ධීර
Pali
Alternative forms
Alternative scripts
Adjective
ධීර
- Sinhala script form of dhīra (“wise; firm”)
- c. 50 BC, The Buddha, Dhammapada(pāḷi), Appamādavaɡɡa, page 32; republished in The Eighteenth Book in the Suttanta-Pitaka: Khuddaka-Nikāya[1], Colombo, 2009:
- 8. පමාදං අප‍්පමාදෙන යදා නුදති පණ‍්ඩිතො 28
පඤ‍්ඤාපාසාදමාරුය‍්හ අසොකො සොකිනිං පජං
පබ‍්බතට‍්ඨො’ව භුම‍්මට‍්ඨෙ ධීරො බාලෙ අවෙක‍්ඛති.- 8. Pamādaṃ appamādena yadā nudati paṇḍito 28
Paññāpāsādamāruyha asoko sokiniṃ pajaṃ
Pabbataṭṭho'va bhummaṭṭhe dhīro bāle avekkhati. - 8. When the astute dispel negligence by means of diligence, 28
having ascended the palace of wisdom, the sorrow-free behold this generation of sorrow,
as a wise man on a mountain-top beholds the fools below. - (literally, “8. When the astute dispel negligence by means of diligence, 28
having ascended the palace of wisdom, the sorrow-free behold this generation of sorrow,
as a wise man on a mountain-top beholds the fools on the ground.”)
- 8. Pamādaṃ appamādena yadā nudati paṇḍito 28
Declension
Declension table of "ධීර" (masculine)
| Case \ Number | Singular | Plural |
|---|---|---|
| Nominative (first) | ධීරො (dhīro) | ධීරා (dhīrā) |
| Accusative (second) | ධීරං (dhīraṃ) | ධීරෙ (dhīre) |
| Instrumental (third) | ධීරෙන (dhīrena) | ධීරෙහි (dhīrehi) or ධීරෙභි (dhīrebhi) |
| Dative (fourth) | ධීරස‍්ස (dhīrassa) or ධීරාය (dhīrāya) or ධීරත්‍ථං (dhīratthaṃ) | ධීරානං (dhīrānaṃ) |
| Ablative (fifth) | ධීරස‍්මා (dhīrasmā) or ධීරම‍්හා (dhīramhā) or ධීරා (dhīrā) | ධීරෙහි (dhīrehi) or ධීරෙභි (dhīrebhi) |
| Genitive (sixth) | ධීරස‍්ස (dhīrassa) | ධීරානං (dhīrānaṃ) |
| Locative (seventh) | ධීරස‍්මිං (dhīrasmiṃ) or ධීරම‍්හි (dhīramhi) or ධීරෙ (dhīre) | ධීරෙසු (dhīresu) |
| Vocative (calling) | ධීර (dhīra) | ධීරා (dhīrā) |
Declension table of "ධීරා" (feminine)
| Case \ Number | Singular | Plural |
|---|---|---|
| Nominative (first) | ධීරා (dhīrā) | ධීරායො (dhīrāyo) or ධීරා (dhīrā) |
| Accusative (second) | ධීරං (dhīraṃ) | ධීරායො (dhīrāyo) or ධීරා (dhīrā) |
| Instrumental (third) | ධීරාය (dhīrāya) | ධීරාහි (dhīrāhi) or ධීරාභි (dhīrābhi) |
| Dative (fourth) | ධීරාය (dhīrāya) | ධීරානං (dhīrānaṃ) |
| Ablative (fifth) | ධීරාය (dhīrāya) | ධීරාහි (dhīrāhi) or ධීරාභි (dhīrābhi) |
| Genitive (sixth) | ධීරාය (dhīrāya) | ධීරානං (dhīrānaṃ) |
| Locative (seventh) | ධීරාය (dhīrāya) or ධීරායං (dhīrāyaṃ) | ධීරාසු (dhīrāsu) |
| Vocative (calling) | ධීරෙ (dhīre) | ධීරායො (dhīrāyo) or ධීරා (dhīrā) |
Declension table of "ධීර" (neuter)
| Case \ Number | Singular | Plural |
|---|---|---|
| Nominative (first) | ධීරං (dhīraṃ) | ධීරානි (dhīrāni) |
| Accusative (second) | ධීරං (dhīraṃ) | ධීරානි (dhīrāni) |
| Instrumental (third) | ධීරෙන (dhīrena) | ධීරෙහි (dhīrehi) or ධීරෙභි (dhīrebhi) |
| Dative (fourth) | ධීරස‍්ස (dhīrassa) or ධීරාය (dhīrāya) or ධීරත්‍ථං (dhīratthaṃ) | ධීරානං (dhīrānaṃ) |
| Ablative (fifth) | ධීරස‍්මා (dhīrasmā) or ධීරම‍්හා (dhīramhā) or ධීරා (dhīrā) | ධීරෙහි (dhīrehi) or ධීරෙභි (dhīrebhi) |
| Genitive (sixth) | ධීරස‍්ස (dhīrassa) | ධීරානං (dhīrānaṃ) |
| Locative (seventh) | ධීරස‍්මිං (dhīrasmiṃ) or ධීරම‍්හි (dhīramhi) or ධීරෙ (dhīre) | ධීරෙසු (dhīresu) |
| Vocative (calling) | ධීර (dhīra) | ධීරානි (dhīrāni) |
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- ধীৰ (Assamese script)
- ᬥᬷᬭ (Balinese script)
- ধীর (Bengali script)
- 𑰠𑰱𑰨 (Bhaiksuki script)
- 𑀥𑀻𑀭 (Brahmi script)
- ဓီရ (Burmese script)
- धीर (Devanagari script)
- ધીર (Gujarati script)
- ਧੀਰ (Gurmukhi script)
- 𑌧𑍀𑌰 (Grantha script)
- ꦣꦷꦫ (Javanese script)
- 𑂡𑂲𑂩 (Kaithi script)
- ಧೀರ (Kannada script)
- ធីរ (Khmer script)
- ຘີຣ (Lao script)
- ധീര (Malayalam script)
- ᢡᡳᡳᡵᠠ (Manchu script)
- 𑘠𑘲𑘨 (Modi script)
- ᢑᠾᠢᠢᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑧀𑧓𑧈 (Nandinagari script)
- 𑐢𑐷𑐬 (Newa script)
- ଧୀର (Odia script)
- ꢤꢷꢬ (Saurashtra script)
- 𑆣𑆵𑆫 (Sharada script)
- 𑖠𑖱𑖨 (Siddham script)
- 𑩮𑩑𑩛𑩼 (Soyombo script)
- 𑚜𑚯𑚤 (Takri script)
- தீ⁴ர (Tamil script)
- ధీర (Telugu script)
- ธีร (Thai script)
- དྷཱི་ར (Tibetan script)
- 𑒡𑒲𑒩 (Tirhuta script)
- 𑨜𑨁𑨊𑨫 (Zanabazar Square script)
Etymology 1
Adjective
ධීර • (dhī́ra) stem
- Sinhalese script form of धीर (“firm”)
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | ධීරඃ (dhī́raḥ) | ධීරෞ (dhī́rau) ධීරා¹ (dhī́rā¹) |
ධීරාඃ (dhī́rāḥ) ධීරාසඃ¹ (dhī́rāsaḥ¹) |
| accusative | ධීරම් (dhī́ram) | ධීරෞ (dhī́rau) ධීරා¹ (dhī́rā¹) |
ධීරාන් (dhī́rān) |
| instrumental | ධීරෙණ (dhī́reṇa) | ධීරාභ්‍යාම් (dhī́rābhyām) | ධීරෛඃ (dhī́raiḥ) ධීරෙභිඃ¹ (dhī́rebhiḥ¹) |
| dative | ධීරාය (dhī́rāya) | ධීරාභ්‍යාම් (dhī́rābhyām) | ධීරෙභ්‍යඃ (dhī́rebhyaḥ) |
| ablative | ධීරාත් (dhī́rāt) | ධීරාභ්‍යාම් (dhī́rābhyām) | ධීරෙභ්‍යඃ (dhī́rebhyaḥ) |
| genitive | ධීරස්‍ය (dhī́rasya) | ධීරයොඃ (dhī́rayoḥ) | ධීරාණාම් (dhī́rāṇām) |
| locative | ධීරෙ (dhī́re) | ධීරයොඃ (dhī́rayoḥ) | ධීරෙෂු (dhī́reṣu) |
| vocative | ධීර (dhī́ra) | ධීරෞ (dhī́rau) ධීරා¹ (dhī́rā¹) |
ධීරාඃ (dhī́rāḥ) ධීරාසඃ¹ (dhī́rāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | ධීරා (dhī́rā) | ධීරෙ (dhī́re) | ධීරාඃ (dhī́rāḥ) |
| accusative | ධීරාම් (dhī́rām) | ධීරෙ (dhī́re) | ධීරාඃ (dhī́rāḥ) |
| instrumental | ධීරයා (dhī́rayā) ධීරා¹ (dhī́rā¹) |
ධීරාභ්‍යාම් (dhī́rābhyām) | ධීරාභිඃ (dhī́rābhiḥ) |
| dative | ධීරායෛ (dhī́rāyai) | ධීරාභ්‍යාම් (dhī́rābhyām) | ධීරාභ්‍යඃ (dhī́rābhyaḥ) |
| ablative | ධීරායාඃ (dhī́rāyāḥ) ධීරායෛ² (dhī́rāyai²) |
ධීරාභ්‍යාම් (dhī́rābhyām) | ධීරාභ්‍යඃ (dhī́rābhyaḥ) |
| genitive | ධීරායාඃ (dhī́rāyāḥ) ධීරායෛ² (dhī́rāyai²) |
ධීරයොඃ (dhī́rayoḥ) | ධීරාණාම් (dhī́rāṇām) |
| locative | ධීරායාම් (dhī́rāyām) | ධීරයොඃ (dhī́rayoḥ) | ධීරාසු (dhī́rāsu) |
| vocative | ධීරෙ (dhī́re) | ධීරෙ (dhī́re) | ධීරාඃ (dhī́rāḥ) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | ධීරම් (dhīram) | ධීරෙ (dhīre) | ධීරාණි (dhīrāṇi) ධීරා¹ (dhīrā¹) |
| accusative | ධීරම් (dhīram) | ධීරෙ (dhīre) | ධීරාණි (dhīrāṇi) ධීරා¹ (dhīrā¹) |
| instrumental | ධීරෙණ (dhīreṇa) | ධීරාභ්‍යාම් (dhīrābhyām) | ධීරෛඃ (dhīraiḥ) ධීරෙභිඃ¹ (dhīrebhiḥ¹) |
| dative | ධීරාය (dhīrāya) | ධීරාභ්‍යාම් (dhīrābhyām) | ධීරෙභ්‍යඃ (dhīrebhyaḥ) |
| ablative | ධීරාත් (dhīrāt) | ධීරාභ්‍යාම් (dhīrābhyām) | ධීරෙභ්‍යඃ (dhīrebhyaḥ) |
| genitive | ධීරස්‍ය (dhīrasya) | ධීරයොඃ (dhīrayoḥ) | ධීරාණාම් (dhīrāṇām) |
| locative | ධීරෙ (dhīre) | ධීරයොඃ (dhīrayoḥ) | ධීරෙෂු (dhīreṣu) |
| vocative | ධීර (dhīra) | ධීරෙ (dhīre) | ධීරාණි (dhīrāṇi) ධීරා¹ (dhīrā¹) |
- ¹Vedic
Etymology 2
Adjective
ධීර • (dhī́ra) stem
- Sinhalese script form of धीर (“intelligent”)
- (Can we date this quote?), The Buddha, Dhammapada(pāḷi) (subsequently translated from Pali to Sanskrit), Appamādavaɡɡa, page 32; republished in The Eighteenth Book in the Suttanta-Pitaka: Khuddaka-Nikāya[2], Colombo, 2009:
- 8. ප්‍රමාදමප්‍රමාදෙන යදා නුදති පණ‍්ඩිතඃ
ප්‍රඥාප්‍රසාදමාරුහ්‍ය ත්‍වශොකඃ ශොකිනීං ප්‍රජාම්
පර්‍වතස‍්ථ ඉව භූමිෂ‍්ඨාන් ධීරො බාලානවෙක්‍ෂතෙ- 8 Pramādamapramādena yadā nudati paṇḍitaḥ
Prajñāprasādamāruhya tvaśokaḥ śokinīṃ prajām
Parvatastha iva bhūmiṣṭhān dhīro bālānavekṣate - 8. When the astute dispel negligence by means of diligence,
having ascended the palace of wisdom, the sorrow-free then behold this generation of sorrow,
as a wise man on a mountain-top beholds the fools below. - (literally, “8. When the astute dispel negligence by means of diligence,
having ascended the palace of wisdom, the sorrow-free then behold this generation of sorrow,
as a wise man on a mountain-top beholds the fools on the ground.”)
- 8 Pramādamapramādena yadā nudati paṇḍitaḥ
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | ධීරඃ (dhī́raḥ) | ධීරෞ (dhī́rau) ධීරා¹ (dhī́rā¹) |
ධීරාඃ (dhī́rāḥ) ධීරාසඃ¹ (dhī́rāsaḥ¹) |
| accusative | ධීරම් (dhī́ram) | ධීරෞ (dhī́rau) ධීරා¹ (dhī́rā¹) |
ධීරාන් (dhī́rān) |
| instrumental | ධීරෙණ (dhī́reṇa) | ධීරාභ්‍යාම් (dhī́rābhyām) | ධීරෛඃ (dhī́raiḥ) ධීරෙභිඃ¹ (dhī́rebhiḥ¹) |
| dative | ධීරාය (dhī́rāya) | ධීරාභ්‍යාම් (dhī́rābhyām) | ධීරෙභ්‍යඃ (dhī́rebhyaḥ) |
| ablative | ධීරාත් (dhī́rāt) | ධීරාභ්‍යාම් (dhī́rābhyām) | ධීරෙභ්‍යඃ (dhī́rebhyaḥ) |
| genitive | ධීරස්‍ය (dhī́rasya) | ධීරයොඃ (dhī́rayoḥ) | ධීරාණාම් (dhī́rāṇām) |
| locative | ධීරෙ (dhī́re) | ධීරයොඃ (dhī́rayoḥ) | ධීරෙෂු (dhī́reṣu) |
| vocative | ධීර (dhī́ra) | ධීරෞ (dhī́rau) ධීරා¹ (dhī́rā¹) |
ධීරාඃ (dhī́rāḥ) ධීරාසඃ¹ (dhī́rāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | ධීරා (dhī́rā) | ධීරෙ (dhī́re) | ධීරාඃ (dhī́rāḥ) |
| accusative | ධීරාම් (dhī́rām) | ධීරෙ (dhī́re) | ධීරාඃ (dhī́rāḥ) |
| instrumental | ධීරයා (dhī́rayā) ධීරා¹ (dhī́rā¹) |
ධීරාභ්‍යාම් (dhī́rābhyām) | ධීරාභිඃ (dhī́rābhiḥ) |
| dative | ධීරායෛ (dhī́rāyai) | ධීරාභ්‍යාම් (dhī́rābhyām) | ධීරාභ්‍යඃ (dhī́rābhyaḥ) |
| ablative | ධීරායාඃ (dhī́rāyāḥ) ධීරායෛ² (dhī́rāyai²) |
ධීරාභ්‍යාම් (dhī́rābhyām) | ධීරාභ්‍යඃ (dhī́rābhyaḥ) |
| genitive | ධීරායාඃ (dhī́rāyāḥ) ධීරායෛ² (dhī́rāyai²) |
ධීරයොඃ (dhī́rayoḥ) | ධීරාණාම් (dhī́rāṇām) |
| locative | ධීරායාම් (dhī́rāyām) | ධීරයොඃ (dhī́rayoḥ) | ධීරාසු (dhī́rāsu) |
| vocative | ධීරෙ (dhī́re) | ධීරෙ (dhī́re) | ධීරාඃ (dhī́rāḥ) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | ධීරී (dhīrī́) | ධීර්‍යෞ (dhīryaù) ධීරී¹ (dhīrī́¹) |
ධීර්‍යඃ (dhīryàḥ) ධීරීඃ¹ (dhīrī́ḥ¹) |
| accusative | ධීරීම් (dhīrī́m) | ධීර්‍යෞ (dhīryaù) ධීරී¹ (dhīrī́¹) |
ධීරීඃ (dhīrī́ḥ) |
| instrumental | ධීර්‍යා (dhīryā́) | ධීරීභ්‍යාම් (dhīrī́bhyām) | ධීරීභිඃ (dhīrī́bhiḥ) |
| dative | ධීර්‍යෛ (dhīryaí) | ධීරීභ්‍යාම් (dhīrī́bhyām) | ධීරීභ්‍යඃ (dhīrī́bhyaḥ) |
| ablative | ධීර්‍යාඃ (dhīryā́ḥ) ධීර්‍යෛ² (dhīryaí²) |
ධීරීභ්‍යාම් (dhīrī́bhyām) | ධීරීභ්‍යඃ (dhīrī́bhyaḥ) |
| genitive | ධීර්‍යාඃ (dhīryā́ḥ) ධීර්‍යෛ² (dhīryaí²) |
ධීර්‍යොඃ (dhīryóḥ) | ධීරීණාම් (dhīrī́ṇām) |
| locative | ධීර්‍යාම් (dhīryā́m) | ධීර්‍යොඃ (dhīryóḥ) | ධීරීෂු (dhīrī́ṣu) |
| vocative | ධීරි (dhī́ri) | ධීර්‍යෞ (dhī́ryau) ධීරී¹ (dhī́rī¹) |
ධීර්‍යඃ (dhī́ryaḥ) ධීරීඃ¹ (dhī́rīḥ¹) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | ධීරම් (dhī́ram) | ධීරෙ (dhī́re) | ධීරාණි (dhī́rāṇi) ධීරා¹ (dhī́rā¹) |
| accusative | ධීරම් (dhī́ram) | ධීරෙ (dhī́re) | ධීරාණි (dhī́rāṇi) ධීරා¹ (dhī́rā¹) |
| instrumental | ධීරෙණ (dhī́reṇa) | ධීරාභ්‍යාම් (dhī́rābhyām) | ධීරෛඃ (dhī́raiḥ) ධීරෙභිඃ¹ (dhī́rebhiḥ¹) |
| dative | ධීරාය (dhī́rāya) | ධීරාභ්‍යාම් (dhī́rābhyām) | ධීරෙභ්‍යඃ (dhī́rebhyaḥ) |
| ablative | ධීරාත් (dhī́rāt) | ධීරාභ්‍යාම් (dhī́rābhyām) | ධීරෙභ්‍යඃ (dhī́rebhyaḥ) |
| genitive | ධීරස්‍ය (dhī́rasya) | ධීරයොඃ (dhī́rayoḥ) | ධීරාණාම් (dhī́rāṇām) |
| locative | ධීරෙ (dhī́re) | ධීරයොඃ (dhī́rayoḥ) | ධීරෙෂු (dhī́reṣu) |
| vocative | ධීර (dhī́ra) | ධීරෙ (dhī́re) | ධීරාණි (dhī́rāṇi) ධීරා¹ (dhī́rā¹) |
- ¹Vedic
Etymology 3
Noun
ධීර • (dhī́ra) stem, m
- Sinhalese script form of धीर (“ocean”)
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | ධීරඃ (dhī́raḥ) | ධීරෞ (dhī́rau) ධීරා¹ (dhī́rā¹) |
ධීරාඃ (dhī́rāḥ) ධීරාසඃ¹ (dhī́rāsaḥ¹) |
| accusative | ධීරම් (dhī́ram) | ධීරෞ (dhī́rau) ධීරා¹ (dhī́rā¹) |
ධීරාන් (dhī́rān) |
| instrumental | ධීරෙණ (dhī́reṇa) | ධීරාභ්‍යාම් (dhī́rābhyām) | ධීරෛඃ (dhī́raiḥ) ධීරෙභිඃ¹ (dhī́rebhiḥ¹) |
| dative | ධීරාය (dhī́rāya) | ධීරාභ්‍යාම් (dhī́rābhyām) | ධීරෙභ්‍යඃ (dhī́rebhyaḥ) |
| ablative | ධීරාත් (dhī́rāt) | ධීරාභ්‍යාම් (dhī́rābhyām) | ධීරෙභ්‍යඃ (dhī́rebhyaḥ) |
| genitive | ධීරස්‍ය (dhī́rasya) | ධීරයොඃ (dhī́rayoḥ) | ධීරාණාම් (dhī́rāṇām) |
| locative | ධීරෙ (dhī́re) | ධීරයොඃ (dhī́rayoḥ) | ධීරෙෂු (dhī́reṣu) |
| vocative | ධීර (dhī́ra) | ධීරෞ (dhī́rau) ධීරා¹ (dhī́rā¹) |
ධීරාඃ (dhī́rāḥ) ධීරාසඃ¹ (dhī́rāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
Etymology 4
Noun
ධීර • (dhī́ra) stem, n
- Sinhalese script form of धीर (“saffron”)
Usage notes
In compounds, this meaning cannot always be distinguished from that of 'wise' etc.
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | ධීරම් (dhī́ram) | ධීරෙ (dhī́re) | ධීරාණි (dhī́rāṇi) ධීරා¹ (dhī́rā¹) |
| accusative | ධීරම් (dhī́ram) | ධීරෙ (dhī́re) | ධීරාණි (dhī́rāṇi) ධීරා¹ (dhī́rā¹) |
| instrumental | ධීරෙණ (dhī́reṇa) | ධීරාභ්‍යාම් (dhī́rābhyām) | ධීරෛඃ (dhī́raiḥ) ධීරෙභිඃ¹ (dhī́rebhiḥ¹) |
| dative | ධීරාය (dhī́rāya) | ධීරාභ්‍යාම් (dhī́rābhyām) | ධීරෙභ්‍යඃ (dhī́rebhyaḥ) |
| ablative | ධීරාත් (dhī́rāt) | ධීරාභ්‍යාම් (dhī́rābhyām) | ධීරෙභ්‍යඃ (dhī́rebhyaḥ) |
| genitive | ධීරස්‍ය (dhī́rasya) | ධීරයොඃ (dhī́rayoḥ) | ධීරාණාම් (dhī́rāṇām) |
| locative | ධීරෙ (dhī́re) | ධීරයොඃ (dhī́rayoḥ) | ධීරෙෂු (dhī́reṣu) |
| vocative | ධීර (dhī́ra) | ධීරෙ (dhī́re) | ධීරාණි (dhī́rāṇi) ධීරා¹ (dhī́rā¹) |
- ¹Vedic