मत्सर
Hindi
Etymology
Borrowed from Sanskrit मत्सर (matsara).
Pronunciation
- (Delhi) IPA(key): /mət̪.səɾ/, [mɐt̪.sɐɾ]
Noun
मत्सर • (matsar) m
Declension
| singular | plural | |
|---|---|---|
| direct | मत्सर matsar |
मत्सर matsar |
| oblique | मत्सर matsar |
मत्सरों matsarõ |
| vocative | मत्सर matsar |
मत्सरो matsaro |
References
- McGregor, Ronald Stuart (1993) “मत्सर”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
Marathi
Etymology
Borrowed from Sanskrit मत्सर (matsara).
Pronunciation
- IPA(key): /mət̪səɾ/, [mət͡sʰəɾ]
Noun
मत्सर • (matsar) m
References
- Berntsen, Maxine (1982–1983) “मत्सर”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies
- Molesworth, James Thomas (1857) “मत्सर”, in A dictionary, Marathi and English, Bombay: Printed for government at the Bombay Education Society's Press
Sanskrit
Alternative forms
Alternative scripts
- মত্সৰ (Assamese script)
- ᬫᬢ᭄ᬲᬭ (Balinese script)
- মত্সর (Bengali script)
- 𑰦𑰝𑰿𑰭𑰨 (Bhaiksuki script)
- 𑀫𑀢𑁆𑀲𑀭 (Brahmi script)
- မတ္သရ (Burmese script)
- મત્સર (Gujarati script)
- ਮਤ੍ਸਰ (Gurmukhi script)
- 𑌮𑌤𑍍𑌸𑌰 (Grantha script)
- ꦩꦠ꧀ꦱꦫ (Javanese script)
- 𑂧𑂞𑂹𑂮𑂩 (Kaithi script)
- ಮತ್ಸರ (Kannada script)
- មត្សរ (Khmer script)
- ມຕ຺ສຣ (Lao script)
- മത്സര (Malayalam script)
- ᠮᠠᢠᠰ᠌ᠠᡵᠠ (Manchu script)
- 𑘦𑘝𑘿𑘭𑘨 (Modi script)
- ᠮᠠᢐᠰᠠᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑧆𑦽𑧠𑧍𑧈 (Nandinagari script)
- 𑐩𑐟𑑂𑐳𑐬 (Newa script)
- ମତ୍ସର (Odia script)
- ꢪꢡ꣄ꢱꢬ (Saurashtra script)
- 𑆩𑆠𑇀𑆱𑆫 (Sharada script)
- 𑖦𑖝𑖿𑖭𑖨 (Siddham script)
- මත්සර (Sinhalese script)
- 𑩴𑩫 𑪙𑪁𑩼 (Soyombo script)
- 𑚢𑚙𑚶𑚨𑚤 (Takri script)
- மத்ஸர (Tamil script)
- మత్సర (Telugu script)
- มตฺสร (Thai script)
- མ་ཏྶ་ར (Tibetan script)
- 𑒧𑒞𑓂𑒮𑒩 (Tirhuta script)
- 𑨢𑨙𑩇𑨰𑨫 (Zanabazar Square script)
Etymology
Probably related to मद् (mad, “to rejoice, to be intoxicated”).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /mɐt.sɐ.ɾɐ́/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /mɐt̪.s̪ɐ.ɾɐ/
Adjective
मत्सर • (matsará) stem
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | मत्सरः (matsaráḥ) | मत्सरौ (matsaraú) मत्सरा¹ (matsarā́¹) |
मत्सराः (matsarā́ḥ) मत्सरासः¹ (matsarā́saḥ¹) |
| accusative | मत्सरम् (matsarám) | मत्सरौ (matsaraú) मत्सरा¹ (matsarā́¹) |
मत्सरान् (matsarā́n) |
| instrumental | मत्सरेण (matsaréṇa) | मत्सराभ्याम् (matsarā́bhyām) | मत्सरैः (matsaraíḥ) मत्सरेभिः¹ (matsarébhiḥ¹) |
| dative | मत्सराय (matsarā́ya) | मत्सराभ्याम् (matsarā́bhyām) | मत्सरेभ्यः (matsarébhyaḥ) |
| ablative | मत्सरात् (matsarā́t) | मत्सराभ्याम् (matsarā́bhyām) | मत्सरेभ्यः (matsarébhyaḥ) |
| genitive | मत्सरस्य (matsarásya) | मत्सरयोः (matsaráyoḥ) | मत्सराणाम् (matsarā́ṇām) |
| locative | मत्सरे (matsaré) | मत्सरयोः (matsaráyoḥ) | मत्सरेषु (matsaréṣu) |
| vocative | मत्सर (mátsara) | मत्सरौ (mátsarau) मत्सरा¹ (mátsarā¹) |
मत्सराः (mátsarāḥ) मत्सरासः¹ (mátsarāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | मत्सरा (matsarā́) | मत्सरे (matsaré) | मत्सराः (matsarā́ḥ) |
| accusative | मत्सराम् (matsarā́m) | मत्सरे (matsaré) | मत्सराः (matsarā́ḥ) |
| instrumental | मत्सरया (matsaráyā) मत्सरा¹ (matsarā́¹) |
मत्सराभ्याम् (matsarā́bhyām) | मत्सराभिः (matsarā́bhiḥ) |
| dative | मत्सरायै (matsarā́yai) | मत्सराभ्याम् (matsarā́bhyām) | मत्सराभ्यः (matsarā́bhyaḥ) |
| ablative | मत्सरायाः (matsarā́yāḥ) मत्सरायै² (matsarā́yai²) |
मत्सराभ्याम् (matsarā́bhyām) | मत्सराभ्यः (matsarā́bhyaḥ) |
| genitive | मत्सरायाः (matsarā́yāḥ) मत्सरायै² (matsarā́yai²) |
मत्सरयोः (matsaráyoḥ) | मत्सराणाम् (matsarā́ṇām) |
| locative | मत्सरायाम् (matsarā́yām) | मत्सरयोः (matsaráyoḥ) | मत्सरासु (matsarā́su) |
| vocative | मत्सरे (mátsare) | मत्सरे (mátsare) | मत्सराः (mátsarāḥ) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | मत्सरम् (matsarám) | मत्सरे (matsaré) | मत्सराणि (matsarā́ṇi) मत्सरा¹ (matsarā́¹) |
| accusative | मत्सरम् (matsarám) | मत्सरे (matsaré) | मत्सराणि (matsarā́ṇi) मत्सरा¹ (matsarā́¹) |
| instrumental | मत्सरेण (matsaréṇa) | मत्सराभ्याम् (matsarā́bhyām) | मत्सरैः (matsaraíḥ) मत्सरेभिः¹ (matsarébhiḥ¹) |
| dative | मत्सराय (matsarā́ya) | मत्सराभ्याम् (matsarā́bhyām) | मत्सरेभ्यः (matsarébhyaḥ) |
| ablative | मत्सरात् (matsarā́t) | मत्सराभ्याम् (matsarā́bhyām) | मत्सरेभ्यः (matsarébhyaḥ) |
| genitive | मत्सरस्य (matsarásya) | मत्सरयोः (matsaráyoḥ) | मत्सराणाम् (matsarā́ṇām) |
| locative | मत्सरे (matsaré) | मत्सरयोः (matsaráyoḥ) | मत्सरेषु (matsaréṣu) |
| vocative | मत्सर (mátsara) | मत्सरे (mátsare) | मत्सराणि (mátsarāṇi) मत्सरा¹ (mátsarā¹) |
- ¹Vedic
Noun
मत्सर • (matsará) stem, m
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | मत्सरः (matsaráḥ) | मत्सरौ (matsaraú) मत्सरा¹ (matsarā́¹) |
मत्सराः (matsarā́ḥ) मत्सरासः¹ (matsarā́saḥ¹) |
| accusative | मत्सरम् (matsarám) | मत्सरौ (matsaraú) मत्सरा¹ (matsarā́¹) |
मत्सरान् (matsarā́n) |
| instrumental | मत्सरेण (matsaréṇa) | मत्सराभ्याम् (matsarā́bhyām) | मत्सरैः (matsaraíḥ) मत्सरेभिः¹ (matsarébhiḥ¹) |
| dative | मत्सराय (matsarā́ya) | मत्सराभ्याम् (matsarā́bhyām) | मत्सरेभ्यः (matsarébhyaḥ) |
| ablative | मत्सरात् (matsarā́t) | मत्सराभ्याम् (matsarā́bhyām) | मत्सरेभ्यः (matsarébhyaḥ) |
| genitive | मत्सरस्य (matsarásya) | मत्सरयोः (matsaráyoḥ) | मत्सराणाम् (matsarā́ṇām) |
| locative | मत्सरे (matsaré) | मत्सरयोः (matsaráyoḥ) | मत्सरेषु (matsaréṣu) |
| vocative | मत्सर (mátsara) | मत्सरौ (mátsarau) मत्सरा¹ (mátsarā¹) |
मत्सराः (mátsarāḥ) मत्सरासः¹ (mátsarāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
Derived terms
- अमत्सर (amatsara)
Descendants
- Prakrit: 𑀫𑀘𑁆𑀙𑀭 (macchara)
- → Hindi: मत्सर (matsar)
- → Malayalam: മത്സരം (matsaraṁ)
- → Marathi: मत्सर (matsar)
Further reading
- Monier Williams (1899) “मत्सर”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 776, column 2.
- Hellwig, Oliver (2010–2025) “matsara”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.
- Arthur Anthony Macdonell (1893) “मत्सर”, in A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis throughout, London: Oxford University Press