czestnik

Old Polish

Alternative forms

Etymology

From cześć +‎ -nik. First attested in 1404.

Pronunciation

  • IPA(key): (10th–15th CE) /t͡ʃʲʲɛstniːk/
  • IPA(key): (15th CE) /t͡ʃʲʲɛstnik/

Noun

czestnik m animacy unattested

  1. (attested in Masovia, Sieradz-Łęczyca, Greater Poland, government) official, dignitary
    • 1908-1939 [1404], Władysław Semkowicz, editor, Miesięcznik Heraldyczny‎[1], volume VII, Szreńsk, page 45:
      Nulli... de numero dominorum nostrorum honoratorum vlg. czesthnykom... solvere tenebuntur
      [Nulli... de numero dominorum nostrorum honoratorum vlg. czestnikom... solvere tenebuntur]
    • 1878-1889 [1404], Archiwum Komisji Historycznej‎[2], volume XI, Masovia, page 378:
      Nulli... de numero do­ minorum honoratorum nostrorum vlg. czesthnykow... solvere tenebun­ tur
      [Nulli... de numero do­ minorum honoratorum nostrorum vlg. czestnikow... solvere tenebun­ tur]
    • 1861 [1427], Pismo poświęcone naukom, sztukom i przemysłowi‎[3], volume III, Biblioteka Warszawska, page 40:
      Gothowysmy szye oczisczycz thrzemy slachcziczi y dwyema kaplanoma..., y czestnikem na swyadecztwi, yszesmy tego... nie uczinili
      [Gotowiśmy się oczyścić trzemi szlachcicy i dwiema kapłanoma..., czestnikiem na świadectwi, iżeśmy tego... nie uczynili]
    • 1885-2024 [c. 1428], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎[4], volume I, Międzyrzec, Warsaw, page 488:
      Czesthnik castellanus
      [Czestnik castellanus]
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 48:
      Acz slachczycz slachczyczowy..., a czestnyk czestnykowy layalby..., zaplaczi szesczdzesąth grzywyen
      [Acz szlachcic szlachicowi..., a czestnik czestnikowi lajałby..., zapłaci sześćdziesiąt grzywien]
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 82:
      Vstawyamy, aby woyewoda y starosta sz gynszymy czesthnyky zemye oney... myely mytho vstawyacz
      [Wstawajamy, aby wojewoda i starosta z jinszymy czestniki ziemie onej... mieli myto ustawiać]
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 88:
      Gdi ktho... gwalt uczinilbi..., cztirzi grziwni... dacz bandzye vynen, wiyawschi vyni xanząncze, sandzi albo ktorichkole gynshich czestnykow
      [Gdy kto... gwałt uczyniłby..., cztyrzy grzywny... dac będzie winien, wyjąwszy winy księżęcie, sądzi albo ktorychkole jinszych czestnikow]
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 91:
      Gwaltownyk... vinąn... obikląn, tho yest pyąnczdzyesyant, xandzv i yego czestnykom... zaplaczicz ma bicz prziczysnyon
      [Gwałtownik... winien... obykłan, to jest pięcdziesiąt ksiądzu i jego czestnikom... zapłacić ma być przyczyźnion]
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 94:
      Czestnyczi i slyachta wschitkyey zyemye mazowesskyey
      [Czestnicy i ślachta wszytkiej ziemie mazoweskiej]
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 95:
      Xyansztwu s czestnyky... schescz grziwyen bandzye potąnpyon
      [Ksiąstwu z czestniki... sześć grzywien będzie potępion]
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 98:
      Vyni rzeczone... skarbu albo dworu naschemu i gynschim czestnykom albo gich zupczam obikli placzoni bicz
      [Winy rzeczone... skarbu albo dworu naszemu i jinszym czestnikom albo jich żupcam obykły płacony być]
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 98:
      Vstawyamy, ze czy ysczy naschi poddani... ode dnya skazanya w schesczy nyedzyelach pospolu syebye naslyaduyąnczich any przes... vrzandnyka..., any przes ktorego czestnykow naschich... gabany bicz mayąn
      [Ustawiamy, że ci iści naszy poddani... ode dnia skazania w sześci niedzielach pospołu siebie naśladujących ani przez... urzędnika..., ani przez ktorego czestnikow naszych... gabani być mają]
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 102:
      Przi... panyech...: voyeyodzye..., castellanye... sandzyach..., potkomorzach... i przy gynich vyele czestnykoch... vstawyami..., ze... slyachczicz... sbytemu... pyancz kop groschi... zaplaczicz ma
      [Przy... paniech...: wojewodzie..., kasztelanie... sędziach..., podkomorzach... i przy jinych wiele czestnikoch... wstawiamy..., ze... szlachcic... zbytemu... pięć kop groszy... zapłacić ma]
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 102:
      Vstawyami..., ze... slyachczicz... sbytemu... ot policzka pyancz kop groschi... zaplaczicz ma, a w pyanczyorey vynye pyanczdziessyanth naschemu y naschich namyastkow i tesz czestnykow... skarbu zaplaczicz bandzye potąnpyon
      [Wstawiamy..., ze... szlachcic... zbytemu... ot policzka pięć kop groszy... zapłacić ma, a w pięciorej winie pięćdziesiąt naszemu i naszych namiastkow i też czestnikow... skarbu zapłacić będzie potępion]
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 102:
      Gwaltownyk... ot kaszdego po­liczka... czestnykom naschim po pyanczyorey vynye... zaplaczy
      [Gwałtownik... ot każdego policzka... czestnikom naszym po pięciorej winie... zapłaci]
    • 1874-1891 [XV med.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎[5], [6], [7], volume XXV, page 157:
      Czestnik dignitarius
      [Czestnik dignitarius]
    • 1877-1881 [1458], Władysław Wisłocki, editor, Katalog rękopisów Biblioteki Uniwersytetu Jagiellońskiego, number 2280, page -:
      Czestnikom y *slochcze tribunis et primi
      [Czestnikom o szlachcice tribunis et primi]
    • 1874-1891 [1466], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎[8], [9], [10], volume XXII, Łęczyca, page 12:
      Czesnycowy honori, dignitati
      [Cześnikowi honori, dignitati]
    • 1901 [1463-1465], Jan Rozwadowski, editor, De morte prologus [Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią]‎[11], Mierzeniec, Płock, line 181:
      Szvythky ma kosza potraczy: wyevody y czesthnyky, wszythky szvyeczskye myloszthnyky, bancz kszaszatha albo grabye, wszythky ya pobyerza k sobye
      [Szwytki ma kosa potraci: w[o]jewody i czestniki, wszytki świecskie miłostniki, bądź książęta albo grabie, wszytki ja pobierzę k sobie]
    • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 108:
      Czeschnyky vel slugy satrapas, id est principes
      [Cześniki vel sługi satrapas, id est principes]
    • 1880-1894 [XV ex.], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności‎[12], volume I, page 148:
      Oretur deum... pro rege nostro polsckyego,... za czesnyky krolestva tego... et pro omnibus nobilibus slachta
      [Oretur deum... pro rege nostro polskiego,... za czesniki krolestwa tego... et pro omnibus nobilibus szlachta]
    • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 24r:
      Castellanus czesznyk
      [Castellanus cześnik]

References

This article is issued from Wiktionary. The text is available under Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 unless otherwise noted. Additional terms may apply for the media files.