ცეცხლი

Georgian

Alternative forms

  • ცეხლი (cexli)dialectal, mainly Western Georgia

Etymology

From Old Georgian ცეცხლი (cecxli), from Proto-Georgian-Zan *ʒec₁xl-. Cognate with Mingrelian დაჩხირი (dačxiri) and Laz დაჩხირი (daçxiri).

Pronunciation

  • IPA(key): [t͡sʰet͡sʰχli]
  • Hyphenation: ცეცხ‧ლი

Noun

ცეცხლი • (cecxli) (uncountable)

  1. fire
  2. (figuratively) heat, ardour

Declension

Declension of ცეცხლი (see Georgian declension)
singular plural archaic plural
nominative ცეცხლი (cecxli)
ergative ცეცხლმა (cecxlma)
dative ცეცხლს(ა) (cecxls(a))
genitive ცეცხლის(ა) (cecxlis(a))
instrumental ცეცხლით(ა) (cecxlit(a))
adverbial ცეცხლად(ა) (cecxlad(a))
vocative ცეცხლო (cecxlo)

Notes: archaic plurals might not exist.

Postpositional inflection of ცეცხლი (see Georgian postpositions)
dative-case postpositions singular plural
-ზე (-ze, on) ცეცხლზე (cecxlze)
-თან (-tan, near) ცეცხლთან (cecxltan)
-ში (-ši, in) ცეცხლში (cecxlši)
-ვით (-vit, like) ცეცხლივით (cecxlivit)
genitive-case postpositions singular plural
-თვის (-tvis, for) ცეცხლისთვის (cecxlistvis)
-ებრ (-ebr, like) ცეცხლისებრ (cecxlisebr)
-კენ (-ḳen, towards) ცეცხლისკენ (cecxlisḳen)
-გან (-gan, from/of) ცეცხლისგან (cecxlisgan)
-ადმი (-admi, in relation to) ცეცხლისადმი (cecxlisadmi)
instrumental-case postpositions singular plural
-დან (-dan, from/since) ცეცხლიდან (cecxlidan)
-ურთ (-urt, together with) ცეცხლითურთ (cecxliturt)
adverbial-case postpositions singular plural
-მდე (-mde, up to) ცეცხლამდე (cecxlamde)

Derived terms

  • ბენგალიის ცეცხლი (bengaliis cecxli)
  • გულზე ცეცხლი შემოეკიდება (gulze cecxli šemoeḳideba)
  • გულში ცეცხლი უნთია (gulši cecxli untia)
  • თავზე ცეცხლი დაენთება (tavze cecxli daenteba)
  • თვალებიდან ცეცხლს აფრქვევს (tvalebidan cecxls aprkvevs)
  • კერაში ცეცხლი გაუქრება (ḳeraši cecxli gaukreba)
  • ცეცხლზე ნავთს დაასხამს (cecxlze navts daasxams)
  • ცეცხლთაყვანისმცემლობა (cecxltaq̇vanismcemloba)
  • ცეცხლმოდებული (cecxlmodebuli)
  • ცეცხლოვანი (cecxlovani)
  • ცეცხლწაკიდებული (cecxlc̣aḳidebuli)

See also

Old Georgian

Etymology

From Proto-Georgian-Zan *ʒec₁xl-.

Noun

ცეცხლი • (cecxli)

  1. fire
  2. ember
  3. stove, cooker

Descendants

  • Georgian: ცეცხლი (cecxli)

References

  • Klimov, G. A. (1998) Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages (Trends in linguistics. Documentation; 16), New York, Berlin: Mouton de Gruyter, page 280
  • Fähnrich, Heinz, Sarǯvelaʒe, Zurab (2000) Kartvelur enata eṭimologiuri leksiḳoni [Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages] (in Georgian), 2nd edition, Tbilisi: University Press, page 614
  • Fähnrich, Heinz (2007) Kartwelisches Etymologisches Wörterbuch [Kartvelian Etymological Dictionary] (Handbuch der Orientalistik; VIII.18) (in German), Leiden, Boston: Brill, page 595
  • Abulaʒe, Ilia (1973) “ცეცხლი”, in Ʒveli kartuli enis leksiḳoni (masalebi) [Dictionary of Old Georgian (Materials)]‎[1] (in Georgian), Tbilisi: Metsniereba, page 515