वानर
Hindi
Etymology
Borrowed from Sanskrit वानर (vānara). Doublet of बंदर (bandar).
Pronunciation
- (Delhi) IPA(key): /ʋɑː.nəɾ/, [ʋäː.nɐɾ]
Noun
वानर • (vānar) m (Urdu spelling وانر)
Declension
| singular | plural | |
|---|---|---|
| direct | वानर vānar |
वानर vānar |
| oblique | वानर vānar |
वानरों vānarõ |
| vocative | वानर vānar |
वानरो vānaro |
Hypernyms
References
- Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “vānara”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press
Marathi
Etymology
| नपुसकलिंग (napusakliṅga): वानर n (vānar) |
| स्त्रीलिंग (strīliṅga): वानरी f (vānrī) |
Borrowed from Sanskrit वानर (vānara).
Pronunciation
- IPA(key): /ʋa.nəɾ/
Noun
वानर • (vānar) n
See also
- वानरी (vānrī, “female monkey”) f (more common) and वानरीण (vānrīṇ, “female monkey”) f (less common)
References
- Molesworth, James Thomas (1857) “वानर”, in A dictionary, Marathi and English, Bombay: Printed for government at the Bombay Education Society's Press
- Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “vānara”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press
Pali
Alternative forms
Alternative scripts
Noun
वानर m
- Devanagari script form of vānara (“monkey”)
Declension
Declension table of "वानर" (masculine)
| Case \ Number | Singular | Plural |
|---|---|---|
| Nominative (first) | वानरो (vānaro) | वानरा (vānarā) |
| Accusative (second) | वानरं (vānaraṃ) | वानरे (vānare) |
| Instrumental (third) | वानरेन (vānarena) | वानरेहि (vānarehi) or वानरेभि (vānarebhi) |
| Dative (fourth) | वानरस्स (vānarassa) or वानराय (vānarāya) or वानरत्थं (vānaratthaṃ) | वानरानं (vānarānaṃ) |
| Ablative (fifth) | वानरस्मा (vānarasmā) or वानरम्हा (vānaramhā) or वानरा (vānarā) | वानरेहि (vānarehi) or वानरेभि (vānarebhi) |
| Genitive (sixth) | वानरस्स (vānarassa) | वानरानं (vānarānaṃ) |
| Locative (seventh) | वानरस्मिं (vānarasmiṃ) or वानरम्हि (vānaramhi) or वानरे (vānare) | वानरेसु (vānaresu) |
| Vocative (calling) | वानर (vānara) | वानरा (vānarā) |
Sanskrit
Alternative forms
Alternative scripts
- ৱানৰ (Assamese script)
- ᬯᬵᬦᬭ (Balinese script)
- বানর (Bengali script)
- 𑰪𑰯𑰡𑰨 (Bhaiksuki script)
- 𑀯𑀸𑀦𑀭 (Brahmi script)
- ဝါနရ (Burmese script)
- વાનર (Gujarati script)
- ਵਾਨਰ (Gurmukhi script)
- 𑌵𑌾𑌨𑌰 (Grantha script)
- ꦮꦴꦤꦫ (Javanese script)
- 𑂫𑂰𑂢𑂩 (Kaithi script)
- ವಾನರ (Kannada script)
- វានរ (Khmer script)
- ວານຣ (Lao script)
- വാനര (Malayalam script)
- ᠸᠠ᠊ᠠᠨᠠᡵᠠ (Manchu script)
- 𑘪𑘰𑘡𑘨 (Modi script)
- ᠸᠠᢗᠨᠠᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑧊𑧑𑧁𑧈 (Nandinagari script)
- 𑐰𑐵𑐣𑐬 (Newa script)
- ଵାନର (Odia script)
- ꢮꢵꢥꢬ (Saurashtra script)
- 𑆮𑆳𑆤𑆫 (Sharada script)
- 𑖪𑖯𑖡𑖨 (Siddham script)
- වානර (Sinhalese script)
- 𑩾𑩛𑩯𑩼 (Soyombo script)
- 𑚦𑚭𑚝𑚤 (Takri script)
- வாநர (Tamil script)
- వానర (Telugu script)
- วานร (Thai script)
- ཝཱ་ན་ར (Tibetan script)
- 𑒫𑒰𑒢𑒩 (Tirhuta script)
- 𑨭𑨊𑨝𑨫 (Zanabazar Square script)
Etymology
Unknown; possibly from वन (vána, “forest”) + नर (nára, “man”). Monier considers it to be a vṛddhi derivative of वनर (vanara, “(something) relating to forest”), from वन (vána, “forest”) + -र (-ra, adjectival suffix). Cognate with Pashto ونهنر (wëna-nar, "woodsman").
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /ʋɑː.nɐ.ɾɐ/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /ʋɑː.n̪ɐ.ɾɐ/
Noun
वानर • (vānara) stem, m
- monkey; any such ape
- c. 400 BCE, Mahābhārata 1.60.7:
- राक्षसास्तु पुलस्तयस्य वानरा किंनरास्तथा।
यक्षाश्च मनुजव्याघ्र पुत्रास्तस्य च धीमतः।
पुलहस्य मृगाः सिंहा व्याघ्राः किंपुरुषास्तथा ॥- rākṣasāstu pulastayasya vānarā kiṃnarāstathā.
yakṣāśca manujavyāghra putrāstasya ca dhīmataḥ.
pulahasya mṛgāḥ siṃhā vyāghrāḥ kiṃpuruṣāstathā.
- (please add an English translation of this quotation)
- rākṣasāstu pulastayasya vānarā kiṃnarāstathā.
- राक्षसास्तु पुलस्तयस्य वानरा किंनरास्तथा।
- c. 800 CE – 1100, Agni Purāṇa 8.8:
- इत्युक्तवा स गतो रामं नत्वोवाच हरीश्वरः।
आनीता वानराः सर्वे सीतायाश च गवेषणे॥- ityuktavā sa gato rāmaṃ natvovāca harīśvaraḥ.
ānītā vānarāḥ sarve sītāyāśa ca gaveṣaṇe.
- (please add an English translation of this quotation)
- ityuktavā sa gato rāmaṃ natvovāca harīśvaraḥ.
- इत्युक्तवा स गतो रामं नत्वोवाच हरीश्वरः।
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | वानरः (vānaraḥ) | वानरौ (vānarau) वानरा¹ (vānarā¹) |
वानराः (vānarāḥ) वानरासः¹ (vānarāsaḥ¹) |
| accusative | वानरम् (vānaram) | वानरौ (vānarau) वानरा¹ (vānarā¹) |
वानरान् (vānarān) |
| instrumental | वानरेण (vānareṇa) | वानराभ्याम् (vānarābhyām) | वानरैः (vānaraiḥ) वानरेभिः¹ (vānarebhiḥ¹) |
| dative | वानराय (vānarāya) | वानराभ्याम् (vānarābhyām) | वानरेभ्यः (vānarebhyaḥ) |
| ablative | वानरात् (vānarāt) | वानराभ्याम् (vānarābhyām) | वानरेभ्यः (vānarebhyaḥ) |
| genitive | वानरस्य (vānarasya) | वानरयोः (vānarayoḥ) | वानराणाम् (vānarāṇām) |
| locative | वानरे (vānare) | वानरयोः (vānarayoḥ) | वानरेषु (vānareṣu) |
| vocative | वानर (vānara) | वानरौ (vānarau) वानरा¹ (vānarā¹) |
वानराः (vānarāḥ) वानरासः¹ (vānarāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
Adjective
वानर • (vānara) stem
- belonging to an ape or monkey, monkey-like
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | वानरः (vānaraḥ) | वानरौ (vānarau) वानरा¹ (vānarā¹) |
वानराः (vānarāḥ) वानरासः¹ (vānarāsaḥ¹) |
| accusative | वानरम् (vānaram) | वानरौ (vānarau) वानरा¹ (vānarā¹) |
वानरान् (vānarān) |
| instrumental | वानरेण (vānareṇa) | वानराभ्याम् (vānarābhyām) | वानरैः (vānaraiḥ) वानरेभिः¹ (vānarebhiḥ¹) |
| dative | वानराय (vānarāya) | वानराभ्याम् (vānarābhyām) | वानरेभ्यः (vānarebhyaḥ) |
| ablative | वानरात् (vānarāt) | वानराभ्याम् (vānarābhyām) | वानरेभ्यः (vānarebhyaḥ) |
| genitive | वानरस्य (vānarasya) | वानरयोः (vānarayoḥ) | वानराणाम् (vānarāṇām) |
| locative | वानरे (vānare) | वानरयोः (vānarayoḥ) | वानरेषु (vānareṣu) |
| vocative | वानर (vānara) | वानरौ (vānarau) वानरा¹ (vānarā¹) |
वानराः (vānarāḥ) वानरासः¹ (vānarāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | वानरा (vānarā) | वानरे (vānare) | वानराः (vānarāḥ) |
| accusative | वानराम् (vānarām) | वानरे (vānare) | वानराः (vānarāḥ) |
| instrumental | वानरया (vānarayā) वानरा¹ (vānarā¹) |
वानराभ्याम् (vānarābhyām) | वानराभिः (vānarābhiḥ) |
| dative | वानरायै (vānarāyai) | वानराभ्याम् (vānarābhyām) | वानराभ्यः (vānarābhyaḥ) |
| ablative | वानरायाः (vānarāyāḥ) वानरायै² (vānarāyai²) |
वानराभ्याम् (vānarābhyām) | वानराभ्यः (vānarābhyaḥ) |
| genitive | वानरायाः (vānarāyāḥ) वानरायै² (vānarāyai²) |
वानरयोः (vānarayoḥ) | वानराणाम् (vānarāṇām) |
| locative | वानरायाम् (vānarāyām) | वानरयोः (vānarayoḥ) | वानरासु (vānarāsu) |
| vocative | वानरे (vānare) | वानरे (vānare) | वानराः (vānarāḥ) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | वानरम् (vānaram) | वानरे (vānare) | वानराणि (vānarāṇi) वानरा¹ (vānarā¹) |
| accusative | वानरम् (vānaram) | वानरे (vānare) | वानराणि (vānarāṇi) वानरा¹ (vānarā¹) |
| instrumental | वानरेण (vānareṇa) | वानराभ्याम् (vānarābhyām) | वानरैः (vānaraiḥ) वानरेभिः¹ (vānarebhiḥ¹) |
| dative | वानराय (vānarāya) | वानराभ्याम् (vānarābhyām) | वानरेभ्यः (vānarebhyaḥ) |
| ablative | वानरात् (vānarāt) | वानराभ्याम् (vānarābhyām) | वानरेभ्यः (vānarebhyaḥ) |
| genitive | वानरस्य (vānarasya) | वानरयोः (vānarayoḥ) | वानराणाम् (vānarāṇām) |
| locative | वानरे (vānare) | वानरयोः (vānarayoḥ) | वानरेषु (vānareṣu) |
| vocative | वानर (vānara) | वानरे (vānare) | वानराणि (vānarāṇi) वानरा¹ (vānarā¹) |
- ¹Vedic