codail

Irish

Alternative forms

codlaigh

Etymology

From Middle Irish cotlaid (compare Scottish Gaelic caidil, Manx caddil), from Old Irish ·cotli, prototonic of con·tuili, from tuilid, from Proto-Celtic *tolīti, from Proto-Indo-European *(s)telH- (“be still”).^[1]

Pronunciation

(Munster, Connacht) IPA^(key): /ˈkod̪ˠəlʲ/^[2]
(Ulster) IPA^(key): /ˈkɔd̪ˠəlʲ/^[3]
Forms beginning with codl- are pronounced /ˈkod̪ˠəl̪ˠ-/ or /ˈkol̪ˠ-/ (Munster); /ˈkol̪ˠ-/ (Connacht); /ˈkɔl̪ˠ-/, /ˈkol̪ˠ-/ or /ˈkʌl̪ˠ-/ (Ulster).^[3]

Verb

codail (present analytic codlaíonn, future analytic codlóidh, verbal noun codladh, past participle codalta)

sleep
- 1899, Franz Nikolaus Finck, Die araner mundart [The Aran Dialect], volume II (overall work in German), Marburg: Elwert’sche Verlagsbuchhandlung, page 157:
  ḱē n šūmrə, ə gol̄īn̄ tøsə ān̄?
  [Cén seomra a gcodlaíonn tusa ann?]
  Which room do you sleep in?
- 1899, Franz Nikolaus Finck, Die araner mundart [The Aran Dialect], volume II (overall work in German), Marburg: Elwert’sche Verlagsbuchhandlung, page 157:
  ə xodl̥ tū gə mŭȧ.
  [Ar chodail tú go maith?]
  Did you sleep well?

Conjugation

conjugation of codail (second conjugation)

tense	singular			plural			relative	autonomous
verbal noun	codladh
past participle	codalta
tense	first	second	third	first	second	third	relative	autonomous
indicative
present	codlaím	codlaíonn tú; codlaír^†	codlaíonn sé, sí	codlaímid; codlaíonn muid	codlaíonn sibh	codlaíonn siad; codlaíd^†	a chodlaíonn; a chodlaíos / a gcodlaíonn*	codlaítear
past	chodail mé; chodlaíos	chodail tú; chodlaís	chodail sé, sí	chodlaíomar; chodail muid	chodail sibh; chodlaíobhair	chodail siad; chodlaíodar	a chodail / ar chodail*	codlaíodh
past habitual	chodlaínn / gcodlaínn‡‡	chodlaíteá / gcodlaíteá‡‡	chodlaíodh sé, sí / gcodlaíodh sé, sí‡‡	chodlaímis; chodlaíodh muid / gcodlaímis‡‡; gcodlaíodh muid‡‡	chodlaíodh sibh / gcodlaíodh sibh‡‡	chodlaídís; chodlaíodh siad / gcodlaídís‡‡; gcodlaíodh siad‡‡	a chodlaíodh / a gcodlaíodh*	chodlaítí / gcodlaítí‡‡
future	codlóidh mé; codlód; codlóchaidh mé^†	codlóidh tú; codlóir^†; codlóchaidh tú^†	codlóidh sé, sí; codlóchaidh sé, sí^†	codlóimid; codlóidh muid; codlóchaimid^†; codlóchaidh muid^†	codlóidh sibh; codlóchaidh sibh^†	codlóidh siad; codlóid^†; codlóchaidh siad^†	a chodlóidh; a chodlós; a chodlóchaidh^†; a chodlóchas^† / a gcodlóidh; a gcodlóchaidh^†	codlófar; codlóchar^†
conditional	chodlóinn; chodlóchainn^† / gcodlóinn‡‡; gcodlóchainn^†‡‡	chodlófá; chodlóchthá^† / gcodlófá‡‡; gcodlóchthá^†‡‡	chodlódh sé, sí; chodlóchadh sé, sí^† / gcodlódh sé, sí‡‡; gcodlóchadh sé, sí^†‡‡	chodlóimis; chodlódh muid; chodlóchaimis^†; chodlóchadh muid^† / gcodlóimis‡‡; gcodlódh muid‡‡; gcodlóchaimis^†‡‡; gcodlóchadh muid^†‡‡	chodlódh sibh; chodlóchadh sibh^† / gcodlódh sibh‡‡; gcodlóchadh sibh^†‡‡	chodlóidís; chodlódh siad; chodlóchadh siad^† / gcodlóidís‡‡; gcodlódh siad‡‡; gcodlóchadh siad^†‡‡	a chodlódh; a chodlóchadh^† / a gcodlódh; a gcodlóchadh^†	chodlófaí; chodlóchthaí^† / gcodlófaí‡‡; gcodlóchthaí^†‡‡
subjunctive
present	go gcodlaí mé; go gcodlaíod^†	go gcodlaí tú; go gcodlaír^†	go gcodlaí sé, sí	go gcodlaímid; go gcodlaí muid	go gcodlaí sibh	go gcodlaí siad; go gcodlaíd^†	—	go gcodlaítear
past	dá gcodlaínn	dá gcodlaíteá	dá gcodlaíodh sé, sí	dá gcodlaímis; dá gcodlaíodh muid	dá gcodlaíodh sibh	dá gcodlaídís; dá gcodlaíodh siad	—	dá gcodlaítí
imperative
–	codlaím	codail	codlaíodh sé, sí	codlaímis	codlaígí; codlaídh^†	codlaídís	—	codlaítear

* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis

Mutation

Mutated forms of *codail*
radical	lenition	eclipsis
codail	chodail	gcodail

Note: Certain mutated forms of some words can never occur in standard Modern Irish.
All possible mutated forms are displayed for convenience.

References

^ Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “con·tuili”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
^ Finck, F. N. (1899) Die araner mundart [The Aran Dialect] (in German), Zweiter Band: Wörterbuch [Second volume: Dictionary], Marburg: Elwert’sche Verlagsbuchhandlung, page 156
↑ ^3.0 ^3.1 Wagner, Heinrich (1959) Gaeilge Theilinn: Foghraidheacht, Gramadach, Téacsanna [The Irish of Teelin: Phonetics, Grammar, Texts] (in Irish), Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha Cliath [Dublin Institute for Advanced Studies], section 366, page 131; reprinted 1979