सहाय

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit सहाय (sahāya).

Pronunciation

(Delhi) IPA^(key): /sə.ɦɑːj/, [sɐ.ɦäːj]

Noun

सहाय • (sahāy) m or f by sense

helper, rescuer, patron
(only feminine) help, assistance, protection

Declension

NOTE: This term is declined masculine or feminine according to the gender of the referent.

Declension of *सहाय* (masc cons-stem)
	singular	plural
direct	सहाय sahāy	सहाय sahāy
oblique	सहाय sahāy	सहायों sahāyõ
vocative	सहाय sahāy	सहायो sahāyo

Declension of *सहाय* (fem cons-stem)
	singular	plural
direct	सहाय sahāy	सहायें sahāyẽ
oblique	सहाय sahāy	सहायों sahāyõ
vocative	सहाय sahāy	सहायो sahāyo

Related terms

सहायक (sahāyak)
सहायता (sahāytā)
सहायता करना (sahāytā karnā)
सहायता देना (sahāytā denā)
सहायिका (sahāyikā)
सहायी (sahāyī)

References

McGregor, Ronald Stuart (1993) “सहाय”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press

Marathi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit सहाय (sahāya).

Pronunciation

IPA^(key): /sə.ɦaj/, [saj]

Noun

सहाय • (sahāy) m

companion, adherent, follower
assistant, helper

References

Molesworth, James Thomas (1857) “सहाय”, in A dictionary, Marathi and English, Bombay: Printed for government at the Bombay Education Society's Press

Sanskrit

Alternative scripts

সহায় (Assamese script)
ᬲᬳᬵᬬ (Balinese script)
সহায় (Bengali script)
𑰭𑰮𑰯𑰧 (Bhaiksuki script)
𑀲𑀳𑀸𑀬 (Brahmi script)
သဟာယ (Burmese script)
સહાય (Gujarati script)
ਸਹਾਯ (Gurmukhi script)
𑌸𑌹𑌾𑌯 (Grantha script)
ꦱꦲꦴꦪ (Javanese script)
𑂮𑂯𑂰𑂨 (Kaithi script)
ಸಹಾಯ (Kannada script)
សហាយ (Khmer script)
ສຫາຍ (Lao script)
സഹായ (Malayalam script)
ᠰᠠᡥᠠ᠎᠊ᠠᠶᠠ (Manchu script)
𑘭𑘮𑘰𑘧 (Modi script)
ᠰᠠᠾᠠᢗᠶ᠋ᠠ᠋ (Mongolian script)
𑧍𑧎𑧑𑧇 (Nandinagari script)
𑐳𑐴𑐵𑐫 (Newa script)
ସହାଯ (Odia script)
ꢱꢲꢵꢫ (Saurashtra script)
𑆱𑆲𑆳𑆪 (Sharada script)
𑖭𑖮𑖯𑖧 (Siddham script)
සහාය (Sinhalese script)
𑪁𑪂𑩛𑩻 (Soyombo script)
𑚨𑚩𑚭𑚣 (Takri script)
ஸஹாய (Tamil script)
సహాయ (Telugu script)
สหาย (Thai script)
ས་ཧཱ་ཡ (Tibetan script)
𑒮𑒯𑒰𑒨 (Tirhuta script)
𑨰𑨱𑨊𑨪 (Zanabazar Square script)

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /sɐ.ɦɑː.jɐ/
(Classical Sanskrit) IPA^(key): /s̪ɐ.ɦɑː.jɐ/

Etymology 1

Adjective

सहाय • (sahā-ya)

along with clarified butter

Declension

Masculine a-stem declension of सहाय
	singular	dual	plural
nominative	सहायः (sahāyaḥ)	सहायौ (sahāyau)	सहायाः (sahāyāḥ)
accusative	सहायम् (sahāyam)	सहायौ (sahāyau)	सहायान् (sahāyān)
instrumental	सहायेन (sahāyena)	सहायाभ्याम् (sahāyābhyām)	सहायैः (sahāyaiḥ)
dative	सहायाय (sahāyāya)	सहायाभ्याम् (sahāyābhyām)	सहायेभ्यः (sahāyebhyaḥ)
ablative	सहायात् (sahāyāt)	सहायाभ्याम् (sahāyābhyām)	सहायेभ्यः (sahāyebhyaḥ)
genitive	सहायस्य (sahāyasya)	सहाययोः (sahāyayoḥ)	सहायानाम् (sahāyānām)
locative	सहाये (sahāye)	सहाययोः (sahāyayoḥ)	सहायेषु (sahāyeṣu)
vocative	सहाय (sahāya)	सहायौ (sahāyau)	सहायाः (sahāyāḥ)

Feminine ā-stem declension of सहाय
	singular	dual	plural
nominative	सहाया (sahāyā)	सहाये (sahāye)	सहायाः (sahāyāḥ)
accusative	सहायाम् (sahāyām)	सहाये (sahāye)	सहायाः (sahāyāḥ)
instrumental	सहायया (sahāyayā)	सहायाभ्याम् (sahāyābhyām)	सहायाभिः (sahāyābhiḥ)
dative	सहायायै (sahāyāyai)	सहायाभ्याम् (sahāyābhyām)	सहायाभ्यः (sahāyābhyaḥ)
ablative	सहायायाः (sahāyāyāḥ)	सहायाभ्याम् (sahāyābhyām)	सहायाभ्यः (sahāyābhyaḥ)
genitive	सहायायाः (sahāyāyāḥ)	सहाययोः (sahāyayoḥ)	सहायानाम् (sahāyānām)
locative	सहायायाम् (sahāyāyām)	सहाययोः (sahāyayoḥ)	सहायासु (sahāyāsu)
vocative	सहाये (sahāye)	सहाये (sahāye)	सहायाः (sahāyāḥ)

Neuter a-stem declension of **सहाय**
	singular	dual	plural
nominative	सहायम् (sahāyam)	सहाये (sahāye)	सहायानि (sahāyāni)
accusative	सहायम् (sahāyam)	सहाये (sahāye)	सहायानि (sahāyāni)
instrumental	सहायेन (sahāyena)	सहायाभ्याम् (sahāyābhyām)	सहायैः (sahāyaiḥ)
dative	सहायाय (sahāyāya)	सहायाभ्याम् (sahāyābhyām)	सहायेभ्यः (sahāyebhyaḥ)
ablative	सहायात् (sahāyāt)	सहायाभ्याम् (sahāyābhyām)	सहायेभ्यः (sahāyebhyaḥ)
genitive	सहायस्य (sahāyasya)	सहाययोः (sahāyayoḥ)	सहायानाम् (sahāyānām)
locative	सहाये (sahāye)	सहाययोः (sahāyayoḥ)	सहायेषु (sahāyeṣu)
vocative	सहाय (sahāya)	सहाये (sahāye)	सहायानि (sahāyāni)

Etymology 2

Probably from सह (saha, “companion”) +‎ अय (aya, “go”) (compare सहायन (sahā-yana)). An alternate derivation from a Prakrit form of सखाय (sakhāya) (for which see सखि (sakhi, “friend”) for more) is less likely.

Noun

सहाय • (sahā-ya) stem, m

"one who goes along with (another)", a companion, follower, adherent, ally, assistant, helper in or to (locative or compound)
(at the end of a compound) "having as a companion or assistant, accompanied or supported by"
(ibc.) companionship, assistance
name of Shiva
ruddy goose
a kind of drug or perfume

Declension

Masculine a-stem declension of सहाय
	singular	dual	plural
nominative	सहायः (sahāyaḥ)	सहायौ (sahāyau)	सहायाः (sahāyāḥ)
accusative	सहायम् (sahāyam)	सहायौ (sahāyau)	सहायान् (sahāyān)
instrumental	सहायेन (sahāyena)	सहायाभ्याम् (sahāyābhyām)	सहायैः (sahāyaiḥ)
dative	सहायाय (sahāyāya)	सहायाभ्याम् (sahāyābhyām)	सहायेभ्यः (sahāyebhyaḥ)
ablative	सहायात् (sahāyāt)	सहायाभ्याम् (sahāyābhyām)	सहायेभ्यः (sahāyebhyaḥ)
genitive	सहायस्य (sahāyasya)	सहाययोः (sahāyayoḥ)	सहायानाम् (sahāyānām)
locative	सहाये (sahāye)	सहाययोः (sahāyayoḥ)	सहायेषु (sahāyeṣu)
vocative	सहाय (sahāya)	सहायौ (sahāyau)	सहायाः (sahāyāḥ)

Descendants

Lü: ᦉᦠᦻ (ṡḣaay)
Malay: sahaya
- Indonesian: sahaya
Malay: saya
- Indonesian: saya
Old Javanese: sahāya
Thai: สหาย (sà-hǎai)

References

Monier Williams (1899) “सहाय”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, pages 1194/3, 1195/1.
Mayrhofer, Manfred (2001) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎^[1] (in German), volume 3, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 507-8