattadyativarā yuktā dhyānayogabalānvitāḥ.
pratibimbam ivādarśe paśyantyātmanyavasthitam. - (It tells of) the very object that the saints – dedicated to asceticism and endowed with dhyāna, yoga, and bala –
see inside the soul's domain as if (viewing) an image in the mirror.
- yattadyativarā yuktā dhyānayogabalānvitāḥ.
- यत्तद्यतिवरा युक्ता ध्यानयोगबलान्विताः ।
- c. 800 CE – 950 CE, Nārāyaṇa, Hitopadeśa 2.13.37:
- इत्युक्त्वा तस्मिन्कूपजले तस्यैव प्रतिबिम्बं दर्शितवान् ।
- ityuktvā tasminkūpajale tasyaiva pratibimbaṃ darśitavān.
- After saying these words, he saw his own reflection in the water inside that well.
- इत्युक्त्वा तस्मिन्कूपजले तस्यैव प्रतिबिम्बं दर्शितवान् ।
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | प्रतिबिम्बम् (pratibimbam) | प्रतिबिम्बे (pratibimbe) | प्रतिबिम्बानि (pratibimbāni) प्रतिबिम्बा¹ (pratibimbā¹) |
| accusative | प्रतिबिम्बम् (pratibimbam) | प्रतिबिम्बे (pratibimbe) | प्रतिबिम्बानि (pratibimbāni) प्रतिबिम्बा¹ (pratibimbā¹) |
| instrumental | प्रतिबिम्बेन (pratibimbena) | प्रतिबिम्बाभ्याम् (pratibimbābhyām) | प्रतिबिम्बैः (pratibimbaiḥ) प्रतिबिम्बेभिः¹ (pratibimbebhiḥ¹) |
| dative | प्रतिबिम्बाय (pratibimbāya) | प्रतिबिम्बाभ्याम् (pratibimbābhyām) | प्रतिबिम्बेभ्यः (pratibimbebhyaḥ) |
| ablative | प्रतिबिम्बात् (pratibimbāt) | प्रतिबिम्बाभ्याम् (pratibimbābhyām) | प्रतिबिम्बेभ्यः (pratibimbebhyaḥ) |
| genitive | प्रतिबिम्बस्य (pratibimbasya) | प्रतिबिम्बयोः (pratibimbayoḥ) | प्रतिबिम्बानाम् (pratibimbānām) |
| locative | प्रतिबिम्बे (pratibimbe) | प्रतिबिम्बयोः (pratibimbayoḥ) | प्रतिबिम्बेषु (pratibimbeṣu) |
| vocative | प्रतिबिम्ब (pratibimba) | प्रतिबिम्बे (pratibimbe) | प्रतिबिम्बानि (pratibimbāni) प्रतिबिम्बा¹ (pratibimbā¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | प्रतिबिम्बः (pratibimbaḥ) | प्रतिबिम्बौ (pratibimbau) प्रतिबिम्बा¹ (pratibimbā¹) |
प्रतिबिम्बाः (pratibimbāḥ) प्रतिबिम्बासः¹ (pratibimbāsaḥ¹) |
| accusative | प्रतिबिम्बम् (pratibimbam) | प्रतिबिम्बौ (pratibimbau) प्रतिबिम्बा¹ (pratibimbā¹) |
प्रतिबिम्बान् (pratibimbān) |
| instrumental | प्रतिबिम्बेन (pratibimbena) | प्रतिबिम्बाभ्याम् (pratibimbābhyām) | प्रतिबिम्बैः (pratibimbaiḥ) प्रतिबिम्बेभिः¹ (pratibimbebhiḥ¹) |
| dative | प्रतिबिम्बाय (pratibimbāya) | प्रतिबिम्बाभ्याम् (pratibimbābhyām) | प्रतिबिम्बेभ्यः (pratibimbebhyaḥ) |
| ablative | प्रतिबिम्बात् (pratibimbāt) | प्रतिबिम्बाभ्याम् (pratibimbābhyām) | प्रतिबिम्बेभ्यः (pratibimbebhyaḥ) |
| genitive | प्रतिबिम्बस्य (pratibimbasya) | प्रतिबिम्बयोः (pratibimbayoḥ) | प्रतिबिम्बानाम् (pratibimbānām) |
| locative | प्रतिबिम्बे (pratibimbe) | प्रतिबिम्बयोः (pratibimbayoḥ) | प्रतिबिम्बेषु (pratibimbeṣu) |
| vocative | प्रतिबिम्ब (pratibimba) | प्रतिबिम्बौ (pratibimbau) प्रतिबिम्बा¹ (pratibimbā¹) |
प्रतिबिम्बाः (pratibimbāḥ) प्रतिबिम्बासः¹ (pratibimbāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
References
- “प्रतिबिम्ब” in Carl Cappeller, A Sanskrit–English Dictionary: Based upon the St. Petersburg Lexicons, Strasbourg: Karl J. Trübner, 1891, →OCLC, page 335, column 2.
- Arthur Anthony Macdonell (1893) “प्रतिबिम्ब”, in A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis throughout, London: Oxford University Press, page 174
- Monier Williams (1899) “prati-bimba”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 662/3.
