ayqiy

Quechua

Etymology

From ayqi (evasion, flight, escape) +‎ -y.

Noun

ayqiy

  1. escape, flight

Declension

Declension of ayqiy
singular plural
nominative ayqiy ayqiykuna
accusative ayqiyta ayqiykunata
dative ayqiyman ayqiykunaman
genitive ayqiypa ayqiykunap
locative ayqiypi ayqiykunapi
terminative ayqiykama ayqiykunakama
ablative ayqiymanta ayqiykunamanta
instrumental ayqiywan ayqiykunawan
comitative ayqiynintin ayqiykunantin
abessive ayqiyninnaq ayqiykunannaq
comparative ayqiyhina ayqiykunahina
causative ayqiyrayku ayqiykunarayku
benefactive ayqiypaq ayqiykunapaq
associative ayqiypura ayqiykunapura
distributive ayqiyninka ayqiykunanka
exclusive ayqiylla ayqiykunalla
Possessive forms of ayqiy
ñuqap - first-person singular
ñuqap (my) singular plural
nominative ayqiyniy ayqiyniykuna
accusative ayqiyniyta ayqiyniykunata
dative ayqiyniyman ayqiyniykunaman
genitive ayqiyniypa ayqiyniykunap
locative ayqiyniypi ayqiyniykunapi
terminative ayqiyniykama ayqiyniykunakama
ablative ayqiyniymanta ayqiyniykunamanta
instrumental ayqiyniywan ayqiyniykunawan
comitative ayqiyniynintin ayqiyniykunantin
abessive ayqiyniyninnaq ayqiyniykunannaq
comparative ayqiyniyhina ayqiyniykunahina
causative ayqiyniyrayku ayqiyniykunarayku
benefactive ayqiyniypaq ayqiyniykunapaq
associative ayqiyniypura ayqiyniykunapura
distributive ayqiyniyninka ayqiyniykunanka
exclusive ayqiyniylla ayqiyniykunalla
qampa - second-person singular
qampa (your) singular plural
nominative ayqiyniyki ayqiyniykikuna
accusative ayqiyniykita ayqiyniykikunata
dative ayqiyniykiman ayqiyniykikunaman
genitive ayqiyniykipa ayqiyniykikunap
locative ayqiyniykipi ayqiyniykikunapi
terminative ayqiyniykikama ayqiyniykikunakama
ablative ayqiyniykimanta ayqiyniykikunamanta
instrumental ayqiyniykiwan ayqiyniykikunawan
comitative ayqiyniykintin ayqiyniykikunantin
abessive ayqiyniykinnaq ayqiyniykikunannaq
comparative ayqiyniykihina ayqiyniykikunahina
causative ayqiyniykirayku ayqiyniykikunarayku
benefactive ayqiyniykipaq ayqiyniykikunapaq
associative ayqiyniykipura ayqiyniykikunapura
distributive ayqiyniykinka ayqiyniykikunanka
exclusive ayqiyniykilla ayqiyniykikunalla
paypa - third-person singular
paypa (his/her/its) singular plural
nominative ayqiynin ayqiyninkuna
accusative ayqiyninta ayqiyninkunata
dative ayqiyninman ayqiyninkunaman
genitive ayqiyninpa ayqiyninkunap
locative ayqiyninpi ayqiyninkunapi
terminative ayqiyninkama ayqiyninkunakama
ablative ayqiyninmanta ayqiyninkunamanta
instrumental ayqiyninwan ayqiyninkunawan
comitative ayqiyninintin ayqiyninkunantin
abessive ayqiyninninnaq ayqiyninkunannaq
comparative ayqiyninhina ayqiyninkunahina
causative ayqiyninrayku ayqiyninkunarayku
benefactive ayqiyninpaq ayqiyninkunapaq
associative ayqiyninpura ayqiyninkunapura
distributive ayqiynininka ayqiyninkunanka
exclusive ayqiyninlla ayqiyninkunalla
ñuqanchikpa - first-person inclusive plural
ñuqanchikpa (our(incl)) singular plural
nominative ayqiyninchik ayqiyninchikkuna
accusative ayqiyninchikta ayqiyninchikkunata
dative ayqiyninchikman ayqiyninchikkunaman
genitive ayqiyninchikpa ayqiyninchikkunap
locative ayqiyninchikpi ayqiyninchikkunapi
terminative ayqiyninchikkama ayqiyninchikkunakama
ablative ayqiyninchikmanta ayqiyninchikkunamanta
instrumental ayqiyninchikwan ayqiyninchikkunawan
comitative ayqiyninchiknintin ayqiyninchikkunantin
abessive ayqiyninchikninnaq ayqiyninchikkunannaq
comparative ayqiyninchikhina ayqiyninchikkunahina
causative ayqiyninchikrayku ayqiyninchikkunarayku
benefactive ayqiyninchikpaq ayqiyninchikkunapaq
associative ayqiyninchikpura ayqiyninchikkunapura
distributive ayqiyninchikninka ayqiyninchikkunanka
exclusive ayqiyninchiklla ayqiyninchikkunalla
ñuqaykup - first-person exclusive plural
ñuqaykup (our(excl)) singular plural
nominative ayqiyniyku ayqiyniykukuna
accusative ayqiyniykuta ayqiyniykukunata
dative ayqiyniykuman ayqiyniykukunaman
genitive ayqiyniykupa ayqiyniykukunap
locative ayqiyniykupi ayqiyniykukunapi
terminative ayqiyniykukama ayqiyniykukunakama
ablative ayqiyniykumanta ayqiyniykukunamanta
instrumental ayqiyniykuwan ayqiyniykukunawan
comitative ayqiyniykuntin ayqiyniykukunantin
abessive ayqiyniykunnaq ayqiyniykukunannaq
comparative ayqiyniykuhina ayqiyniykukunahina
causative ayqiyniykurayku ayqiyniykukunarayku
benefactive ayqiyniykupaq ayqiyniykukunapaq
associative ayqiyniykupura ayqiyniykukunapura
distributive ayqiyniykunka ayqiyniykukunanka
exclusive ayqiyniykulla ayqiyniykukunalla
qamkunap - second-person plural
qamkunap (your(pl)) singular plural
nominative ayqiyniykichik ayqiyniykichikkuna
accusative ayqiyniykichikta ayqiyniykichikkunata
dative ayqiyniykichikman ayqiyniykichikkunaman
genitive ayqiyniykichikpa ayqiyniykichikkunap
locative ayqiyniykichikpi ayqiyniykichikkunapi
terminative ayqiyniykichikkama ayqiyniykichikkunakama
ablative ayqiyniykichikmanta ayqiyniykichikkunamanta
instrumental ayqiyniykichikwan ayqiyniykichikkunawan
comitative ayqiyniykichiknintin ayqiyniykichikkunantin
abessive ayqiyniykichikninnaq ayqiyniykichikkunannaq
comparative ayqiyniykichikhina ayqiyniykichikkunahina
causative ayqiyniykichikrayku ayqiyniykichikkunarayku
benefactive ayqiyniykichikpaq ayqiyniykichikkunapaq
associative ayqiyniykichikpura ayqiyniykichikkunapura
distributive ayqiyniykichikninka ayqiyniykichikkunanka
exclusive ayqiyniykichiklla ayqiyniykichikkunalla
paykunap - third-person plural
paykunap (their) singular plural
nominative ayqiyninku ayqiyninkukuna
accusative ayqiyninkuta ayqiyninkukunata
dative ayqiyninkuman ayqiyninkukunaman
genitive ayqiyninkupa ayqiyninkukunap
locative ayqiyninkupi ayqiyninkukunapi
terminative ayqiyninkukama ayqiyninkukunakama
ablative ayqiyninkumanta ayqiyninkukunamanta
instrumental ayqiyninkuwan ayqiyninkukunawan
comitative ayqiyninkuntin ayqiyninkukunantin
abessive ayqiyninkunnaq ayqiyninkukunannaq
comparative ayqiyninkuhina ayqiyninkukunahina
causative ayqiyninkurayku ayqiyninkukunarayku
benefactive ayqiyninkupaq ayqiyninkukunapaq
associative ayqiyninkupura ayqiyninkukunapura
distributive ayqiyninkunka ayqiyninkukunanka
exclusive ayqiyninkulla ayqiyninkukunalla

Verb

ayqiy

  1. (intransitive) to escape, flee

Conjugation

Conjugation of ayqiy
infinitive ayqiy
agentive ayqiq
present participle ayqispa
past participle ayqisqa
future participle ayqina
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person
inclusive
1st person
exclusive
2nd person 3rd person
indicative ñuqa qam pay ñuqanchik ñuqayku qamkuna paykuna
present ayqini ayqinki ayqin ayqinchik ayqiyku
ayqiniku1
ayqinkichik ayqinku
past
(experienced)
ayqirqani ayqirqanki ayqirqan ayqirqanchik ayqirqayku
ayqirqaniku
ayqirqankichik ayqirqanku
past
(reported)
ayqisqani ayqisqanki ayqisqan ayqisqanchik ayqisqayku
ayqisqaniku
ayqisqankichik ayqisqanku
future ayqisaq ayqinki ayqinqa ayqisunchik ayqisaqku ayqinkichik ayqinqaku
imperative qam pay ñuqanchik qamkuna paykuna
affirmative ayqiy ayqichun ayqisun2
ayqisunchik
ayqiychik ayqichunku
negative ama
ayqiychu
ama
ayqichunchu
ama ayqisunchu
ama ayqisunchikchu
ama
ayqiychikchu
ama
ayqichunkuchu

1 The conjugation -niku is only for the Ayacucho-Chanca variety.
2 The form -sun refers to "you and I together", while the form -sunchik refers to "you and I and other people".

Derived terms