वृत्र
Sanskrit
Etymology
From Proto-Indo-Aryan *wr̥trás, from Proto-Indo-Iranian *wr̥trás. Cognate with Avestan 𐬬𐬆𐬭𐬆𐬚𐬭𐬀 (vərəθra).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /ʋr̩t.ɾɐ́/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /ʋr̩t̪.ɾɐ/
Noun
वृत्र • (vṛtrá) stem, m or n
- "coverer, investor, restrainer", an enemy, foe, hostile host
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | वृत्रः (vṛtráḥ) | वृत्रौ (vṛtraú) वृत्रा¹ (vṛtrā́¹) |
वृत्राः (vṛtrā́ḥ) वृत्रासः¹ (vṛtrā́saḥ¹) |
| accusative | वृत्रम् (vṛtrám) | वृत्रौ (vṛtraú) वृत्रा¹ (vṛtrā́¹) |
वृत्रान् (vṛtrā́n) |
| instrumental | वृत्रेण (vṛtréṇa) | वृत्राभ्याम् (vṛtrā́bhyām) | वृत्रैः (vṛtraíḥ) वृत्रेभिः¹ (vṛtrébhiḥ¹) |
| dative | वृत्राय (vṛtrā́ya) | वृत्राभ्याम् (vṛtrā́bhyām) | वृत्रेभ्यः (vṛtrébhyaḥ) |
| ablative | वृत्रात् (vṛtrā́t) | वृत्राभ्याम् (vṛtrā́bhyām) | वृत्रेभ्यः (vṛtrébhyaḥ) |
| genitive | वृत्रस्य (vṛtrásya) | वृत्रयोः (vṛtráyoḥ) | वृत्राणाम् (vṛtrā́ṇām) |
| locative | वृत्रे (vṛtré) | वृत्रयोः (vṛtráyoḥ) | वृत्रेषु (vṛtréṣu) |
| vocative | वृत्र (vṛ́tra) | वृत्रौ (vṛ́trau) वृत्रा¹ (vṛ́trā¹) |
वृत्राः (vṛ́trāḥ) वृत्रासः¹ (vṛ́trāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | वृत्रम् (vṛtrám) | वृत्रे (vṛtré) | वृत्राणि (vṛtrā́ṇi) वृत्रा¹ (vṛtrā́¹) |
| accusative | वृत्रम् (vṛtrám) | वृत्रे (vṛtré) | वृत्राणि (vṛtrā́ṇi) वृत्रा¹ (vṛtrā́¹) |
| instrumental | वृत्रेण (vṛtréṇa) | वृत्राभ्याम् (vṛtrā́bhyām) | वृत्रैः (vṛtraíḥ) वृत्रेभिः¹ (vṛtrébhiḥ¹) |
| dative | वृत्राय (vṛtrā́ya) | वृत्राभ्याम् (vṛtrā́bhyām) | वृत्रेभ्यः (vṛtrébhyaḥ) |
| ablative | वृत्रात् (vṛtrā́t) | वृत्राभ्याम् (vṛtrā́bhyām) | वृत्रेभ्यः (vṛtrébhyaḥ) |
| genitive | वृत्रस्य (vṛtrásya) | वृत्रयोः (vṛtráyoḥ) | वृत्राणाम् (vṛtrā́ṇām) |
| locative | वृत्रे (vṛtré) | वृत्रयोः (vṛtráyoḥ) | वृत्रेषु (vṛtréṣu) |
| vocative | वृत्र (vṛ́tra) | वृत्रे (vṛ́tre) | वृत्राणि (vṛ́trāṇi) वृत्रा¹ (vṛ́trā¹) |
- ¹Vedic
Noun
वृत्र • (vṛtrá) stem, m
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | वृत्रः (vṛtráḥ) | वृत्रौ (vṛtraú) वृत्रा¹ (vṛtrā́¹) |
वृत्राः (vṛtrā́ḥ) वृत्रासः¹ (vṛtrā́saḥ¹) |
| accusative | वृत्रम् (vṛtrám) | वृत्रौ (vṛtraú) वृत्रा¹ (vṛtrā́¹) |
वृत्रान् (vṛtrā́n) |
| instrumental | वृत्रेण (vṛtréṇa) | वृत्राभ्याम् (vṛtrā́bhyām) | वृत्रैः (vṛtraíḥ) वृत्रेभिः¹ (vṛtrébhiḥ¹) |
| dative | वृत्राय (vṛtrā́ya) | वृत्राभ्याम् (vṛtrā́bhyām) | वृत्रेभ्यः (vṛtrébhyaḥ) |
| ablative | वृत्रात् (vṛtrā́t) | वृत्राभ्याम् (vṛtrā́bhyām) | वृत्रेभ्यः (vṛtrébhyaḥ) |
| genitive | वृत्रस्य (vṛtrásya) | वृत्रयोः (vṛtráyoḥ) | वृत्राणाम् (vṛtrā́ṇām) |
| locative | वृत्रे (vṛtré) | वृत्रयोः (vṛtráyoḥ) | वृत्रेषु (vṛtréṣu) |
| vocative | वृत्र (vṛ́tra) | वृत्रौ (vṛ́trau) वृत्रा¹ (vṛ́trā¹) |
वृत्राः (vṛ́trāḥ) वृत्रासः¹ (vṛ́trāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
Noun
वृत्र • (vṛtrá) stem, n
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | वृत्रम् (vṛtrám) | वृत्रे (vṛtré) | वृत्राणि (vṛtrā́ṇi) वृत्रा¹ (vṛtrā́¹) |
| accusative | वृत्रम् (vṛtrám) | वृत्रे (vṛtré) | वृत्राणि (vṛtrā́ṇi) वृत्रा¹ (vṛtrā́¹) |
| instrumental | वृत्रेण (vṛtréṇa) | वृत्राभ्याम् (vṛtrā́bhyām) | वृत्रैः (vṛtraíḥ) वृत्रेभिः¹ (vṛtrébhiḥ¹) |
| dative | वृत्राय (vṛtrā́ya) | वृत्राभ्याम् (vṛtrā́bhyām) | वृत्रेभ्यः (vṛtrébhyaḥ) |
| ablative | वृत्रात् (vṛtrā́t) | वृत्राभ्याम् (vṛtrā́bhyām) | वृत्रेभ्यः (vṛtrébhyaḥ) |
| genitive | वृत्रस्य (vṛtrásya) | वृत्रयोः (vṛtráyoḥ) | वृत्राणाम् (vṛtrā́ṇām) |
| locative | वृत्रे (vṛtré) | वृत्रयोः (vṛtráyoḥ) | वृत्रेषु (vṛtréṣu) |
| vocative | वृत्र (vṛ́tra) | वृत्रे (vṛ́tre) | वृत्राणि (vṛ́trāṇi) वृत्रा¹ (vṛ́trā¹) |
- ¹Vedic
Proper noun
वृत्र • (vṛtrá) stem, m
- Vritra
- c. 1500 BCE – 1000 BCE, Ṛgveda 6.72.3:
- इन्द्रा॑सोमा॒वहि॑म॒पः प॑रि॒ष्ठां ह॒थो वृ॒त्रमनु॑ वां॒ द्यौर॑मन्यत।
प्रार्णां॑स्यैरयतं न॒दीना॒मा स॑मु॒द्राणि॑ पप्रथुः पु॒रूणि॑॥- índrāsomāváhimapáḥ pariṣṭhā́ṃ hathó vṛtrámánu vāṃ dyaúramanyata.
prā́rṇāṃsyairayataṃ nadī́nāmā́ samudrā́ṇi paprathuḥ purū́ṇi. - Indra and Soma, you slew Vṛtra; the obstructer of the water; for which the heaven venerates you both; you have urged on the waters of the rivers until they have replenished numerous oceans.
- índrāsomāváhimapáḥ pariṣṭhā́ṃ hathó vṛtrámánu vāṃ dyaúramanyata.
- इन्द्रा॑सोमा॒वहि॑म॒पः प॑रि॒ष्ठां ह॒थो वृ॒त्रमनु॑ वां॒ द्यौर॑मन्यत।
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | वृत्रः (vṛtráḥ) | वृत्रौ (vṛtraú) वृत्रा¹ (vṛtrā́¹) |
वृत्राः (vṛtrā́ḥ) वृत्रासः¹ (vṛtrā́saḥ¹) |
| accusative | वृत्रम् (vṛtrám) | वृत्रौ (vṛtraú) वृत्रा¹ (vṛtrā́¹) |
वृत्रान् (vṛtrā́n) |
| instrumental | वृत्रेण (vṛtréṇa) | वृत्राभ्याम् (vṛtrā́bhyām) | वृत्रैः (vṛtraíḥ) वृत्रेभिः¹ (vṛtrébhiḥ¹) |
| dative | वृत्राय (vṛtrā́ya) | वृत्राभ्याम् (vṛtrā́bhyām) | वृत्रेभ्यः (vṛtrébhyaḥ) |
| ablative | वृत्रात् (vṛtrā́t) | वृत्राभ्याम् (vṛtrā́bhyām) | वृत्रेभ्यः (vṛtrébhyaḥ) |
| genitive | वृत्रस्य (vṛtrásya) | वृत्रयोः (vṛtráyoḥ) | वृत्राणाम् (vṛtrā́ṇām) |
| locative | वृत्रे (vṛtré) | वृत्रयोः (vṛtráyoḥ) | वृत्रेषु (vṛtréṣu) |
| vocative | वृत्र (vṛ́tra) | वृत्रौ (vṛ́trau) वृत्रा¹ (vṛ́trā¹) |
वृत्राः (vṛ́trāḥ) वृत्रासः¹ (vṛ́trāsaḥ¹) |
- ¹Vedic