ciepły
See also: Ciepły
Old Polish
Etymology
Inherited from Proto-Slavic *teplъ. First attested in the 15th century.
Pronunciation
Adjective
ciepły
- (hapax legomenon) warm (between hot and tepid)
- 1971 [XV ex.], Felicja Wysocka, editor, Glosy i teksty polskie w XV-wiecznym rkpsie lekarskim ze zbiorów Bibliteki Jagiellońskiej nr 132/60 akc., page 45:
- Thedy pyeczy tho wszythko w goranczym pyeczw albo szmasz, albo posthaw v panwyczy, vancz pothym masz masczą czeplą
- [Tedy pieczy to wszytko w gorącym piecu albo smaż, albo postaw w panwicy, więc potym masz maścią ciepłą]
Derived terms
Descendants
References
- Boryś, Wiesław (2005) “ciepły”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Mańczak, Witold (2017) “ciepły”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- Bańkowski, Andrzej (2000) “ciepły”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- Sławski, Franciszek (1958-1965) “ciepły”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
- Maciej Eder, Mariusz Frodyma, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Maria Kozłowska, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Wacław Twardzik, Zofia Wanicowa, Zofia Wojcikowa, Felicja Wysocka (2011) “ciepły”, in Ewa Deptuchowa, editor, Słownik staropolski - Suplement cz. I (verba absentia) [Old Polish Dictionary - Supplement] (in Polish), Kraków: LEXIS, →ISBN, page 8
- B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “ciepły”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Polish
Etymology
Inherited from Old Polish ciepły.
Pronunciation
- IPA(key): /ˈt͡ɕɛ.pwɘ/
- (Middle Polish) IPA(key): /ˈt͡ɕɛ.pɫɨ/
- (Masovia):
- (Near Masovian) IPA(key): /ˈt͡ɕɛ.pwɘ/
- (Lesser Poland):
- (Eastern Lublin) IPA(key): [ˈt͡ɕɛ.pɫɘ]
Audio: (file) - Rhymes: -ɛpwɘ
- Syllabification: cie‧pły
- Homophone: Ciepły
Adjective
ciepły (comparative cieplejszy, superlative najcieplejszy, derived adverb ciepło, diminutive cieplutki or cieplusi or ciepluśki or ciepluchny or ciepluteńki or cieplusieńki)
- (of e.g. a thing) warm (having a temperature slightly higher than normal or normal for things of a certain type)
- Antonym: zimny
- (of e.g. a day) warm (characterized by an air temperature higher than low, but not very high)
- Antonym: zimny
- (of e.g. food) warm (cooked and served before having cooled down)
- Antonym: zimny
- (of e.g. clothing) warm (protecting against feeling cold on the body)
- (of e.g. a person) warm (making others happy or comfortable in their presence)
- (of e.g. a smile) warm (indicative of such a person)
- (of e.g. a voice) warm (pleasant to listen to)
- (of e.g. a color) warm (giving the impression of warmth)
- Antonym: zimny
- (colloquial, not comparable) gay (possessing sexual and/or romantic attraction towards people one perceives to be the same sex or gender as oneself)
- Synonym: homoseksualny
- Antonym: heteroseksualny
- (colloquial) hot (giving profit)
- (colloquial or dialectal, Near Masovian, Łukowiec, Masovian Voivodeship, Eastern Lublin, Rubczewice) wealthy, rich (having much)
- (obsolete) hot (passionate, zealous)
- Synonym: gorliwy
- (Middle Polish, hapax legomenon, of a person) aging
- 1597, A. Paxillus, Komedyja o Lizydzie[1], page D4v:
- Gdyż żadne krotochwile/ roſkoſzna mużyká/ Nie bárzo podweſela/ ćiepłego cżłeká.
- [Gdyż żadne krótochwile/rozkoszna muzyka/nie bardzo podwesela ciepłego człeka]
- When no moment, pleasant music doesn't really cheer up an aging person.
Declension
Declension of ciepły (hard)
| singular | plural | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| masculine animate | masculine inanimate | feminine | neuter | virile (= masculine personal) | non-virile | |
| nominative | ciepły | ciepła | ciepłe | ciepli | ciepłe | |
| genitive | ciepłego | ciepłej | ciepłego | ciepłych | ||
| dative | ciepłemu | ciepłej | ciepłemu | ciepłym | ||
| accusative | ciepłego | ciepły | ciepłą | ciepłe | ciepłych | ciepłe |
| instrumental | ciepłym | ciepłą | ciepłym | ciepłymi | ||
| locative | ciepłym | ciepłej | ciepłym | ciepłych | ||
Derived terms
adjectives
nouns
- cieplarnia
- cieplica
- ciepła posadka
- ciepła wdówka
- ciepła woda w kranie
- ciepłe gniazdko
- ciepłe kluchy
- ciepłe kraje
- ciepło
- ciepłość
- ciepłota
- ciepłownia
- ciepły brat
- ciepły przycisk
verbs
- olać ciepłym moczem pf, olewać ciepłym moczem impf
Related terms
adjectives
nouns
Further reading
- ciepły in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- ciepły in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “ciepły”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- “CIEPŁY”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 13.10.2021
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “ciepły”, in Słownik języka polskiego
- Aleksander Zdanowicz (1861) “ciepły”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “ciepły”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 330
- Jan Karłowicz (1900) “ciepły”, in Słownik gwar polskich [Dictionary of Polish dialects] (in Polish), volume 1: A do E, Kraków: Akademia Umiejętności, page 232
Silesian
Etymology
Inherited from Old Polish ciepły.
Pronunciation
- IPA(key): /ˈt͡ɕɛ.pwɪ/
- Rhymes: -ɛpwɪ
- Syllabification: cie‧pły
Adjective
ciepły (comparative cieplejszy, superlative nojcieplejszy, derived adverb ciepło)
Declension
| singular | plural | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| masculine | neuter | feminine | virile | nonvirile | ||||
| animate | inanimate | |||||||
| nominative | ciepły | ciepłe | ciepłŏ | ciepli | ciepłe | |||
| genitive | ciepłego | ciepłyj | ciepłych | |||||
| dative | ciepłymu | ciepłyj | ciepłym | |||||
| accusative | ciepłego | ciepły | ciepłe | ciepłõ | ciepłych | ciepłe | ||
| instrumental | ciepłym | ciepłōm | ciepłymi | |||||
| locative | ciepłym | ciepłyj | ciepłych | |||||
| vocative | ciepły | ciepłe | ciepłŏ | ciepli | ciepłe | |||
Further reading
- ciepły in dykcjonorz.eu
- ciepły in silling.org
- Henryk Jaroszewicz (2022) “ciepłŏ”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 68
- Eugeniusz Kosmała (2023) Dykcjōnôrz Polsko-Ślonskiy (in Silesian), section C, page 53