ဦး

See also: and အူ

Burmese

Etymology

From Proto-Sino-Tibetan *tV-pu (head) (STEDT).

Pronunciation

  • IPA(key): /ʔú/
  • Romanization: MLCTS: u: • ALA-LC: ūʺ • BGN/PCGN: u: • Okell: ù

Verb

ဦး • (u:)

  1. to be ahead (of others)
  2. to preempt, forestall
  3. to refine (gold)

Noun

ဦး • (u:)

  1. head
  2. prow, bow
  3. head, fore, frontage
  4. front part
  5. van, fore
  6. commencement, inception, onset, earlier part
  7. first

Derived terms

  • ကမ်းဦးရေတိမ်ပိုင်း (kam:u:retimpuing:)
  • ကျမ်းဦးစကား (kyam:u:ca.ka:)
  • ကြက်ဦးတွန် (krak-u:twan)
  • ကြင်စဦး (krangca.u:)
  • ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် (ka-kwaire:u:ci:hkyup)
  • ကောက်ဦး (kauk-u:)
  • ချောင်းဦးတို (hkyaung:u:tui)
  • ခရီးဦးကြိုပြု (hka.ri:u:krui-pru.)
  • ခြေဦးတည့်ရာ (hkreu:tany.ra)
  • ခြေဦးလှည့် (hkreu:hlany.)
  • ခေတ်ဦး (hket-u:)
  • ငန်းဦး (ngan:u:)
  • စကားဦးသန်း (ca.ka:u:san:)
  • စစ်ဦး (cacu:)
  • စစ်ဦးစီး (cacu:ci:)
  • စစ်ဦးဘီလူးပါ (cacu:bhilu:pa)
  • စားဦးစားဖျား (ca:u:ca:hpya:)
  • ဆင်ဦးစီး (hcang-u:ci:)
  • ဆီဦး (hciu:)
  • ဆောင်းဦး (hcaung:u:)
  • ဆောင်းဦးပေါက် (hcaung:u:pauk)
  • ဈေးဦးဈေးဖျား (jhe:u:jhe:hpya:)
  • ဈေးဦးပေါက် (jhe:u:pauk)
  • ဈေးဦးဖောက် (jhe:u:hpauk)
  • ညဉ့်ဦးယံ (nyany.u:yam)
  • ညဦးယံ (nya.u:yam)
  • တစ်စုံတစ်ဦး (taccumtacu:)
  • တစ်ဦးဆိုင်နာမ် (tacu:hcuingnam)
  • တပ်ဦးဘီလူးပါ (tap-u:bhilu:pa)
  • ထမင်းဦးပေါင်း (hta.mang:u:paung:)
  • ဓားမဦးချမြေ (dha:ma.u:hkya.mre)
  • နေဦးသား (neu:sa:)
  • ပွဲဦးထွက် (pwai:u:htwak)
  • ပေါ်ဦးပေါ်ဖျား (pauu:pauhpya:)
  • ဖဦးထုပ် (hpa.u:htup)
  • ဖော့ဦးထုပ် (hpau.u:htup)
  • ဗွေဆော်ဦး (bwehcauu:)
  • မင်္ဂလာဦး (mangga.lau:)
  • မြားဦးပုံ (mra:u:pum)
  • မြားဦးလှည့် (mra:u:hlany.)
  • မဦးမချွတ်ပြော (ma.u:ma.hkywatprau:)
  • မိုးဦးကျ (mui:u:kya.)
  • မုခ်ဦး (muhk-u:)
  • ရှိခိုးဦးတင် (hri.hkui:u:tang)
  • ရှေးဦး (hre:u:)
  • ရှေးဦးစွာ (hre:u:cwa)
  • ရှေးဦးသင် (hre:u:sang)
  • ရှေးဦးသူနာပြု (hre:u:suna-pru.)
  • ရေဦး (reu:)
  • ရေဦးပေါက် (reu:pauk)
  • ရေဦးရေဖျား (reu:rehpya:)
  • လက်ဦး (lak-u:)
  • လမ်းဦးတိုက် (lam:u:tuik)
  • လူဦးရေ (luu:re)
  • ဝါဦး (wau:)
  • သံတော်ဦးတင် (samtauu:tang)
  • သံပရာခွံဦးထုပ် (sampa.rahkwam-u:htup)
  • သက်ဦးကပ် (sak-u:kap)
  • သက်ဦးဆံပိုင် (sak-u:hcampuing)
  • သက်ဦးဆံပိုင်စနစ် (sak-u:hcampuingca.nac)
  • သတင်းဦး (sa.tang:u:)
  • သမိုင်းဦး (sa.muing:u:)
  • သားဦး (sa:u:)
  • အကြံဦး (a.kram-u:)
  • အချစ်ဦး (a.hkyacu:)
  • အသက်ဦးဆံပိုင် (a.sak-u:hcampuing)
  • အိမ်ထောင်ဦး (imhtaung-u:)
  • အိမ်ဦးခန်း (im-u:hkan:)
  • အိမ်ဦးနတ် (im-u:nat)
  • ဦးကင်း (u:kang:)
  • ဦးကျိုး (u:kyui:)
  • ဦးကြီး (u:kri:)
  • ဦးကိုင် (u:kuing)
  • ဦးခက် (u:hkak)
  • ဦးခန်း (u:hkan:)
  • ဦးချ (u:hkya.)
  • ဦးချို (u:hkyui)
  • ဦးခြားရေး (u:hkra:re:)
  • ဦးခွံ (u:hkwam)
  • ဦးခိုက် (u:hkuik)
  • ဦးခေါင်း (u:hkaung:)
  • ဦးစွန်း (u:cwan:)
  • ဦးစွန်းဖုတ် (u:cwan:hput)
  • ဦးစွာ (u:cwa)
  • ဦးစားပေး (u:ca:pe:)
  • ဦးစီး (u:ci:)
  • ဦးစီးခေါင်းဆောင် (u:ci:hkaung:hcaung)
  • ဦးစီးဌာန (u:ci:htana.)
  • ဦးစီးနာယက (u:ci:naya.ka.)
  • ဦးစီးဦးကိုင် (u:ci:u:kuing)
  • ဦးစောက် (u:cauk)
  • ဦးစောက်ကျ (u:caukkya.)
  • ဦးစောက်ကျွမ်းပြန် (u:caukkywam:pran)
  • ဦးစောက်ပန်း (u:caukpan:)
  • ဦးစောက်ပြောင်းပြန် (u:caukpraung:pran)
  • ဦးဆံဖားလျား (u:hcamhpa:lya:)
  • ဦးဆက် (u:hcak)
  • ဦးဆွေးဆံမြည့် (u:hcwe:hcammrany.)
  • ဦးဆုံး (u:hcum:)
  • ဦးဆောက်ပန်း (u:hcaukpan:)
  • ဦးဆောင် (u:hcaung)
  • ဦးဆောင်း (u:hcaung:)
  • ဦးညွှတ် (u:hnywat)
  • ဦးတင် (u:tang)
  • ဦးတည့်ရာ (u:tany.ra)
  • ဦးတည် (u:tany)
  • ဦးတည်ချက် (u:tanyhkyak)
  • ဦးတည်ရာ (u:tanyra)
  • ဦးတန်ခူး (u:tanhku:)
  • ဦးတိုက် (u:tuik)
  • ဦးတိုက်စပ် (u:tuikcap)
  • ဦးတိုက်လျှောက် (u:tuikhlyauk)
  • ဦးတော်တင် (u:tautang)
  • ဦးထမ်းပဲ့ထမ်း (u:htam:pai.htam:)
  • ဦးထိပ် (u:htip)
  • ဦးထိပ်ထား (u:htiphta:)
  • ဦးထုပ် (u:htup)
  • ဦးထုပ်ကြိုး (u:htupkrui:)
  • ဦးထုပ်ဆောင်း (u:htuphcaung:)
  • ဦးနင်းပဲ့ထောင် (u:nang:pai.htaung)
  • ဦးနှိမ် (u:hnim)
  • ဦးနှိမ်ချ (u:hnimhkya.)
  • ဦးနှောက် (u:hnauk)
  • ဦးနှောက်ခြောက် (u:hnaukhkrauk)
  • ဦးနှောက်ဆေး (u:hnaukhce:)
  • ဦးနှောက်ပျက် (u:hnaukpyak)
  • ဦးနှောက်ရှင်း (u:hnaukhrang:)
  • ဦးနှောက်ရှုပ် (u:hnaukhrup)
  • ဦးပဉ္စင်း (u:panycang:)
  • ဦးပြည်း (u:prany:)
  • ဦးပွတ် (u:pwat)
  • ဦးပိုင်း (u:puing:)
  • ဦးပေါင်း (u:paung:)
  • ဦးပေါင်းထုပ် (u:paung:htup)
  • ဦးပဲ့ထမ်း (u:pai.htam:)
  • ဦးမင်း (u:mang:)
  • ဦးမစို (u:ma.cui)
  • ဦးမလေး (u:ma.le:)
  • ဦးမော့ (u:mau.)
  • ဦးယဉ်းခေါင်းခဲနာ (u:yany:hkaung:hkai:na)
  • ဦးယဉ်းနာ (u:yany:na)
  • ဦးရင် (u:rang)
  • ဦးရစ် (u:rac)
  • ဦးရည် (u:rany)
  • ဦးရွှေရိုးအက (u:hrwerui:a.ka.)
  • ဦးရာလူ (u:ralu)
  • ဦးရီး (u:ri:)
  • ဦးရေ (u:re)
  • ဦးရေပြား (u:re-pra:)
  • ဦးလည်မသုန် (u:lanyma.sun)
  • ဦးလုံး (u:lum:)
  • ဦးလုံးသွင်း (u:lum:swang:)
  • ဦးလုံးသိမ်း (u:lum:sim:)
  • ဦးလေး (u:le:)
  • ဦးသစ်စ (u:sacca.)
  • ဦးသျှောင် (u:hsyaung)
  • ဦးသျှောင်ကျင် (u:hsyaungkyang)
  • ဦးသျှောင်အဖွဲ့ (u:hsyaung-a.hpwai.)
  • ဦးဦးဆုံး
  • ဦးဦးဖျားဖျား

Particle

ဦး • (u:)

  1. title prefixed to the name of a man or a monk
  2. honorific term prefixed to the name of a monk
  3. (honorific) form of address for older men, roughly the average age of one's uncle; sir
    ဦး သန့်
    u: san.
    U Thant
  4. particle suffixed to a verb or adjective to denote something offered first (as to a monk in deference); first (in season); first (sale of the day)
  5. particle suffixed to verbs to denote a prerequisite, definite or imperative condition

Coordinate terms

Descendants

  • Shan: ဢူး (ʼúu)

Classifier

ဦး • (u:)

  1. numerical classifier used with counting people

Further reading