chrzciciel
Old Polish
Alternative forms
Etymology
From chrzcić + -ciel. First attested in the 15th century.
Pronunciation
Noun
chrzciciel m animacy unattested
- (attested in Lesser Poland, Masovia, Silesia, Sieradz-Łęczyca, Greater Poland, Christianity) baptist, baptizer
- 1937 [End of the 15th century], Józef Birkenmajer, editor, Bogarodzica dziewica. Analiza tekstu, treści i formy[4], number D, Częstochowa:
- Twego dzela krzcziczela, boszicze, vslisz glosi, naplen misli czlowecze
- [Twego dziela krzciciela, bożyce, usłysz głosy, napełń myśli człowiecze]
- 1937 [End of the 15th century–beginning of the 16th century], Józef Birkenmajer, editor, Bogarodzica dziewica. Analiza tekstu, treści i formy[5], number E, Cieszyn:
- Twego dzela krzcziczela, boszicze, vslisz glosi, naplen misli czlowecze
- [Twego dziela krzciciela, bożyce, usłysz głosy, napełń myśli człowiecze]
- 1937 [Second half of the 15th century], Józef Birkenmajer, editor, Bogarodzica dziewica. Analiza tekstu, treści i formy[6], number F, Sandomierz:
- Twego dzela *krzyczyczyela, boszicze, vslisz głosi, naplen misli czlowecze
- [Twego dziela krzściciel, bożyce, usłysz głosy, napełń myśli człowiecze]
- 1887 [Fifteenth century], Wacław Ubogi z Brodni, edited by Lucjan Malinowski, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski[7], Krakow, Brodnia, page 93b:
- Mayą szobą Jana szwyathego..., *krziczyela bozego
- [Mayą sz sobą Jana świętego..., *krzciciela bozego]
- c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 17v:
- Baptista eyn tauffer krczyczyel
- [Baptista eyn tauffer krciciel]
Derived terms
proper nouns
- Chrzciciel
Descendants
- Polish: chrzciciel
- Silesian: krzciciel
References
- Boryś, Wiesław (2005) “chrzcić”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Mańczak, Witold (2017) “chrzcić”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- Bańkowski, Andrzej (2000) “chrzciciel”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- K. Nitsch, editor (1954), “chrzciciel, krciciel, krzciciel, krzściciel”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 1, Warsaw: Polish Academy of Sciences, page 256
- B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “chrzciciel, krciciel, krzciciel, krzściciel”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
- Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “(Chrzciciel) Krciciel”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
Polish
Etymology
Inherited from Old Polish chrzciciel. By surface analysis, chrzcić + -ciel.
Pronunciation
- IPA(key): /ˈxʂt͡ɕi.t͡ɕɛl/
Audio: (file) - Rhymes: -it͡ɕɛl
- Syllabification: chrzci‧ciel
Noun
chrzciciel m pers
- (Christianity, higher register) baptist, baptizer
- (humorous) person who cheats by selling deficient, diluted fuel
- Hypernym: oszust
Declension
Declension of chrzciciel
| singular | plural | |
|---|---|---|
| nominative | chrzciciel | chrzciciele |
| genitive | chrzciciela | chrzcicieli |
| dative | chrzcicielowi | chrzcicielom |
| accusative | chrzciciela | chrzcicieli |
| instrumental | chrzcicielem | chrzcicielami |
| locative | chrzcicielu | chrzcicielach |
| vocative | chrzcicielu | chrzciciele |
Related terms
adjectives
- chrzcielny
- chrzestny
Further reading
- chrzciciel in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- chrzciciel in Polish dictionaries at PWN