श्रमण

Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit श्रमण (śramaṇa).

Pronunciation

  • (Delhi) IPA(key): /ʃɾə.məɳ/, [ʃɾɐ.mɐ̃ɳ]

Noun

श्रमण • (śramaṇm

  1. (Buddhism, Jainism) ascetic, monk

Declension

Declension of श्रमण (masc cons-stem)
singular plural
direct श्रमण
śramaṇ
श्रमण
śramaṇ
oblique श्रमण
śramaṇ
श्रमणों
śramaṇõ
vocative श्रमण
śramaṇ
श्रमणो
śramaṇo

References

Sanskrit

Alternative forms

Etymology

Apparently from the root श्रम् (śram, to be or become weary or tired, be tired of doing anything), which however is mixed in meaning with शम् (śam, to exert).[1]

Adjective

श्रमण • (śramaṇá)

  1. making effort or exertion, toiling, labouring, (esp.) following a toilsome or menial business (W.)
  2. base, vile, bad (ib.)
  3. naked (L.)

Declension

Masculine a-stem declension of श्रमण
singular dual plural
nominative श्रमणः (śramaṇaḥ) श्रमणौ (śramaṇau) श्रमणाः (śramaṇāḥ)
accusative श्रमणम् (śramaṇam) श्रमणौ (śramaṇau) श्रमणान् (śramaṇān)
instrumental श्रमणेन (śramaṇena) श्रमणाभ्याम् (śramaṇābhyām) श्रमणैः (śramaṇaiḥ)
dative श्रमणाय (śramaṇāya) श्रमणाभ्याम् (śramaṇābhyām) श्रमणेभ्यः (śramaṇebhyaḥ)
ablative श्रमणात् (śramaṇāt) श्रमणाभ्याम् (śramaṇābhyām) श्रमणेभ्यः (śramaṇebhyaḥ)
genitive श्रमणस्य (śramaṇasya) श्रमणयोः (śramaṇayoḥ) श्रमणानाम् (śramaṇānām)
locative श्रमणे (śramaṇe) श्रमणयोः (śramaṇayoḥ) श्रमणेषु (śramaṇeṣu)
vocative श्रमण (śramaṇa) श्रमणौ (śramaṇau) श्रमणाः (śramaṇāḥ)
Feminine ā-stem declension of श्रमण
singular dual plural
nominative श्रमणा (śramaṇā) श्रमणे (śramaṇe) श्रमणाः (śramaṇāḥ)
accusative श्रमणाम् (śramaṇām) श्रमणे (śramaṇe) श्रमणाः (śramaṇāḥ)
instrumental श्रमणया (śramaṇayā) श्रमणाभ्याम् (śramaṇābhyām) श्रमणाभिः (śramaṇābhiḥ)
dative श्रमणायै (śramaṇāyai) श्रमणाभ्याम् (śramaṇābhyām) श्रमणाभ्यः (śramaṇābhyaḥ)
ablative श्रमणायाः (śramaṇāyāḥ) श्रमणाभ्याम् (śramaṇābhyām) श्रमणाभ्यः (śramaṇābhyaḥ)
genitive श्रमणायाः (śramaṇāyāḥ) श्रमणयोः (śramaṇayoḥ) श्रमणानाम् (śramaṇānām)
locative श्रमणायाम् (śramaṇāyām) श्रमणयोः (śramaṇayoḥ) श्रमणासु (śramaṇāsu)
vocative श्रमणे (śramaṇe) श्रमणे (śramaṇe) श्रमणाः (śramaṇāḥ)
Feminine ī-stem declension of श्रमण
singular dual plural
nominative श्रमणी (śramaṇī) श्रमण्यौ (śramaṇyau) श्रमण्यः (śramaṇyaḥ)
accusative श्रमणीम् (śramaṇīm) श्रमण्यौ (śramaṇyau) श्रमणीः (śramaṇīḥ)
instrumental श्रमण्या (śramaṇyā) श्रमणीभ्याम् (śramaṇībhyām) श्रमणीभिः (śramaṇībhiḥ)
dative श्रमण्यै (śramaṇyai) श्रमणीभ्याम् (śramaṇībhyām) श्रमणीभ्यः (śramaṇībhyaḥ)
ablative श्रमण्याः (śramaṇyāḥ) श्रमणीभ्याम् (śramaṇībhyām) श्रमणीभ्यः (śramaṇībhyaḥ)
genitive श्रमण्याः (śramaṇyāḥ) श्रमण्योः (śramaṇyoḥ) श्रमणीनाम् (śramaṇīnām)
locative श्रमण्याम् (śramaṇyām) श्रमण्योः (śramaṇyoḥ) श्रमणीषु (śramaṇīṣu)
vocative श्रमणि (śramaṇi) श्रमण्यौ (śramaṇyau) श्रमण्यः (śramaṇyaḥ)
Neuter a-stem declension of श्रमण
singular dual plural
nominative श्रमणम् (śramaṇam) श्रमणे (śramaṇe) श्रमणानि (śramaṇāni)
accusative श्रमणम् (śramaṇam) श्रमणे (śramaṇe) श्रमणानि (śramaṇāni)
instrumental श्रमणेन (śramaṇena) श्रमणाभ्याम् (śramaṇābhyām) श्रमणैः (śramaṇaiḥ)
dative श्रमणाय (śramaṇāya) श्रमणाभ्याम् (śramaṇābhyām) श्रमणेभ्यः (śramaṇebhyaḥ)
ablative श्रमणात् (śramaṇāt) श्रमणाभ्याम् (śramaṇābhyām) श्रमणेभ्यः (śramaṇebhyaḥ)
genitive श्रमणस्य (śramaṇasya) श्रमणयोः (śramaṇayoḥ) श्रमणानाम् (śramaṇānām)
locative श्रमणे (śramaṇe) श्रमणयोः (śramaṇayoḥ) श्रमणेषु (śramaṇeṣu)
vocative श्रमण (śramaṇa) श्रमणे (śramaṇe) श्रमणानि (śramaṇāni)

Noun

श्रमण • (śramaṇá) stemm

  1. one who performs acts of mortification or austerity, an ascetic, monk, devotee, religious mendicant (ŚBr. etc.)
  2. a Buddhist monk or mendicant (also applied to Buddha himself compare MWB. 23 etc.; also applied to a Jain ascetic now commonly called yati) (MBh., R. etc.)
  3. name of a serpent-demon (Buddh.)

Declension

Masculine a-stem declension of श्रमण
singular dual plural
nominative श्रमणः (śramaṇaḥ) श्रमणौ (śramaṇau) श्रमणाः (śramaṇāḥ)
accusative श्रमणम् (śramaṇam) श्रमणौ (śramaṇau) श्रमणान् (śramaṇān)
instrumental श्रमणेन (śramaṇena) श्रमणाभ्याम् (śramaṇābhyām) श्रमणैः (śramaṇaiḥ)
dative श्रमणाय (śramaṇāya) श्रमणाभ्याम् (śramaṇābhyām) श्रमणेभ्यः (śramaṇebhyaḥ)
ablative श्रमणात् (śramaṇāt) श्रमणाभ्याम् (śramaṇābhyām) श्रमणेभ्यः (śramaṇebhyaḥ)
genitive श्रमणस्य (śramaṇasya) श्रमणयोः (śramaṇayoḥ) श्रमणानाम् (śramaṇānām)
locative श्रमणे (śramaṇe) श्रमणयोः (śramaṇayoḥ) श्रमणेषु (śramaṇeṣu)
vocative श्रमण (śramaṇa) श्रमणौ (śramaṇau) श्रमणाः (śramaṇāḥ)

Descendants

  • Gandhari: 𐨮𐨨𐨣 (ṣamana)
  • Pali: samaṇa
  • Ancient Greek: Σαρμάναι (Sarmánai, Sarmanae), Σαμαναίοι (Samanaíoi, Samanaeans)
  • Proto-Tocharian: *ṣāmānä
    • Tocharian A: ṣāmaṃ
      • Middle Chinese: 沙門 (MC srae mwon) (incertae sedis)
    • Tocharian B: ṣamāne
  • Bengali: শ্রমণ (sromon)
  • Hindi: श्रमण (śramaṇ)
  • English: sramana

References

  1. ^ Pali Text Society (1921–1925) “samaṇa”, in Pali-English Dictionary‎, London: Chipstead