वृक्षशायिका
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- ৱৃক্ষশায়িকা (Assamese script)
- ᬯᬺᬓ᭄ᬱᬰᬵᬬᬶᬓᬵ (Balinese script)
- বৃক্ষশায়িকা (Bengali script)
- 𑰪𑰴𑰎𑰿𑰬𑰫𑰯𑰧𑰰𑰎𑰯 (Bhaiksuki script)
- 𑀯𑀾𑀓𑁆𑀱𑀰𑀸𑀬𑀺𑀓𑀸 (Brahmi script)
- ဝၖက္ၑၐာယိကာ (Burmese script)
- વૃક્ષશાયિકા (Gujarati script)
- ਵ੍ਰਕ੍ਸ਼ਸ਼ਾਯਿਕਾ (Gurmukhi script)
- 𑌵𑍃𑌕𑍍𑌷𑌶𑌾𑌯𑌿𑌕𑌾 (Grantha script)
- ꦮꦽꦏ꧀ꦰꦯꦴꦪꦶꦏꦴ (Javanese script)
- 𑂫𑃂𑂍𑂹𑂭𑂬𑂰𑂨𑂱𑂍𑂰 (Kaithi script)
- ವೃಕ್ಷಶಾಯಿಕಾ (Kannada script)
- វ្ឫក្ឞឝាយិកា (Khmer script)
- ວ຺ຣິກ຺ຩຨາຍິກາ (Lao script)
- വൃക്ഷശായികാ (Malayalam script)
- ᠸᡵᡳᡬᢢᠠᡧᠠ᠊ᠠᠶᡳᡬᠠᢇ (Manchu script)
- 𑘪𑘵𑘎𑘿𑘬𑘫𑘰𑘧𑘱𑘎𑘰 (Modi script)
- ᠸᠷᠢᢉᢔᠠᠱᠠᢗᠶ᠋ᠢᢉᠠᠠ (Mongolian script)
- 𑧊𑧖𑦮𑧠𑧌𑧋𑧑𑧇𑧒𑦮𑧑 (Nandinagari script)
- 𑐰𑐺𑐎𑑂𑐲𑐱𑐵𑐫𑐶𑐎𑐵 (Newa script)
- ଵୃକ୍ଷଶାଯିକା (Odia script)
- ꢮꢺꢒ꣄ꢰꢯꢵꢫꢶꢒꢵ (Saurashtra script)
- 𑆮𑆸𑆑𑇀𑆰𑆯𑆳𑆪𑆴𑆑𑆳 (Sharada script)
- 𑖪𑖴𑖎𑖿𑖬𑖫𑖯𑖧𑖰𑖎𑖯 (Siddham script)
- වෘක්ෂශායිකා (Sinhalese script)
- 𑩾𑩙𑩜 𑪙𑪀𑩿𑩛𑩻𑩑𑩜𑩛 (Soyombo script)
- 𑚦𑚊𑚶𑚧𑚭𑚣𑚮𑚊𑚭 (Takri script)
- வ்ரிக்ஷஶாயிகா (Tamil script)
- వృక్షశాయికా (Telugu script)
- วฺฤกฺษศายิกา (Thai script)
- ཝྲྀ་ཀྵ་ཤཱ་ཡི་ཀཱ (Tibetan script)
- 𑒫𑒵𑒏𑓂𑒭𑒬𑒰𑒨𑒱𑒏𑒰 (Tirhuta script)
- 𑨭𑨼𑨉𑨋𑩇𑨯𑨮𑨊𑨪𑨁𑨋𑨊 (Zanabazar Square script)
Etymology
Tatpuruṣa compound of वृक्ष (vṛkṣa, “tree”) + शायिका (śāyikā, “lier”).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /ʋr̩k.ʂɐ.ɕɑː.ji.kɑː/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /ʋr̩k.ʂɐ.ɕɑː.ji.kɑː/
Noun
वृक्षशायिका • (vṛkṣaśāyikā) stem, f
- squirrel
- Synonym: वृक्षमर्कटिका (vṛkṣamarkaṭikā)
- 2008, संस्कृतलघुकथाचयः [saṃskṛtalaghukathācayaḥ][1], page 259:
- […] तत्र मया एकदा एकं कौतूहलं दृष्टम् – यद् एका वृक्षशायिका (गिलहरी) तत्र सरति, तां वल्लरीं कृन्तति, सीताफलं च वृक्षस्य अधस्तात् वद्धस्य ममैव भेडस्य मस्तकोपरि पतति तस्मात् भीतः भेडश्च ‘भ्यःऽऽऽ’ इति गदति ।
- […] tatra mayā ekadā ekaṃ kautūhalaṃ dṛṣṭam – yad ekā vṛkṣaśāyikā (gilaharī) tatra sarati, tāṃ vallarīṃ kṛntati, sītāphalaṃ ca vṛkṣasya adhastāt vaddhasya mamaiva bheḍasya mastakopari patati tasmāt bhītaḥ bheḍaśca ‘bhyaḥʼʼʼ’ iti gadati.
- There I once saw a strange happening – a squirrel is running there, cutting the creeper and the custard-apple falls down from the tree on to my ram's head, who becoming afraid, cries ‘Mehhh’.
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | वृक्षशायिका (vṛkṣaśāyikā) | वृक्षशायिके (vṛkṣaśāyike) | वृक्षशायिकाः (vṛkṣaśāyikāḥ) |
| accusative | वृक्षशायिकाम् (vṛkṣaśāyikām) | वृक्षशायिके (vṛkṣaśāyike) | वृक्षशायिकाः (vṛkṣaśāyikāḥ) |
| instrumental | वृक्षशायिकया (vṛkṣaśāyikayā) वृक्षशायिका¹ (vṛkṣaśāyikā¹) |
वृक्षशायिकाभ्याम् (vṛkṣaśāyikābhyām) | वृक्षशायिकाभिः (vṛkṣaśāyikābhiḥ) |
| dative | वृक्षशायिकायै (vṛkṣaśāyikāyai) | वृक्षशायिकाभ्याम् (vṛkṣaśāyikābhyām) | वृक्षशायिकाभ्यः (vṛkṣaśāyikābhyaḥ) |
| ablative | वृक्षशायिकायाः (vṛkṣaśāyikāyāḥ) वृक्षशायिकायै² (vṛkṣaśāyikāyai²) |
वृक्षशायिकाभ्याम् (vṛkṣaśāyikābhyām) | वृक्षशायिकाभ्यः (vṛkṣaśāyikābhyaḥ) |
| genitive | वृक्षशायिकायाः (vṛkṣaśāyikāyāḥ) वृक्षशायिकायै² (vṛkṣaśāyikāyai²) |
वृक्षशायिकयोः (vṛkṣaśāyikayoḥ) | वृक्षशायिकानाम् (vṛkṣaśāyikānām) |
| locative | वृक्षशायिकायाम् (vṛkṣaśāyikāyām) | वृक्षशायिकयोः (vṛkṣaśāyikayoḥ) | वृक्षशायिकासु (vṛkṣaśāyikāsu) |
| vocative | वृक्षशायिके (vṛkṣaśāyike) | वृक्षशायिके (vṛkṣaśāyike) | वृक्षशायिकाः (vṛkṣaśāyikāḥ) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
References
- Monier Williams (1899) “वृक्षशायिका”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 1008.
- Hellwig, Oliver (2010–2025) “vṛkṣaśāyikā”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.
- Apte, Vaman Shivram (1890) “वृक्ष”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 1488