सम्बुध्यते

Sanskrit

Alternative forms

Alternative scripts

সম্বুধ্যতে (Assamese script)
ᬲᬫ᭄ᬩᬸᬥ᭄ᬬᬢᬾ (Balinese script)
সম্বুধ্যতে (Bengali script)
𑰭𑰦𑰿𑰤𑰲𑰠𑰿𑰧𑰝𑰸 (Bhaiksuki script)
𑀲𑀫𑁆𑀩𑀼𑀥𑁆𑀬𑀢𑁂 (Brahmi script)
သမ္ဗုဓျတေ (Burmese script)
સમ્બુધ્યતે (Gujarati script)
ਸਮ੍ਬੁਧ੍ਯਤੇ (Gurmukhi script)
𑌸𑌮𑍍𑌬𑍁𑌧𑍍𑌯𑌤𑍇 (Grantha script)
ꦱꦩ꧀ꦧꦸꦣꦾꦠꦺ (Javanese script)
𑂮𑂧𑂹𑂥𑂳𑂡𑂹𑂨𑂞𑂵 (Kaithi script)
ಸಮ್ಬುಧ್ಯತೇ (Kannada script)
សម្ពុធ្យតេ (Khmer script)
ສມ຺ພຸຘ຺ຍເຕ (Lao script)
സമ്ബുധ്യതേ (Malayalam script)
ᠰᠠᠮᠪᡠᢡᠶᠠᢠᡝ (Manchu script)
𑘭𑘦𑘿𑘤𑘳𑘠𑘿𑘧𑘝𑘹 (Modi script)
ᠰᠠᠮᠪᠤᢑᠾᠶ᠋ᠠᢐᠧ (Mongolian script)
𑧍𑧆𑧠𑧄𑧔𑧀𑧠𑧇𑦽𑧚 (Nandinagari script)
𑐳𑐩𑑂𑐧𑐸𑐢𑑂𑐫𑐟𑐾 (Newa script)
ସମ୍ବୁଧ୍ଯତେ (Odia script)
ꢱꢪ꣄ꢨꢸꢤ꣄ꢫꢡꢾ (Saurashtra script)
𑆱𑆩𑇀𑆧𑆶𑆣𑇀𑆪𑆠𑆼 (Sharada script)
𑖭𑖦𑖿𑖤𑖲𑖠𑖿𑖧𑖝𑖸 (Siddham script)
සම‍්බුධ්‍යතෙ (Sinhalese script)
𑪁𑩴 𑪙𑩲𑩒𑩮 𑪙𑩻𑩫𑩔 (Soyombo script)
𑚨𑚢𑚶𑚠𑚰𑚜𑚶𑚣𑚙𑚲 (Takri script)
ஸம்பு³த்⁴யதே (Tamil script)
సమ్బుధ్యతే (Telugu script)
สมฺพุธฺยเต (Thai script)
ས་མྦུ་དྷྱ་ཏེ (Tibetan script)
𑒮𑒧𑓂𑒥𑒳𑒡𑓂𑒨𑒞𑒹 (Tirhuta script)
𑨰𑨢𑩇𑨠𑨃𑨜𑩇𑨪𑨙𑨄 (Zanabazar Square script)

Etymology

Etymology tree

Sanskrit सम्- (sam-)

Proto-Indo-European *bʰewdʰ-

Sanskrit बुध्य॑ते (búdhyate)

Sanskrit सम्बुध्यते (sambudhyate)

From सम्- (sam-) + बुध्य॑ते (búdhyate).

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /sɐm.budʱ.jɐ.tɐj/
(Classical Sanskrit) IPA^(key): /s̪ɐm.bud̪ʱ.jɐ.t̪eː/

Verb

सम्बुध्यते • (sambudhyate) third-singular indicative (type A, root सम्बुध्)

to wake up
to perceive or understand thoroughly, notice, observe, know

Conjugation

Present: सम्बुध्यते (sambudhyate)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	- -	- -	- -	सम्बुध्यते sambudhyate	सम्बुध्येते sambudhyete	सम्बुध्यन्ते sambudhyante
Second	- -	- -	- -	सम्बुध्यसे sambudhyase	सम्बुध्येथे sambudhyethe	सम्बुध्यध्वे sambudhyadhve
First	- -	- -	- -	सम्बुध्ये sambudhye	सम्बुध्यावहे sambudhyāvahe	सम्बुध्यामहे sambudhyāmahe
Imperative
Third	- -	- -	- -	सम्बुध्यताम् sambudhyatām	सम्बुध्येताम् sambudhyetām	सम्बुध्यन्ताम् sambudhyantām
Second	- -	- -	- -	सम्बुध्यस्व sambudhyasva	सम्बुध्येथाम् sambudhyethām	सम्बुध्यध्वम् sambudhyadhvam
First	- -	- -	- -	सम्बुध्यै sambudhyai	सम्बुध्यावहै sambudhyāvahai	सम्बुध्यामहै sambudhyāmahai
Optative/Potential
Third	- -	- -	- -	सम्बुध्येत sambudhyeta	सम्बुध्येयाताम् sambudhyeyātām	सम्बुध्येरन् sambudhyeran
Second	- -	- -	- -	सम्बुध्येथाः sambudhyethāḥ	सम्बुध्येयाथाम् sambudhyeyāthām	सम्बुध्येध्वम् sambudhyedhvam
First	- -	- -	- -	सम्बुध्येय sambudhyeya	सम्बुध्येवहि sambudhyevahi	सम्बुध्येमहि sambudhyemahi
Subjunctive
Third	- -	- -	- -	सम्बुध्याते / सम्बुध्यातै sambudhyāte / sambudhyātai	सम्बुध्यैते sambudhyaite	सम्बुध्यन्त / सम्बुध्यान्तै sambudhyanta / sambudhyāntai
Second	- -	- -	- -	सम्बुध्यासे / सम्बुध्यासै sambudhyāse / sambudhyāsai	सम्बुध्यैथे sambudhyaithe	सम्बुध्याध्वै sambudhyādhvai
First	- -	- -	- -	सम्बुध्यै sambudhyai	सम्बुध्यावहै sambudhyāvahai	सम्बुध्यामहै sambudhyāmahai
Participles
	- -			सम्बुध्यमान sambudhyamāna
Notes	The subjunctive is only used in Vedic Sanskrit.

Imperfect: समबुध्यत (samabudhyata)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	- -	- -	- -	समबुध्यत samabudhyata	समबुध्येताम् samabudhyetām	समबुध्यन्त samabudhyanta
Second	- -	- -	- -	समबुध्यथाः samabudhyathāḥ	समबुध्येथाम् samabudhyethām	समबुध्यध्वम् samabudhyadhvam
First	- -	- -	- -	समबुध्ये samabudhye	समबुध्यावहि samabudhyāvahi	समबुध्यामहि samabudhyāmahi

Descendants

Pali: sambujjhati
Prakrit: 𑀲𑀁𑀩𑀼𑀚𑁆𑀛𑀇 (saṃbujjhaï) (see there for further descendants)

References

Monier Williams (1899) “सम्बुध्यते”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 1178.