czepiec

Inherited from Proto-Slavic *čepьcь. First attested in the 15th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /t͡ʃʲʲɛpʲɛt͡sʲ/
• IPA^(key): (15^th CE) /t͡ʃʲʲɛpʲɛt͡sʲ/

czepiec m inan

1. (attested in Masovia, Lesser Poland, Greater Poland) bonnet (type of women's hat)
   • 1856-1870 [1431], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki‎^[1], volume II, number 2349:

     Pro peplo vlg. czepyecz valore unius floreni

     [Pro peplo vlg. czepiec valore unius floreni]

   • 1856-1870 [1437], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki‎^[2], volume II, number 2722:

     Recepisti ultra dotem... quinque torquetes al. nossyena de margaritis, duas arediculas al. slyczky eciam cum margaritis super reticulos al. na *czipcze

     [Recepisti ultra dotem... quinque torquetes al. noszenia de margaritis, duas arediculas al. śliczki eciam cum margaritis super reticulos al. na czepce]

   • 1877-1881 [1437], Władysław Wisłocki, editor, Katalog rękopisów Biblioteki Uniwersytetu Jagiellońskiego, number 228, page 88:

     Czepyecz peplum

     [Czepiec peplum]

   • 1877-1881 [1437], Władysław Wisłocki, editor, Katalog rękopisów Biblioteki Uniwersytetu Jagiellońskiego, number 228, page 89:

     Czepyecz tricamen

     [Czepiec tricamen]

   • 1950 [1443], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 720, Warsaw:

     Jacom ya poziczil Nynocze czepcza tako do­brego yaco poltori kopy

     [Jakom ja pożyczył Nynocie czepca tako dobrego jako połtory kopy]

   • 1874-1891 [XV med.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[3], [4], [5]}, volume XXII, page 322:

     In illa die... auferet dominus ornamenta calceamentorum..., mitras czepcze

     [In illa die... auferet dominus ornamenta calceamentorum..., mitras czepce]

   • 1867 [1452], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Wyciągi z księgi drugiej dawnych królewskich, wiecowych i ziemskich krakowskich sądowych roków‎^[6], number 1033, Krakow:

     Katherina..., pro maniciis Sericeis et pro capicello al. czepyecz serta aurea reformata..., Michaelem... jure et judicialiter euasit

     [Katherina..., pro maniciis Sericeis et pro capicello al. czepiec serta aurea reformata..., Michaelem... jure et judicialiter euasit]

   • 1874 [1452], Monumenta Medii Aevi Historica res gestas Poloniae illustrantia. Pomniki Dziejowe Wieków Średnich do objaśnienia rzeczy polskich służące‎^[7], volume XVI, page 493:

     Petrus cum uxore... in lecto egritudinis decumbentes... legaverunt peplum al. czepiec de examento... ecclesie in Pomorzani

     [Petrus cum uxore... in lecto egritudinis decumbentes... legaverunt peplum al. czepiec de examento... ecclesie in Pomorzani]

   • 1950 [1452], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 933, Warsaw:

     Jako ja nye wzyąla od Jachny czechla y czepcze s moya dzewka, s Malgorzetha

     [Jako ja nie wzięła od Jachny czechła i czepca s moją dziewką, s Małgorzetą]

   • 1930 [c. 1455], “Judith”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[8], 10, 3:

     (Iudith) rosczosawszi wlosi glowi swey wstauila czepyecz na glowø swø

     [(Judyt) rozczosawszy włosy głowy swej, wstawiła czepiec na głowę swą]

   • 1950 [1456], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 994, Warsaw:

     Jako ja nye wzal thkanky pyerlovey, rakavow postawczovich, czepcza examythnego, svoyka jedvabnego y gynshich rzeczhi w skrziny

     [Jako ja nie wziął tkanki perłowej, rakowow postawcowych, czepca eksamitnego, swojka jedwabnego i jinszych rzeczy w skrzyni]

   • 1895 [1468], Archiwum Komisji Prawniczej. Collectanea ex Archivo Collegii Iuridici‎^[9], volume VIIIa, page 55:

     Iakom ya nye ranczil wiprawi po Malgorzecze, czepcza za dwye kopye

     [Jakom ja nie ręczył wyprawy po Małgorzecie, czepca za dwie kopie]

   • 1950 [1468], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 1294, Warsaw:

     Yako[m] mnye Andrzey winowath po szyestrze swoyey Anne kony za polthory kopj y czepyecz za pol kopj y za *thwa grosza

     [Jakom mnie Andrzej winowat po siestrze swojej Annie koni i czepiec za poł kop za dwa grosza]

   • 1921 [1471], Kazimierz Tymieniecki, editor, Procesy twórcze formowania się społeczeństwa polskiego w wiekach średnich‎^[10], page 281:

     Jacom ya... nye wzanl s skrzynye Jedwydzyney... czepcza za XXII gr.

     [Jakom ja... nie wziął z skrzynie Jedwidzinej... czeoca za XXII gr.]

   • 1908 [1473], Sprawozdania z Posiedzeń Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, volume VIII, pages 2, 32:

     Mycolay... zothfarzal zamk[y] chanszebna rzecza... [u] byaley scrzynky, v kthorey byly rambky, czepcze, conlerze, czachlyky, srzebro

     [Mikołaj... zotwarzał zamk[i] chąsiebną rzeczą... [u] białej skrzynki, w ktorej były rąbki, czepce, konlerze, czachliki, śrzebro]

   • 1950 [1478], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 1211, Warsaw:

     Jako ya, Jan, drugyego czassv schamopyanth w noczy chazyebna rzeczą nye wzyal skrzynky w domv v Pyothra v Loya w Rokithkach gwaltownye z rampkamy y s czepczy, y s pyrsczenym, y sz gynschymi rzeczamy

     [Jako ja, Jan, drugiego czasu samopiąt w nocy chąziebną rzeczą nie wziął skrzynki w domu u Piotra u Loja w Rokitkach gwałtownie z rąbkami i z czepcy, i z pirścienim, i z jinszymi rzeczami]

   • 1950 [1491], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 1707, Warsaw:

     Jakom ya nye *vyvlolk s szyeny Katharzini... na podworze... anym yey rapką s czepczem sszyekal szervawsy s glovy gwaltem

     [Jakom ja nie wywlokł z sieni Katarzyny... na podworze... anim jej rąbka z czepcem zsiekał zerwawszy z głowy gwałtem]

   • 1885-2024 [1493], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎^[11], volume IV, page 664:

     Item czepyecz za dwa zlotha

     [Item czepiec za dwa złota]

   • 1950 [1494], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 1761, Warsaw:

     Pol jeneynascze kopy osthathky posagw iemv nye chczesch zaplaczicz y vypravy konya vosnyka yako sedmdzeschath grossy, czepyecz za pol kopy, kobyerzecz za cztherdzesczy grossy, svknya yako za kopa

     [Poł jedenaście kopy ostatki posagu jemu nie chcesz zapłacić i wyprawy konia woźnika jako sedmdziesiąt groszy, czepiec za poł kopy, kobierzec za czterdzieści groszy, suknia jako za kopa]

   • 1950 [1495], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 1665, Warsaw:

     Jakosz thy mnye othbyla skrzinką y pobrala czepyecz, colnyerze, rąbek waschnosczy yako dwye kopye

     [Jakoż ty mnie otbiła skrzynkę i pobrała czepiec, kołnierze, rąbek waszmości jako dwie kopie]

   • XV p. post., Rękopiśmienne ekscerpty - glosy z rozariusza w rękopisie Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, obecnie we Wrocławiu, o sygn. 1630, page 204v:

     Redimiculum id est monile uel chorona uel mitra que est eciam in capite feminarum alligatur vel dicitur succinctorium uel brachiale tegens caput et a lateribus colli diuisum sc. illud ornamentum quod ponitur ad caput ut crines maneant plani czepecz

     [Redimiculum id est monile uel chorona uel mitra que est eciam in capite feminarum alligatur vel dicitur succinctorium uel brachiale tegens caput et a lateribus colli diuisum sc. illud ornamentum quod ponitur ad caput ut crines maneant plani czepiec]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 98r:

     Peplum eyn wympel sed communiter dicitur eyn schleyer czepyecz

     [Peplum eyn wympel sed communiter dicitur eyn schleyer czepiec]

   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 25:

     Czepczye fimbrias

     [Czepce fimbrias]

• Polish: czepiec
• Silesian: czepiec

• Boryś, Wiesław (2005) “czepiec”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “czepiec”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “czepiec”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “czepiec”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• K. Nitsch, editor (1955), “czepiec”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 1, Warsaw: Polish Academy of Sciences, page 369
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “czepiec”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “czepiec”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Inherited from Old Polish czepiec.

• IPA^(key): /ˈt͡ʂɛ.pjɛt͡s/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɛpjɛt͡s
• Syllabification: cze‧piec
• Homophone: Czepiec

czepiec m inan (diminutive czepek)

1. bonnet (type of women's hat)
2. reticulum (second stomach in a cow or other ruminant)

• czepiec in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• czepiec in Polish dictionaries at PWN