ကွဲ
Burmese
Pronunciation
- IPA(key): /kwɛ́/
- Romanization: MLCTS: kwai: • ALA-LC: kvai • BGN/PCGN: kwè: • Okell: kwè
Etymology 1
Base counterpart of ခွဲ (hkwai:, “to split; half”). STEDT gives no further etymology (kwɛ⁵⁵ "split up (bamboo pole)"), while Luce gives Old Chinese 夬 (OC *kʷraːds, “to split”) (which seems to be better reflected in modern Sino-Xenic via 決 (OC *kʷeːd, *qʰʷeːd, “to burst, break, determine”), which appears to be a derivative) as a cognate.[1]
Verb
ကွဲ • (kwai:)
| Base | ကွဲ (kwai:) |
|---|---|
| Causative | ခွဲ (hkwai:) |
Derived terms
- ကြေကွဲ (kre-kwai:)
- ကြောင်းတူသံကွဲ (kraung:tusamkwai:)
- ကွဲကွာ (kwai:kwa)
- ကွဲကွဲပြားပြား (kwai:kwai:pra:pra:)
- ကွဲပြား (kwai:pra:)
- ကွဲလွဲ (kwai:lwai:)
- ကွဲအက် (kwai:ak)
- ခေါင်းကွဲ (hkaung:kwai:)
- ငွေခေါင်းကွဲ (ngwehkaung:kwai:)
- စိတ်ဝမ်းကွဲ (cit-wam:kwai:)
- ဆန်ကွဲ (hcankwai:)
- ဇကွဲ (ja.kwai:)
- ဇာတ်ခေါင်းကွဲ (jathkaung:kwai:)
- ဈေးကွဲ (jhe:kwai:)
- ထမင်းအိုးကွဲ (hta.mang:ui:kwai:)
- နှင်းကွဲ (hnang:kwai:)
- နှုတ်ခမ်းကွဲ (hnuthkam:kwai:)
- ပြိုကွဲ (prui-kwai:)
- ပိဋကတ်အိုးကွဲ (pi.ta.kat-ui:kwai:)
- ပုစဉ်းရင်ကွဲ (pu.cany:rangkwai:)
- ပေါက်ကွဲ (paukkwai:)
- ဖြန်းဖြန်းကွဲ (hpran:hpran:kwai:)
- မျိုးကွဲ (myui:kwai:)
- မူကွဲ (mu-kwai:)
- ရင်ကွဲ (rangkwai:)
- ရင်ကွဲဇရပ် (rangkwai:ja.rap)
- ရင်ကွဲနာကျ (rangkwai:na-kya.)
- ရင်ကွဲပက်လက် (rangkwai:paklak)
- ရင်ကွဲမြှုံး (rangkwai:hmrum:)
- ရင်ကွဲအင်္ကျီ (rangkwai:angkyi)
- လှေကွဲစီး (hle-kwai:ci:)
- လူမျိုးကွဲ (lu-myui:kwai:)
- လေးစိတ်ကွဲ (le:citkwai:)
- လေးစိတ်လေးမြွှာကွဲ (le:citle:hmrwa-kwai:)
- လေးလုံးကွဲ (le:lum:kwai:)
- လေးလုံးမကွဲ (le:lum:ma.kwai:)
- ဝက်ဝက်ကွဲ (wak-wakkwai:)
- ဝမ်းကွဲ (wam:kwai:)
- သံကွဲကြောင်းတူ (samkwai:kraung:tu)
- သံတူကြောင်းကွဲ (samtu-kraung:kwai:)
- သင်းကွဲ (sang:kwai:)
- သဘောကွဲ (sa.bhau:kwai:)
- သရုပ်ကွဲ (sa.rupkwai:)
- သွေးကွဲ (swe:kwai:)
- သေကွဲ (se-kwai:)
- ဟကွဲ (ha.kwai:)
- ဟကွဲထဘီ (ha.kwai:hta.bhi)
- ဟက်တက်ကွဲ (haktakkwai:)
- ဟက်ပက်ကွဲ (hakpakkwai:)
- အကွဲ (a.kwai:)
- အကွဲကွဲ (a.kwai:kwai:)
- အမည်ကွဲ (a.manykwai:)
- အမျိုးကွဲ (a.myui:kwai:)
- အရှက်ကွဲ (a.hrakkwai:)
- အရှက်တကွဲ (a.hrakta.kwai:)
- အရှက်တကွဲအကျိုးနည်း (a.hrakta.kwai:a.kyui:nany:)
- အသည်းကွဲ (a.sany:kwai:)
- အိမ်ထောင်ကွဲ (imhtaungkwai:)
- အိုးခြမ်းကွဲ (ui:hkram:kwai:)
- အိုးစားကွဲ (ui:ca:kwai:)
- အိုးပစ်မကွဲ (ui:pacma.kwai:)
- ဥမကွဲသိုက်မပျက် (u.ma.kwai:suikma.pyak)
Etymology 2
The "mooring post" sense is treated as separate from the "separated" sense by MED and not mentioned by STEDT or Luce, though it is plausible that it derives from a semantic extension of the "separated" sense, as a "separating point" away from vast waters.
Noun
ကွဲ • (kwai:)
Derived terms
- ကွဲသတ် (kwai:sat)
- လေးဖက်ကွဲ (le:hpakkwai:)
References
- ^ Luce, G. H. (1981) “-WAY Finals (9. Split; to Split; Half)”, in A Comparative Word-List of Old Burmese, Chinese and Tibetan, London: School of Oriental and African Studies, University of London, →ISBN, page 22
Further reading
- “ကွဲ” in Myanmar–English Dictionary (Myanmar Language Commission 1993). Searchable online at SEAlang.net.
S'gaw Karen
Etymology
From Proto-Karen *kwatᴰ (“bee (Apis cerana)”).
Noun
ကွဲ • (kweh)
- a kind of bee, Apis cerana