เถื่อน

From Proto-Tai *C̬.tɯənᴮ (“wild”).^[1]

Cognate with Lao ເຖື່ອນ (thư̄an), Lü ᦵᦏᦲᧃᧈ (ṫhoen¹), Shan ထိူၼ်ႇ (thòen), Tai Nüa ᥗᥫᥢᥱ (thǒen), Aiton ထိုꩫ် (thün), Ahom 𑜌𑜢𑜤𑜃𑜫 (thün), Zhuang duenh.

เถื่อน • (tʉ̀ʉan)

1. (somewhat archaic) wild; wilderness.
   • 1807, สุนทรโวหาร (ภู่), พระ, “นิราศพระบาท”, in ประวัติสุนทรภู่, พระนคร: โรงพิมพ์อักษรนิติ, published 1927, page 13:

     โจนจากช้างลงกลาง

     joon jàak cháang long glaang tʉ̀ʉan

     jump down from the elephant amidst the wilds

เถื่อน • (tʉ̀ʉan) (abstract noun ความเถื่อน)

1. (somewhat archaic) wild; undomestic; undomesticated.
   • 1938, ตำนานเมืองนครศรีธรรมราช, พระนคร: โรงพิมพ์ยิ้มศรี, page 36:

     ช้างนั้นใหญ่นัก

     cháang tʉ̀ʉan nán yài nák

     So large is that wild elephant!

2. (figurative) wild; savage; barbarous; uncivilised.
3. (figurative) illegal; unlawful.
   • 1947, มหินทรศักดิ์ธำรง (เพ็ง เพ็ญกุล), เจ้าพระยา, จดหมายเหตุ เรื่อง พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงประชวร, พระนคร: โรงพิมพ์พระจันทร์, page 10:

     จีนต้มฝิ่นขาย

     jiin dtôm fìn tʉ̀ʉan kǎai

     Chinamen boil illegal opium for sale.

   • 1995, เหม เวชกร, “เงินยวง”, in เปิดกรุผีไทย, volume 2, กรุงเทพฯ: ดอกหญ้า, page 145:

     ตั้งสำนักค้าประเวณี

     dtâng sǎm-nák káa-bprà-wee-nii tʉ̀ʉan

     established an illegal prostitution house

   • 2020 February 19, ศาลรัฐธรรมนูญ, คำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ ที่ ๔/๒๕๖๓, กรุงเทพฯ: สำนักงานศาลรัฐธรรมนูญ, page 9:

     ปัญหาการทําแท้ง

     bpan-hǎa gaan-tam-tɛ́ng tʉ̀ʉan

     problems of illegal abortions