díbir

See also: dibir

Irish

Etymology

From Middle Irish díbrid (“to banish, expel”),^[1] from Old Irish do·opir (“to take away, defraud”), from dí- +‎ uss- +‎ beirid.^[2]

Pronunciation

IPA^(key): /ˈdʲiːbʲəɾʲ/

Verb

díbir (present analytic díbríonn, future analytic díbreoidh, verbal noun díbirt, past participle díbeartha)

to drive out, expel
- 1939, Peig Sayers, “Inghean an Cheannaidhe”, in Marie-Louise Sjoestedt, Description d’un parler irlandais de Kerry (Bibliothèque de l'École des Hautes Études; 270) (overall work in French), Paris: Librairie Honoré Champion, page 198:
  Is dócha, do díbrigheadh an cailín as a dtigh agus is é bhí tuillte aici.
  Probably, the girl was expelled from their house and she deserved it.
to exile, banish

Conjugation

conjugation of díbir (second conjugation)

tense	singular			plural			relative	autonomous
verbal noun	díbirt
past participle	díbeartha
tense	first	second	third	first	second	third	relative	autonomous
indicative
present	díbrím	díbríonn tú; díbrír^†	díbríonn sé, sí	díbrímid; díbríonn muid	díbríonn sibh	díbríonn siad; díbríd^†	a dhíbríonn; a dhíbríos / a ndíbríonn*	díbrítear
past	dhíbir mé; dhíbríos	dhíbir tú; dhíbrís	dhíbir sé, sí	dhíbríomar; dhíbir muid	dhíbir sibh; dhíbríobhair	dhíbir siad; dhíbríodar	a dhíbir / ar dhíbir*	díbríodh
past habitual	dhíbrínn / ndíbrínn‡‡	dhíbríteá / ndíbríteá‡‡	dhíbríodh sé, sí / ndíbríodh sé, sí‡‡	dhíbrímis; dhíbríodh muid / ndíbrímis‡‡; ndíbríodh muid‡‡	dhíbríodh sibh / ndíbríodh sibh‡‡	dhíbrídís; dhíbríodh siad / ndíbrídís‡‡; ndíbríodh siad‡‡	a dhíbríodh / a ndíbríodh*	dhíbrítí / ndíbrítí‡‡
future	díbreoidh mé; díbreod; díbreochaidh mé^†	díbreoidh tú; díbreoir^†; díbreochaidh tú^†	díbreoidh sé, sí; díbreochaidh sé, sí^†	díbreoimid; díbreoidh muid; díbreochaimid^†; díbreochaidh muid^†	díbreoidh sibh; díbreochaidh sibh^†	díbreoidh siad; díbreoid^†; díbreochaidh siad^†	a dhíbreoidh; a dhíbreos; a dhíbreochaidh^†; a dhíbreochas^† / a ndíbreoidh; a ndíbreochaidh^†	díbreofar; díbreochar^†
conditional	dhíbreoinn; dhíbreochainn^† / ndíbreoinn‡‡; ndíbreochainn^†‡‡	dhíbreofá; dhíbreochthá^† / ndíbreofá‡‡; ndíbreochthá^†‡‡	dhíbreodh sé, sí; dhíbreochadh sé, sí^† / ndíbreodh sé, sí‡‡; ndíbreochadh sé, sí^†‡‡	dhíbreoimis; dhíbreodh muid; dhíbreochaimis^†; dhíbreochadh muid^† / ndíbreoimis‡‡; ndíbreodh muid‡‡; ndíbreochaimis^†‡‡; ndíbreochadh muid^†‡‡	dhíbreodh sibh; dhíbreochadh sibh^† / ndíbreodh sibh‡‡; ndíbreochadh sibh^†‡‡	dhíbreoidís; dhíbreodh siad; dhíbreochadh siad^† / ndíbreoidís‡‡; ndíbreodh siad‡‡; ndíbreochadh siad^†‡‡	a dhíbreodh; a dhíbreochadh^† / a ndíbreodh; a ndíbreochadh^†	dhíbreofaí; dhíbreochthaí^† / ndíbreofaí‡‡; ndíbreochthaí^†‡‡
subjunctive
present	go ndíbrí mé; go ndíbríod^†	go ndíbrí tú; go ndíbrír^†	go ndíbrí sé, sí	go ndíbrímid; go ndíbrí muid	go ndíbrí sibh	go ndíbrí siad; go ndíbríd^†	—	go ndíbrítear
past	dá ndíbrínn	dá ndíbríteá	dá ndíbríodh sé, sí	dá ndíbrímis; dá ndíbríodh muid	dá ndíbríodh sibh	dá ndíbrídís; dá ndíbríodh siad	—	dá ndíbrítí
imperative
–	díbrím	díbir	díbríodh sé, sí	díbrímis	díbrígí; díbrídh^†	díbrídís	—	díbrítear

* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis

Mutation

Mutated forms of *díbir*
radical	lenition	eclipsis
díbir	dhíbir	ndíbir

Note: Certain mutated forms of some words can never occur in standard Modern Irish.
All possible mutated forms are displayed for convenience.

References

^ Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “díbrid”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
^ Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “do·opir”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language