კუჩხე

Laz

Alternative forms

კუშხე (ǩuşxe) — Dutkhe

Etymology

From Proto-Kartvelian *ḳwarc₁x-.

Noun

კუჩხე • (ǩuçxe) (Latin spelling ǩuçxe)

foot
1. foot of living things
  1. the area covering the ankle and fingers of living things
    ემოგი კუჩხე ნუსტუნ, ოკაჩხე ირგინენ
    emogi ǩuçxe nusťun, oǩaçxe irginen
    First he slips, then he rolls
  2. foot and leg of living things
    Synonym: ფოლო (polo)
    
    ანაჭი კინჩი ჟურ კუჩხეთენ ნიკიდენ
    anaç̌i ǩinçi jur ǩuçxeten niǩiden
    The wakeful bird is caught (in the trap) with two feet
2. each of the supports that enable things such as tables, chairs, bridges, etc. to stand high off the ground
  Synonyms: პაჭა (p̌aç̌a), ფოლო (polo), ბაბა (baba)
  
  ელაქთერი მოთდოხედუ! ორძოში კუჩხე მეტროხასენ.
  elakteri motdoxedu! orżoşi ǩuçxe meťroxasen.
  Don't sit sideways! The leg of the chair will break.

Declension

Declension of **კუჩხე** (ǩuçxe) (see Laz declension)
	singular	plural
absolutive	კუჩხე (ǩuçxe)	კუჩხეფე (ǩuçxepe)
ergative	კუჩხექ (ǩuçxek)	კუჩხეფექ (ǩuçxepek)
dative	კუჩხეს (ǩuçxes)	კუჩხეფეს (ǩuçxepes)
genitive	კუჩხეშ(ი) (ǩuçxeş(i))	კუჩხეფეშ(ი) (ǩuçxepeş(i))
directive	კუჩხეშე (ǩuçxeşe)	კუჩხეფეშე (ǩuçxepeşe)
ablative	კუჩხეშენ (ǩuçxeşen)	კუჩხეფეშენ (ǩuçxepeşen)
locative	კუჩხეს (ǩuçxes)	კუჩხეფეს (ǩuçxepes)
instrumental	კუჩხეთენ (ǩuçxeten)	კუჩხეფეთენ (ǩuçxepeten)

Notes: dialects may differ on declension.

Derived terms

კუჩხე გოლუმერს (ǩuçxe golumers)
კუჩხე გოლუღამს (ǩuçxe goluğams)
კუჩხე გულიმერს (ǩuçxe gulimers)
კუჩხე გულუმერს (ǩuçxe gulumers)
კუჩხე ეკუღაჲ (ǩuçxe eǩuğay)
კუჩხე ნიტოჩაჲ (ǩuçxe niťoçay)
კუჩხე ნობაძგაფს (ǩuçxe nobażgaps)
კუჩხე-მენცხული (ǩuçxe-menʒxuli)
კუჩხეთათი (ǩuçxetati)
კუჩხეთათილი (ǩuçxetatili)
კუჩხეთენ ულუნ (ǩuçxeten ulun)
კუჩხეთი (ǩuçxeti)
კუჩხემოდვალა (ǩuçxemodvala)
კუჩხემოდვალე (ǩuçxemodvale)
კუჩხემოდვალუ (ǩuçxemodvalu)
კუჩხეოსტულინაშე (ǩuçxeosťulinaşe)
კუჩხეჟინ (ǩuçxejin)
კუჩხეტაბუ (ǩuçxeťabu)
კუჩხექუი (ǩuçxekui)
კუჩხეშ ტაბუ (ǩuçxeş ťabu)

Further reading

Klaproth, Julius (1823) Asia polyglotta, Paris: A. Schubart, page 122: “Kassi, kuчche, kuska”
Kojima, Gôichi (2012–) “k’uçxe”, in Temel Lazca-Türkçe Sözlük Taslağı‎^[1] (in Turkish)
Bucaklişi, İsmail Avcı, Uzunhasanoğlu, Hasan (1999) Lazca-Türkçe Sözlük / Lazuri-Turkuli Nenapuna [Laz–Turkish dictionary] (in Turkish), Istanbul: Akyüz Yayıncılık, page 169
Tandilava, Ali (2013) “კუჩხე”, in Merab Čuxua, Natela Kutelia, Lile Tandilava, Lali Ezugbaia, editors, Lazuri leksiḳoni [Laz Dictionary]‎^[2], online version prepared by Levan Vašaḳiʒe, Tbilisi