córka

See also: córką and córkã

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *dъťerъka. By surface analysis, córa +‎ -ka. First attested in c. 1455.

Pronunciation

  • IPA(key): (10th–15th CE) /t͡sʲɔːrka/
  • IPA(key): (15th CE) /t͡sʲorka/

Noun

córka f

  1. (attested in Lesser Poland, Greater Poland, Sieradz-Łęczyca, Silesia, Masovia) daughter (female offspring)
    • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[1], 49, 22:
      Syn nadrastayøczi Iosef, syn nadrastayøczy a krasni w opatrzenyu: czorky bødø byegacz po muru
      [Syn nadrastający Josef, syn nadrastający a krasny w opatrzeniu, corki będą biegać po muru]
    • 1874-1891 [1466], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności[2], [3], [4], volume XXV, Radom, Miłosław, page 136:
      Si mater bibula et libenter Bachum adorat, post modum filia mul trale adorabit, bo ta przywara ku czorkam przywyra, que fit apud matres ipsarum
      [Si mater bibula et libenter Bachum adorat, post modum filia mul trale adorabit, bo ta przywara ku corkam przywara, que fit apud matres ipsarum]
    • 1887 [Fifteenth century], Wacław Ubogi z Brodni, edited by Lucjan Malinowski, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski[5], Krakow, Brodnia, page 45a:
      Joachymye y Anno..., bosczie wi szamy zasluzili miecz czorką matką bozą nachwalebnieyszą, a po gotowu iesztesczie pana y boga naszego Jesu Crista ieden dziadem, druga babø
      [Joachymie i Anno..., boście wy sami zasłużyli mieć corkę Matkę Bożą nachwalebniejszą a po gotowu jesteście Pana i Boga naszego Jesukrysta jeden dziadem, druga babą]
    • 1887 [Fifteenth century], Wacław Ubogi z Brodni, edited by Lucjan Malinowski, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski[6], Krakow, Brodnia, page 46b:
      O mili Jesu Criste, ktori blo­goslawiony pannye... swiantego Joachima y swiątą Anna... za rodzice raczil wibracz..., racz nam dacz dla mylosczi czorki gich, abiszmy ie naboznye czczili
      [O miły Jezu Kryste, ktory bło­gosławiony pannie... swiętego Joachima y swiętą Annę... za rodzice raczył wybrać..., racz nam dać dla miłości corki jich, abyśmy je nabożnie czcili]
    • 1887 [Fifteenth century], Wacław Ubogi z Brodni, edited by Lucjan Malinowski, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski[7], Krakow, Brodnia, page 79b:
      Pamyathay, panye y stworzyczyelu nasz, yzyesz czyalo czlowyeczye raczyl przyiacz dla nasz sz panny Mariey, czysthey czorky szwyąthey Anny
      [Pamiętaj, panie, i stworzycielu nasz, iżeś ciało człowiecze raczył przyjąć dla nas z panny Maryjej, czystej corki świątej Anny]
    • 1875 [End of the 15th century], Stanisław Motty, editor, Książeczka do nabożeństwa Jadwigi księżniczki polskiej[8], Modlitewnik Nawojki, page 178:
      Nygdy nye byla any yest thaka myedzy czorkamy nyewyesczymy
      [Nigdy nie była ani jest taka miedzy corkami niewieścimi]
    • 1885-2024 [XV p. post.], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne[9], volume III, Wrocław, page 290:
      Czorcą filia
      [Corka filia]
    • 1928 [End of the fifteenth century], Jan Janów, editor, Zespół ewangelijny Biblioteki Ordynacji Zamoyskich nr 1116, Warsaw, page 295:
      Byla Anna prorokyny, czorka Phanuel
      [Była Anna prorokini, corka Fanuel]
    • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 86v:
      Nata id est filia a nascor eyn geborne tochter czorką
      [Nata id est filia a nascor eyn geborne tochter corka]
    • 1928 [End of the fifteenth century], Jan Janów, editor, Zespół ewangelijny Biblioteki Ordynacji Zamoyskich nr 1116, Warsaw, page 287:
      Byl dnyov Heroda... kaplan nyechtory, gymyenyem Zachariasz, z strony Abyasza, a szona yego z czorek Aaron, a gymyą yey Elszbyetha
      [Był dniow Heroda... kapłan niechtory jimieniem Zacharyjasz z strony Abijasza a żona jego z corek Aaron, a jimię jej Elżbieta]
    • 1887 [Fifteenth century], Wacław Ubogi z Brodni, edited by Lucjan Malinowski, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski[10], Krakow, Brodnia, page 55b:
      Cziebie cziem, welebny Janye, Elzbieta, czorka Ysmeriey... urodzila
      [Ciebie ciem, wielebny Janie, Elżbieta, corka Ismeryjej... urodziła]
    • 1874-1891 [XV p. post.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności[11], [12], [13], volume XXIV, page 94:
      Rzeczcze ludu czorcze, to yest ludu Yerusalem: Ow krol thwoy przidze
      [Rzeczcie ludu corce, to jest ludu Jeruzalem: Ow[o] krol twoj przydzie]
    • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[14], page 829:
      Vynydzczye, obezryczye, czorky Syon, czvsch dzyevky ierozolymskye, krolya zbavyczyelya
      [Wynidźcie [i] obeźrycie, corki Syjon, czusz dziewki jerozolimskie, krola zbawicielasynagoga]
    • 1892 [1484], Hieronim Łopaciński, editor, Reguła trzeciego zakonu św. Franciszka i drobniejsze zabytki języka polskiego z końca w. XV i początku XVI[15], Krakow, page 704:
      Nykolay papyez... mylym synom... y czorkam w Krysczie Iesu zakonu pokuthuyączego... apostolschkye przezegnanye
      [Nikołaj papież... miłym synom... i corkam w Kryście Jezu zakonu pokutującego... apostolskie przeżegananie]

Derived terms

nouns
  • córka służebna

Descendants

  • Polish: córka
  • Silesian: cōrka

References

  • Boryś, Wiesław (2005) “córka”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
  • Mańczak, Witold (2017) “córka”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
  • Bańkowski, Andrzej (2000) “córka”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
  • Sławski, Franciszek (1958-1965) “córka”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
  • K. Nitsch, editor (1955), “córka”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 1, Warsaw: Polish Academy of Sciences, page 330
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “córka”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
  • Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “córka”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish córka. By surface analysis, córa +‎ -ka.

Pronunciation

  • IPA(key): /ˈt͡sur.ka/
  • Audio:(file)
  • Rhymes: -urka
  • Syllabification: cór‧ka

Noun

córka f (diminutive córeczka, augmentative córa)

  1. daughter

Declension

adjectives
  • córczyny

Further reading

  • córka in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • córka in Polish dictionaries at PWN