czecheł

• czechło, czacheł, czachło

Inherited from Proto-Slavic *čexъlъ. First attested in the 15th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /t͡ʃʲʲɛxɛɫ/
• IPA^(key): (15^th CE) /t͡ʃʲʲɛxɛɫ/

czecheł m animacy unattested (diminutive czechlik)

1. (attested in Masovia, Lesser Poland, Greater Poland) white shirt or dress
   • 1856-1870 [1436], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki‎^[1], volume II, number 2655:

     Omnia yestimenta, yidelicet tunicas, pallicia, palia, camisias, velinamina, vlg. czechla, peplos al. rąbky

     [Omnia yestimenta, yidelicet tunicas, pallicia, palia, camisias, velinamina, vlg. czechla, peplos al. rabki]

   • 1950 [1452], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 933, Warsaw:

     Jako ja nye wzyąla od Jachny czechla y czepcze s moya dzewka, s Malgorzetha

     [Jako ja nie wzięła od Jachny czechła i czepca s moją dziewką, s Małgorzetą]

   • 1895 [1468], Archiwum Komisji Prawniczej. Collectanea ex Archivo Collegii Iuridici‎^[2], volume VIIIa, page 55:

     Iakom ya nye ranczil wiprawi po Malgorzecze, czepcza za dwye kopye, swoyki za kopą..., coldri za dwye kopye, trzech poduschk... po trzy lokczye, weszglowye, a tho wschythko nowe a dobre, yekobi dobrzy *czekly

     [Jakom ja nie ręczył wyprawy po Małgorzecie, czepca za dwie kopie, swojki za kopę..., kołdry za dwie kopie, trzech poduszk... po trzy łokcie, wezgłowie, a to wszytko nowe a dobre, jekoby dobrzy czeckli]

   • 1950 [1470], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 2941, Warsaw:

     Jakom ya przischethwsszy do domy Micolayowego do dzewky jego nye wząlem szyla, gwalthem... walv plothną, cząchla, dw rambkv y gynschych rzeczi domo­wych

     [Jakom ja przyszedwszy do domu Mikołajowego do dziewki jego nie wziąłem siłą, gwałtem... wału płotna, czachła, dwu rąbku i jinszych rzeczy domowych]

   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 88:

     Byale rucha ut czechly sindones

     [Białe rucha ut czechły sindones]

   • 1856-1870 [1471], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki‎^[3], volume II, number 4071:

     Toga al. czechel

     [Toga al. czecheł]

   • 1921 [1471], Kazimierz Tymieniecki, editor, Procesy twórcze formowania się społeczeństwa polskiego w wiekach średnich‎^[4], page 281:

     Jacom ya... nye wzanl s skrzynye Jedwydzyney... czachla s kvnlerzem..., czalmra y posszczeley

     [Jakom ja... nie wziął z skrzynie Jedwidzinej... czachła z kunlerzem..., całuna i pościelej]

   • 1950 [1478], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 1214, Warsaw:

     Jako ya... nye wzyanlem czachlow yego anym gych wnyosl w dom oczcza mego

     [Jako ja... nie wziąłem czachłow jego anim jich wniosł w dom oćca mego]

   • 1950 [1491], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 1713, Warsaw:

     Jakom ya Bar­barze de Nathoyicze... przy them sbyczyv czechla nye sdrapal anym rapką, przesczyeradla y podwyky wsyąl

     [Jakom ja Barbarze de Nathoyicze... przy tem zbyciu czechła nie zdrapał anim rąbka, prześcieradła i podwiki wziął]

   • 1898-2024 [1495], Rocznik Krakowski‎^[5], volume XVI, Krakow, page 62:

     Toga al. czechel

     [Toga al. czecheł]

   • 1856-1870 [1496], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki‎^[6], volume II, number 4459:

     Quatuor togis al. czyechly

     [Quatuor togis al. czechły]

   • 1868 [1497], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego‎^[7], volume XV (quotation in Old Polish; overall work in Polish, Latin, and Old Polish), page 340:

     Togum al. czechel

     [Togum al. czecheł]

   • 1876-1929 [c. 1500], Vatroslav Jagić, editor, Archiv für slavische Philologie‎^[8], volume X, Trzemeszno, page 381:

     V czechel in albam vestem muliebrem

     [V czecheł in albam vestem muliebrem]

2. (attested in Greater Poland) bath towel
   • 1875 [c. 1455-1460], Zygmunt Celichowski, editor, Słowniczek łacińsko- polski wyrazów prawa magdeburskiego z wieku XV. Przedruk homograficzny z kodeksu kórnickiego‎^[9], page 11:

     Lasyebne czechly sudaria

     [Łaziebne czechły sudaria]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 17v:

     Balneamen czechel

     [Balneamen czecheł]

• Polish: czecheł, czechło, czacheł (Middle Polish)

• Bańkowski, Andrzej (2000) “czecheł”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• K. Nitsch, editor (1955), “czecheł, czechło, czacheł, czachło”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 1, Warsaw: Polish Academy of Sciences, page 360
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “czecheł, czechło, czacheł, czachło”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “czecheł”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

• czechło
• czacheł (Middle Polish)

Inherited from Old Polish czecheł.

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɛxɛw
• Syllabification: cze‧cheł

czecheł m inan

1. (obsolete or dialectal, Northern Greater Poland, Eastern Greater Poland) shroud or graveclothes
2. (Middle Polish) flax shirt or dress
3. (Middle Polish) towel; bathing sheet

• czecheł in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “czecheł”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Oskar Kolberg (1877) “czecheł”, in “Rzecz o mowie ludu wielkopolskiego”, in Zbiór wiadomości do antropologii krajowéj (in Polish), volume 1, III (Materyjały etnologiczne), page 33