ჩაჩხა

Laz

Etymology 1

By regressive assimilation from ცაჩხა (ʒaçxa), from ცა (ʒa, “sky”) +‎ -შ (-ş, genitive case marker) +‎ დღა (dğa, “day”). Compare Mingrelian ცაშხა (cašxa), Svan ცა̈̄შ (cǟš).

Alternative forms

ცაჩხა (ʒaçxa) — Vizha
ნცაჩხა (nʒaçxa)

Noun

ჩაჩხა • (çaçxa) (Latin spelling Çaçxa)

(Jigetore, Vitse–Arkabi) Thursday
(Vizha) Sunday
Synonym: ბჟაჩხა (bjaçxa)
(Vizha) Friday
Synonyms: ობიჩხა (obiçxa), პარასქე (p̌araske)

Usage notes

ჩაჩხა სერი (çaçxa seri) used in Vizha to mean Thursday night.

Declension

Declension of **ჩაჩხა** (çaçxa) (see Laz declension)
	singular	plural
absolutive	ჩაჩხა (çaçxa)	ჩაჩხაფე (çaçxape)
ergative	ჩაჩხაქ (çaçxak)	ჩაჩხაფექ (çaçxapek)
dative	ჩაჩხას (çaçxas)	ჩაჩხაფეს (çaçxapes)
genitive	ჩაჩხაშ(ი) (çaçxaş(i))	ჩაჩხაფეშ(ი) (çaçxapeş(i))
directive	ჩაჩხაშე (çaçxaşe)	ჩაჩხაფეშე (çaçxapeşe)
ablative	ჩაჩხაშენ (çaçxaşen)	ჩაჩხაფეშენ (çaçxapeşen)
locative	ჩაჩხას (çaçxas)	ჩაჩხაფეს (çaçxapes)
instrumental	ჩაჩხათენ (çaçxaten)	ჩაჩხაფეთენ (çaçxapeten)

Notes: dialects may differ on declension.

See also

days of the week: დოლონიშ ნდღალეფე (doloniş ndğalepe), ხაჶთაშ ნდღალეფე (xaftaş ndğalepe) (appendix): თუთაჩხა (tutaçxa) · იკინაჩხა (iǩinaçxa)/ტახაჩხა (ťaxaçxa) · ჯუმაჩხა (cumaçxa) · ჩაჩხა (çaçxa) · პარასკე (p̌arasǩe)/ობიჩხა (obiçxa) · საბატონი (sabaťoni) · ბჟაჩხა (bjaçxa)/მჟორაჩხა (mjoraçxa)^[edit]

Etymology 2

From ჩაჩხ- (çaçx-, “to babble”) +‎ -ა (-a).

Noun

ჩაჩხა • (çaçxa) (Latin spelling çaçxa) (Vizha)

waterfall
Synonyms: მაჩხა (maçxa), გეჩაჩხალონი (geçaçxaloni), მეჩაჩხალონი (meçaçxaloni), მეჲაჩხალონი (meyaçxaloni)

რაკანიშა მეჲოწედასი ჩაჩხა იზინ
raǩanişa meyoǯedasi çaçxa izin
The waterfall is seen from the hill

Further reading

Adjarian, H. (1898) “Étude sur la langue laze”, in Mémoires de la Société de Linguistique de Paris (in French), volume X, page 166
Kojima, Gôichi (2012–) “çaçxa[1]”, in Temel Lazca-Türkçe Sözlük Taslağı‎^[1] (in Turkish)
Kojima, Gôichi (2012–) “çaçxa[2]”, in Temel Lazca-Türkçe Sözlük Taslağı‎^[2] (in Turkish)
Bucaklişi, İsmail Avcı, Uzunhasanoğlu, Hasan (1999) Lazca-Türkçe Sözlük / Lazuri-Turkuli Nenapuna [Laz–Turkish dictionary] (in Turkish), Istanbul: Akyüz Yayıncılık, page 236
Marr, N. (1910) “ჩაჩხა”, in Грамматика чанского (лазского) языка с хрестоматией и словарем [Grammar of the Chan (Laz) Language with a Reader and a Dictionary] (Материалы по яфетическому языкознанию; 2) (in Russian), Saint Petersburg: Academy Press, page 141a
Tandilava, Ali (2013) “ჩაჩხა”, in Merab Čuxua, Natela Kutelia, Lile Tandilava, Lali Ezugbaia, editors, Lazuri leksiḳoni [Laz Dictionary]‎^[3], online version prepared by Levan Vašaḳiʒe, Tbilisi