brózda

• bôrzda

Inherited from Proto-Slavic *borzda.

• IPA^(key): /ˈbroz.da/
• Rhymes: -ozda
• Syllabification: bróz‧da

brózda f (diminutive brózdka)

1. furrow (narrow strip of soil cut off and laid down by a plough)
2. furrow (deep wrinkle on the face)

• Stefan Ramułt (1993) [1893] “brózda”, in Jerzy Trepczyk, editor, Słownik języka pomorskiego czyli kaszubskiego (in Kashubian), 3 edition
• Sychta, Bernard (1967) “brȯzda”, in Słownik gwar kaszubskich [Dictionary of Kashubian dialects] (in Polish), volumes 1 (A – Ǵ), Wrocław: Ossolineum, page 72
• Jan Trepczyk (1994) “bruzda”, in Słownik polsko-kaszubski (in Kashubian), volumes 1–2
• Eùgeniusz Gòłąbk (2011) “bruzda”, in Słownik Polsko-Kaszubski / Słowôrz Pòlskò-Kaszëbsczi‎^[1]

Inherited from Proto-Slavic *bōrzdà. First attested in 1381.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /brɔːzda/
• IPA^(key): (15^th CE) /brozda/

brózda f

1. (attested in Lesser Poland) furrow (narrow strip of soil cut off and laid down by a plough)
   • 1856-1870 [1381], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki‎^[2], volume VIII, number 617:

     Quatuor milia br[z]osd colit violenter..., kmethones... quatuor milia brosd arrauerunt

     [Quatuor milia br[z]osd colit violenter..., kmethones... quatuor milia brozd arrauerunt]

   • 1856-1870 [1381], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki‎^[3], volume VIII, number 977:

     Pro aracione granicierum et aracione agrorum CCCLX brosdi et omnes granicies destruxit

     [Pro aracione granicierum et aracione agrorum CCCLX brozdy et omnes granicies destruxit]

   • 1856-1870 [1382], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki‎^[4], volume VIII, number 1404:

     Pro C brodz (pro brozd) per ultra granicies et VII *brodzdi

     [Pro C brozd (pro brozd) per ultra granicies et VII *brozdy]

   • 1856-1870 [1382], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki‎^[5], volume VIII, number 1593:

     Pro I 1/2-r C... brosd[z]

     [Pro I 1/2-r C... brozd]

   • 1856-1870 [1388], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki‎^[6], volume VIII, number 4878:

     Pro I 1/2 liris al. brozdi

     [Pro I 1/2 liris al. brozdy]

   • 1895 [1396], Archiwum Komisji Prawniczej. Collectanea ex Archivo Collegii Iuridici‎^[7], volume VIIla, page 62:

     Marzansky contumax... pro brosdi

     [Marzanski contumax... pro brozdy]

   • 1856-1870 [1398], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki‎^[8], volume VIII, number CCLIX 14:

     Pro IV milibus liris aratis vlg. brosdi

     [Pro IV milibus liris aratis vlg. brozdy]

   • 1856-1870 [1400], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki‎^[9], volume VIII, number 11169:

     Pro CC *surcis dictis brosdi

     [Pro CC *surcis dictis brozdy]

   • 1877-1881 [1437], Władysław Wisłocki, editor, Katalog rękopisów Biblioteki Uniwersytetu Jagiellońskiego, number 228, page 87:

     Brosda, skyba, strona lira

     [Brozda, skyba, strona lira]

   • 1877-1881 [1437], Władysław Wisłocki, editor, Katalog rękopisów Biblioteki Uniwersytetu Jagiellońskiego, number 228, page 89:

     Prosda suleus

     [Brozda suleus]

   • 1868 [1443], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego‎^[10], volume XIV (quotation in Old Polish; overall work in Polish, Latin, and Old Polish), page 100:

     Computavit liras al. brosd centum cum viginti novas et monstravit sibi ministeriali viginti sulcos al. zagonow

     [Computavit liras al. brosd centum cum viginti novas et monstravit sibi ministeriali viginti sulcos al. zagonow]

   • 1868 [1444], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego‎^[11], volume XII (quotation in Old Polish; overall work in Polish, Latin, and Old Polish), page 133:

     Fecit centum et duos falcos al. broszd

     [Fecit centum et duos falcos al. brozd]

   • 1874-1891 [1448], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[12], [13], [14]}, volume XXIV, Częstochowa, page 352:

     Brosszdy sulcos

     [Brozdy sulcos]

   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 45:

     Yako dwyema brosdoma quasi per duas araciunculas

     [Jako dwiema brozdoma quasi per duas araciunculas]

   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 62:

     Prosdy (pro brosdy) sulci

     [Brozdy sulci]

   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 84:

     Yakoby brosdy wywraczowal ad versandos sulcos

     [Yakoby brozda wywraczowal ad versandos sulcos]

   • 1442, Wokabularz Raczyńskich, Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, sygn. 1360/I, page 126r:

     Porca dicitur terra que eminet inter duos sulcos in agro vlg. brosda

     [Porca dicitur terra que eminet inter duos sulcos in agro vlg. brozda]

   • [XV p. post.], rękopiśmienne ekscerpty - glosy z rozariusza w rkpsie Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, obecnie we Wrocławiu, o sygn. 381, z r. 1457, page 156va:

     [P]orca (...) est mater vel vxor porci vel terra dicitur que eminet inter duos sulcos in agro proprie broszda albo zagon Sed lira dicitur illud quod defossum est

     [[P]orca (...) est mater vel vxor porci vel terra dicitur que eminet inter duos sulcos in agro proprie brozda albo zagon Sed lira dicitur illud quod defossum est]

   • XV p. post., Rękopiśmienne ekscerpty - glosy z rozariusza w rękopisie Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, obecnie we Wrocławiu, o sygn. 1630, page 40r:

     Crebro (...) dicitur illa terra que eminet inter duos sulcos vlg. brosda

     [Crebro (...) dicitur illa terra que eminet inter duos sulcos vlg. brozda]

• Polish: bruzda, brózda (pre-reform orthography (1936) or Middle Polish), brozda, brożda, brużda (Middle Polish), broźna (Podlachia), brozna (Northern Borderlands)
• Silesian: brōzda

• Boryś, Wiesław (2005) “bruzda”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “bruzda”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “bruzda”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “bruzda”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• K. Nitsch, editor (1954), “(Bruzda) Brózda”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 1, Warsaw: Polish Academy of Sciences, page 167
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “(bruzda) brózda”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “(Bruzda) Brózda”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

• IPA^(key): /ˈbruz.da/
• Rhymes: -uzda
• Syllabification: bróz‧da

brózda f

1. Pre-1936 spelling of bruzda.
2. (Middle Polish) wound

   Synonym: rana

3. (Middle Polish) cleft in one's chin
4. (Middle Polish) fingerprint

• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “brózda”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Danuta Lankiewicz (21.01.2025) “BRÓZDA”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “brózda”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “brózda”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “brózda”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 210
• Jan Karłowicz (1900) “brózda”, in Słownik gwar polskich [Dictionary of Polish dialects] (in Polish), volume 1: A do E, Kraków: Akademia Umiejętności, page 122

Inherited from Proto-Slavic *bōrzdà.

• IPA^(key): /ˈbʀʊzda/
• Rhymes: -ʊzda
• Hyphenation: bróz‧da
• Syllabification: bróz‧da

brózda f

1. furrow

• “brózda” in Soblex