cietrzew

Inherited from Proto-Slavic *tȅtervь. First attested in 1390.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /t͡ɕʲɛtr̝ɛfʲ/
• IPA^(key): (15^th CE) /t͡ɕʲɛtr̝ɛfʲ/

cietrzew m animacy unattested

1. (attested in Greater Poland) black grouse (Lyrurus tetrix)
   • 1874 [1390], Monumenta Medii Aevi Historica res gestas Poloniae illustrantia. Pomniki Dziejowe Wieków Średnich do objaśnienia rzeczy polskich służące‎^[1], volume XV, page 42:

     Pro auibus dictis fazonibus vlg. czeczrzewe

     [Pro auibus dictis fazonibus vlg. cietrzewie]

   • 1874 [1408], Monumenta Medii Aevi Historica res gestas Poloniae illustrantia. Pomniki Dziejowe Wieków Średnich do objaśnienia rzeczy polskich służące‎^[2], volume XV, page 377:

     Pro auibus siluestribus dictis czetrzewe

     [Pro auibus siluestribus dictis cietrzewie]

   • 1878-1889 [1411], Archiwum Komisji Historycznej‎^[3], volume III, Kalisz, page 180:

     Pro... duobus phasianis vlg. czetrzeve

     [Pro... duobus phasianis vlg. cietrzewie]

   • 1874-1891 [1436], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[4], [5], [6]}, volume XXIII, page 278:

     Czetrzewya fasano

     [Cietrzewie fasano]

   • 1450, Piotr z Uścia, Rozariusz kapitulny, Ujście: Archiwum i Biblioteki Krakowskiej Kapituły Katedralnej, sygn. Ms 224, page 86v:

     Fasianus […] est quedam auis et dicitur quasi fagianus a fagin grece quod est comedere latine quia eius caro est dulcis ad comedendum vlg. *czeytrzew

     [Fasianus […] est quedam auis et dicitur quasi fagianus a fagin grece quod est comedere latine quia eius caro est dulcis ad comedendum vlg. *cietrzew]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 50r:

     Faso czyethrzew

     [Faso cietrzew]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 50r:

     Fasianus est quedam auis eyn fasan czyethrzew

     [Fasianus est quedam auis eyn fasan cietrzew]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 100r:

     Phasianus est quedam auis eyn phasan czyethrzew

     [Phasianus est quedam auis eyn phasan cietrzew]

   • 1874-1891 [c. 1500], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[7], [8], [9]}, volume XLVII, page 355:

     Czyethrzew phasianus

     [Cietrzew phasianus]

   • 1874-1891 [c. 1500], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[10], [11], [12]}, volume XLVII, page 354:

     Czetrzew ornix

     [Cietrzew ornix]

2. (attested in Greater Poland, hapax legomenon) western capercaillie (Tetrao urogallus)
   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 56r:

     Gallus siluestris czyethrzew

     [Gallus siluestris cietrzew]

3. (attested in Lesser Poland, Greater Poland) The meaning of this term is uncertain.
   • 1864 [15th century], Jan Długosz, edited by Aleksander Przezdziecki, Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis nunc primum e codice autographo‎^[13], volume III, Krakow, page 307:

     Coturnicem id est czetrzew

     [Coturnicem id est cietrzew]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 142r:

     Turdus eyn brachuogel oder eyn widhoppe czyetrzew

     [Turdus eyn brachuogel oder eyn widhoppe cietrzew]

• Polish: cietrzew, ciećwér (Far Masovian)

• Boryś, Wiesław (2005) “cietrzew”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “cietrzew”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “cietrzew”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “cietrzew”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• K. Nitsch, editor (1955), “cietrzew”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 1, Warsaw: Polish Academy of Sciences, page 206
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “cietrzew”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “cietrzew”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

• ciećwér (Far Masovian)

Inherited from Old Polish cietrzew.

• IPA^(key): /ˈt͡ɕɛ.tʂɛf/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɛtʂɛf
• Syllabification: cie‧trzew

cietrzew m animal

1. grouse of the genus Lyrurus
   1. black grouse (Lyrurus tetrix)

• cietrzew in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• cietrzew in Polish dictionaries at PWN