मूत
Hindi
Etymology
Inherited from Sauraseni Prakrit 𑀫𑀼𑀢𑁆𑀢 (mutta), from Sanskrit मूत्र (mū́tra), from Proto-Indo-Iranian *múHtram, from Proto-Indo-European *múHtrom. Cognate with Punjabi ਮੂਤਰ (mūtar), Sindhi مُٽُ (muṭu), Marwari मूत (mūt), Rohingya mut.
Noun
मूत • (mūt) m (Urdu spelling موت)
Declension
| singular | plural | |
|---|---|---|
| direct | मूत mūt |
मूत mūt |
| oblique | मूत mūt |
मूतों mūtõ |
| vocative | मूत mūt |
मूतो mūto |
Derived terms
- मूत निकालना (mūt nikālnā)
References
McGregor, Ronald Stuart (1993) “मूत”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
Marwari
Alternative forms
- मूतिया (mūtiyā)
- मूति (mūti)
Etymology
From Prakrit 𑀫𑀼𑀢𑁆𑀢 (mutta), from Sanskrit मूत्र (mū́tra), from Proto-Indo-Iranian *múHtram, from Proto-Indo-European *múHtrom. Cognate with Sindhi مُٽُ (muṭu), Gujarati મૂતર (mūtar), Hindi मूत (mūt).
Noun
मूत (mūt) ?
Related terms
- मूतणौ (mūtṇau)
References
- Bhanwar, Lal Suthar, Gahlot, Sukhveer Singh (1998) राजस्थानी-हिन्दी-अंग्रेजी कोश [rājasthānī-hindī-aṅgrejī koś, Rajasthani-Hindi-English Dictionary] (in Hindi), Jodhpur: Bharat Printers (Press), page 274
Sanskrit
Alternative scripts
- মূত (Assamese script)
- ᬫᬹᬢ (Balinese script)
- মূত (Bengali script)
- 𑰦𑰳𑰝 (Bhaiksuki script)
- 𑀫𑀽𑀢 (Brahmi script)
- မူတ (Burmese script)
- મૂત (Gujarati script)
- ਮੂਤ (Gurmukhi script)
- 𑌮𑍂𑌤 (Grantha script)
- ꦩꦹꦠ (Javanese script)
- 𑂧𑂴𑂞 (Kaithi script)
- ಮೂತ (Kannada script)
- មូត (Khmer script)
- ມູຕ (Lao script)
- മൂത (Malayalam script)
- ᠮᡠᡠᢠᠠ (Manchu script)
- 𑘦𑘴𑘝 (Modi script)
- ᠮᠤᠤᢐᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑧆𑧕𑦽 (Nandinagari script)
- 𑐩𑐹𑐟 (Newa script)
- ମୂତ (Odia script)
- ꢪꢹꢡ (Saurashtra script)
- 𑆩𑆷𑆠 (Sharada script)
- 𑖦𑖳𑖝 (Siddham script)
- මූත (Sinhalese script)
- 𑩴𑩒𑩛𑩫 (Soyombo script)
- 𑚢𑚱𑚙 (Takri script)
- மூத (Tamil script)
- మూత (Telugu script)
- มูต (Thai script)
- མཱུ་ཏ (Tibetan script)
- 𑒧𑒴𑒞 (Tirhuta script)
- 𑨢𑨃𑨊𑨙 (Zanabazar Square script)
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /muː.tɐ/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /muː.t̪ɐ/
Etymology 1
Probably related to the root मू (mū, “to bind”), with presumed proto-form *muH-tá-.[1][2]
Noun
मूत • (mūta) stem, m or n
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | मूतः (mūtaḥ) | मूतौ (mūtau) मूता¹ (mūtā¹) |
मूताः (mūtāḥ) मूतासः¹ (mūtāsaḥ¹) |
| accusative | मूतम् (mūtam) | मूतौ (mūtau) मूता¹ (mūtā¹) |
मूतान् (mūtān) |
| instrumental | मूतेन (mūtena) | मूताभ्याम् (mūtābhyām) | मूतैः (mūtaiḥ) मूतेभिः¹ (mūtebhiḥ¹) |
| dative | मूताय (mūtāya) | मूताभ्याम् (mūtābhyām) | मूतेभ्यः (mūtebhyaḥ) |
| ablative | मूतात् (mūtāt) | मूताभ्याम् (mūtābhyām) | मूतेभ्यः (mūtebhyaḥ) |
| genitive | मूतस्य (mūtasya) | मूतयोः (mūtayoḥ) | मूतानाम् (mūtānām) |
| locative | मूते (mūte) | मूतयोः (mūtayoḥ) | मूतेषु (mūteṣu) |
| vocative | मूत (mūta) | मूतौ (mūtau) मूता¹ (mūtā¹) |
मूताः (mūtāḥ) मूतासः¹ (mūtāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | मूतम् (mūtam) | मूते (mūte) | मूतानि (mūtāni) मूता¹ (mūtā¹) |
| accusative | मूतम् (mūtam) | मूते (mūte) | मूतानि (mūtāni) मूता¹ (mūtā¹) |
| instrumental | मूतेन (mūtena) | मूताभ्याम् (mūtābhyām) | मूतैः (mūtaiḥ) मूतेभिः¹ (mūtebhiḥ¹) |
| dative | मूताय (mūtāya) | मूताभ्याम् (mūtābhyām) | मूतेभ्यः (mūtebhyaḥ) |
| ablative | मूतात् (mūtāt) | मूताभ्याम् (mūtābhyām) | मूतेभ्यः (mūtebhyaḥ) |
| genitive | मूतस्य (mūtasya) | मूतयोः (mūtayoḥ) | मूतानाम् (mūtānām) |
| locative | मूते (mūte) | मूतयोः (mūtayoḥ) | मूतेषु (mūteṣu) |
| vocative | मूत (mūta) | मूते (mūte) | मूतानि (mūtāni) मूता¹ (mūtā¹) |
- ¹Vedic
Adjective
मूत • (mūta) stem
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | मूतः (mūtaḥ) | मूतौ (mūtau) मूता¹ (mūtā¹) |
मूताः (mūtāḥ) मूतासः¹ (mūtāsaḥ¹) |
| accusative | मूतम् (mūtam) | मूतौ (mūtau) मूता¹ (mūtā¹) |
मूतान् (mūtān) |
| instrumental | मूतेन (mūtena) | मूताभ्याम् (mūtābhyām) | मूतैः (mūtaiḥ) मूतेभिः¹ (mūtebhiḥ¹) |
| dative | मूताय (mūtāya) | मूताभ्याम् (mūtābhyām) | मूतेभ्यः (mūtebhyaḥ) |
| ablative | मूतात् (mūtāt) | मूताभ्याम् (mūtābhyām) | मूतेभ्यः (mūtebhyaḥ) |
| genitive | मूतस्य (mūtasya) | मूतयोः (mūtayoḥ) | मूतानाम् (mūtānām) |
| locative | मूते (mūte) | मूतयोः (mūtayoḥ) | मूतेषु (mūteṣu) |
| vocative | मूत (mūta) | मूतौ (mūtau) मूता¹ (mūtā¹) |
मूताः (mūtāḥ) मूतासः¹ (mūtāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | मूता (mūtā) | मूते (mūte) | मूताः (mūtāḥ) |
| accusative | मूताम् (mūtām) | मूते (mūte) | मूताः (mūtāḥ) |
| instrumental | मूतया (mūtayā) मूता¹ (mūtā¹) |
मूताभ्याम् (mūtābhyām) | मूताभिः (mūtābhiḥ) |
| dative | मूतायै (mūtāyai) | मूताभ्याम् (mūtābhyām) | मूताभ्यः (mūtābhyaḥ) |
| ablative | मूतायाः (mūtāyāḥ) मूतायै² (mūtāyai²) |
मूताभ्याम् (mūtābhyām) | मूताभ्यः (mūtābhyaḥ) |
| genitive | मूतायाः (mūtāyāḥ) मूतायै² (mūtāyai²) |
मूतयोः (mūtayoḥ) | मूतानाम् (mūtānām) |
| locative | मूतायाम् (mūtāyām) | मूतयोः (mūtayoḥ) | मूतासु (mūtāsu) |
| vocative | मूते (mūte) | मूते (mūte) | मूताः (mūtāḥ) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | मूतम् (mūtam) | मूते (mūte) | मूतानि (mūtāni) मूता¹ (mūtā¹) |
| accusative | मूतम् (mūtam) | मूते (mūte) | मूतानि (mūtāni) मूता¹ (mūtā¹) |
| instrumental | मूतेन (mūtena) | मूताभ्याम् (mūtābhyām) | मूतैः (mūtaiḥ) मूतेभिः¹ (mūtebhiḥ¹) |
| dative | मूताय (mūtāya) | मूताभ्याम् (mūtābhyām) | मूतेभ्यः (mūtebhyaḥ) |
| ablative | मूतात् (mūtāt) | मूताभ्याम् (mūtābhyām) | मूतेभ्यः (mūtebhyaḥ) |
| genitive | मूतस्य (mūtasya) | मूतयोः (mūtayoḥ) | मूतानाम् (mūtānām) |
| locative | मूते (mūte) | मूतयोः (mūtayoḥ) | मूतेषु (mūteṣu) |
| vocative | मूत (mūta) | मूते (mūte) | मूतानि (mūtāni) मूता¹ (mūtā¹) |
- ¹Vedic
Etymology 2
From मीव् (mīv, “to move”).
Adjective
मूत • (mūta) stem
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | मूतः (mūtaḥ) | मूतौ (mūtau) मूता¹ (mūtā¹) |
मूताः (mūtāḥ) मूतासः¹ (mūtāsaḥ¹) |
| accusative | मूतम् (mūtam) | मूतौ (mūtau) मूता¹ (mūtā¹) |
मूतान् (mūtān) |
| instrumental | मूतेन (mūtena) | मूताभ्याम् (mūtābhyām) | मूतैः (mūtaiḥ) मूतेभिः¹ (mūtebhiḥ¹) |
| dative | मूताय (mūtāya) | मूताभ्याम् (mūtābhyām) | मूतेभ्यः (mūtebhyaḥ) |
| ablative | मूतात् (mūtāt) | मूताभ्याम् (mūtābhyām) | मूतेभ्यः (mūtebhyaḥ) |
| genitive | मूतस्य (mūtasya) | मूतयोः (mūtayoḥ) | मूतानाम् (mūtānām) |
| locative | मूते (mūte) | मूतयोः (mūtayoḥ) | मूतेषु (mūteṣu) |
| vocative | मूत (mūta) | मूतौ (mūtau) मूता¹ (mūtā¹) |
मूताः (mūtāḥ) मूतासः¹ (mūtāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | मूता (mūtā) | मूते (mūte) | मूताः (mūtāḥ) |
| accusative | मूताम् (mūtām) | मूते (mūte) | मूताः (mūtāḥ) |
| instrumental | मूतया (mūtayā) मूता¹ (mūtā¹) |
मूताभ्याम् (mūtābhyām) | मूताभिः (mūtābhiḥ) |
| dative | मूतायै (mūtāyai) | मूताभ्याम् (mūtābhyām) | मूताभ्यः (mūtābhyaḥ) |
| ablative | मूतायाः (mūtāyāḥ) मूतायै² (mūtāyai²) |
मूताभ्याम् (mūtābhyām) | मूताभ्यः (mūtābhyaḥ) |
| genitive | मूतायाः (mūtāyāḥ) मूतायै² (mūtāyai²) |
मूतयोः (mūtayoḥ) | मूतानाम् (mūtānām) |
| locative | मूतायाम् (mūtāyām) | मूतयोः (mūtayoḥ) | मूतासु (mūtāsu) |
| vocative | मूते (mūte) | मूते (mūte) | मूताः (mūtāḥ) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | मूतम् (mūtam) | मूते (mūte) | मूतानि (mūtāni) मूता¹ (mūtā¹) |
| accusative | मूतम् (mūtam) | मूते (mūte) | मूतानि (mūtāni) मूता¹ (mūtā¹) |
| instrumental | मूतेन (mūtena) | मूताभ्याम् (mūtābhyām) | मूतैः (mūtaiḥ) मूतेभिः¹ (mūtebhiḥ¹) |
| dative | मूताय (mūtāya) | मूताभ्याम् (mūtābhyām) | मूतेभ्यः (mūtebhyaḥ) |
| ablative | मूतात् (mūtāt) | मूताभ्याम् (mūtābhyām) | मूतेभ्यः (mūtebhyaḥ) |
| genitive | मूतस्य (mūtasya) | मूतयोः (mūtayoḥ) | मूतानाम् (mūtānām) |
| locative | मूते (mūte) | मूतयोः (mūtayoḥ) | मूतेषु (mūteṣu) |
| vocative | मूत (mūta) | मूते (mūte) | मूतानि (mūtāni) मूता¹ (mūtā¹) |
- ¹Vedic
Noun
मूत • (mūta) stem, m or n
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | मूतः (mūtaḥ) | मूतौ (mūtau) मूता¹ (mūtā¹) |
मूताः (mūtāḥ) मूतासः¹ (mūtāsaḥ¹) |
| accusative | मूतम् (mūtam) | मूतौ (mūtau) मूता¹ (mūtā¹) |
मूतान् (mūtān) |
| instrumental | मूतेन (mūtena) | मूताभ्याम् (mūtābhyām) | मूतैः (mūtaiḥ) मूतेभिः¹ (mūtebhiḥ¹) |
| dative | मूताय (mūtāya) | मूताभ्याम् (mūtābhyām) | मूतेभ्यः (mūtebhyaḥ) |
| ablative | मूतात् (mūtāt) | मूताभ्याम् (mūtābhyām) | मूतेभ्यः (mūtebhyaḥ) |
| genitive | मूतस्य (mūtasya) | मूतयोः (mūtayoḥ) | मूतानाम् (mūtānām) |
| locative | मूते (mūte) | मूतयोः (mūtayoḥ) | मूतेषु (mūteṣu) |
| vocative | मूत (mūta) | मूतौ (mūtau) मूता¹ (mūtā¹) |
मूताः (mūtāḥ) मूतासः¹ (mūtāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | मूतम् (mūtam) | मूते (mūte) | मूतानि (mūtāni) मूता¹ (mūtā¹) |
| accusative | मूतम् (mūtam) | मूते (mūte) | मूतानि (mūtāni) मूता¹ (mūtā¹) |
| instrumental | मूतेन (mūtena) | मूताभ्याम् (mūtābhyām) | मूतैः (mūtaiḥ) मूतेभिः¹ (mūtebhiḥ¹) |
| dative | मूताय (mūtāya) | मूताभ्याम् (mūtābhyām) | मूतेभ्यः (mūtebhyaḥ) |
| ablative | मूतात् (mūtāt) | मूताभ्याम् (mūtābhyām) | मूतेभ्यः (mūtebhyaḥ) |
| genitive | मूतस्य (mūtasya) | मूतयोः (mūtayoḥ) | मूतानाम् (mūtānām) |
| locative | मूते (mūte) | मूतयोः (mūtayoḥ) | मूतेषु (mūteṣu) |
| vocative | मूत (mūta) | मूते (mūte) | मूतानि (mūtāni) मूता¹ (mūtā¹) |
- ¹Vedic
References
- Monier Williams (1899) “मूत”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, pages 819/1, 825/3.
- ^ Mayrhofer, Manfred (1996) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan][1] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 365-66
- ^ Mayrhofer, Manfred (1963) Kurzgefasstes Etymologisches Wörterbuch des Altindischen [A Concise Etymological Sanskrit Dictionary][2] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 663