araruna

See also: Araruna

Old Tupi

Alternative forms

Etymology

Inherited from Proto-Tupi-Guarani *ararun. By surface analysis, arara (macaw) +‎ un (dark) +‎ -a.

Pronunciation

  • IPA(key): /a.ɾaˈɾũ.na/
  • Rhymes: -ũna
  • Hyphenation: a‧ra‧ru‧na
  • Homophone: Araruna

Noun

araruna (unpossessable)

  1. blue-and-yellow macaw (Ara ararauna)
    Synonym: kanindé
    • [1648, Georg Marcgrave, Willem Piso, Historia Naturalis Brasiliae [Brazilian Natural History], Rerum Naturalium Historiae, book V, chapter XI (in Latin), Amsterdam: Elzevir, page 206:
      Araravna Brasiliensibus. Figura alteri similis, sed alterius coloris. Rostrum nigrum, oculi caesii, pupilla nigra. Cutis circa oculos alba nigris pennulis variegatur quasi acu picta esset. Crura & pedes fusci coloris. Caput anterius supra rostrum mitellam habet viridibus pennis: sub rostro inferiori ambiunt guttur pennae nigrae: Colii autem latera, reliquum guttur, totum pectus & infimum ventrem tegunt pennae flavi coloris: Extremum caput, collum posterius versus, totum dorsum & alas exterius coerulei. Extremitatibus alarum plumae flavae sunt admixtae: cauda constat longis pennis coeruleis, quibus aliquot flavae immiscentur. In genere autem coeruleae pennae interius sunt nigrae & quodammodo etiam nigredinem ad latera de se spargunt.
      (please add an English translation of this quotation)]
  2. a black and green parrot. Further details are uncertain.
    • [a. 1625, Fernão Cardim, chapter IV, in Do clima e terra do Brasil (in Portuguese); republished in Rodolfo Garcia, editor, Tratados da terra e gente do Brasil, Rio de Janeiro: J. Leite & Cia, 1925, page 51:
      Ararúna. — Este Macao he muito formoso: he todo preto espargido de verde, que lhe dá muita graça, e quando lhe dá o sol fica tão resplandescente que he para folgar de ver; os pés tem amarellos, e o bico e os olhos vermelhos; são de grande estima, por sua formosura, por serem raros, por não criarem senão muito dentro pelo sertão, e de suas pennas fazem seus diademas, e esmaltes.
      (please add an English translation of this quotation)]

Usage notes

Despite being identified as the hyacinth macaw by both Navarro and Papavero & Teixeira,[1][2] none of the historical sources match its description.

Descendants

  • Nheengatu: araruna, arara-una
  • Portuguese: araruna, araraúna
  • Translingual: Ara ararauna

References

  1. ^ Eduardo de Almeida Navarro (2013) “araruna”, in Dicionário de tupi antigo: a língua indígena clássica do Brasil [Dictionary of Old Tupi: The Classical Indigenous Language of Brazil] (overall work in Portuguese), São Paulo: Global, →ISBN, page 59, column 2
  2. ^ Nelson Papavero, Dante Martins Teixeira (2014) Zoonímia tupi nos escritos quinhentistas europeus [Tupi zoonymy in the 16th-century European writings] (Arquivos NEHiLP; 3) (in Portuguese), São Paulo: FFLCH-USP, →DOI, →ISBN, →ISSN, page 267