dúisigh

Irish

Alternative forms

dúis, dúisc

Etymology

From Middle Irish dúisigid (“awakes”),^[1] from Old Irish do·fíuschi^[2] (compare Scottish Gaelic dùisg).

Pronunciation

(Munster) IPA^(key): /ˈd̪ˠuːʃɪɟ/
(Connacht) IPA^(key): /ˈd̪ˠuːʃə/^[3], /ˈd̪ˠuːʃiː/
(Ulster) IPA^(key): /ˈd̪ˠuːʃi(ː)/

Verb

dúisigh (present analytic dúisíonn, future analytic dúiseoidh, verbal noun dúiseacht, past participle dúisithe)

(ambitransitive) wake up

Conjugation

conjugation of dúisigh (second conjugation)

tense	singular			plural			relative	autonomous
verbal noun	dúiseacht
past participle	dúisithe
tense	first	second	third	first	second	third	relative	autonomous
indicative
present	dúisím	dúisíonn tú; dúisír^†	dúisíonn sé, sí	dúisímid; dúisíonn muid	dúisíonn sibh	dúisíonn siad; dúisíd^†	a dhúisíonn; a dhúisíos / a ndúisíonn*	dúisítear
past	dhúisigh mé; dhúisíos	dhúisigh tú; dhúisís	dhúisigh sé, sí	dhúisíomar; dhúisigh muid	dhúisigh sibh; dhúisíobhair	dhúisigh siad; dhúisíodar	a dhúisigh / ar dhúisigh*	dúisíodh
past habitual	dhúisínn / ndúisínn‡‡	dhúisíteá / ndúisíteá‡‡	dhúisíodh sé, sí / ndúisíodh sé, sí‡‡	dhúisímis; dhúisíodh muid / ndúisímis‡‡; ndúisíodh muid‡‡	dhúisíodh sibh / ndúisíodh sibh‡‡	dhúisídís; dhúisíodh siad / ndúisídís‡‡; ndúisíodh siad‡‡	a dhúisíodh / a ndúisíodh*	dhúisítí / ndúisítí‡‡
future	dúiseoidh mé; dúiseod; dúiseochaidh mé^†	dúiseoidh tú; dúiseoir^†; dúiseochaidh tú^†	dúiseoidh sé, sí; dúiseochaidh sé, sí^†	dúiseoimid; dúiseoidh muid; dúiseochaimid^†; dúiseochaidh muid^†	dúiseoidh sibh; dúiseochaidh sibh^†	dúiseoidh siad; dúiseoid^†; dúiseochaidh siad^†	a dhúiseoidh; a dhúiseos; a dhúiseochaidh^†; a dhúiseochas^† / a ndúiseoidh; a ndúiseochaidh^†	dúiseofar; dúiseochar^†
conditional	dhúiseoinn; dhúiseochainn^† / ndúiseoinn‡‡; ndúiseochainn^†‡‡	dhúiseofá; dhúiseochthá^† / ndúiseofá‡‡; ndúiseochthá^†‡‡	dhúiseodh sé, sí; dhúiseochadh sé, sí^† / ndúiseodh sé, sí‡‡; ndúiseochadh sé, sí^†‡‡	dhúiseoimis; dhúiseodh muid; dhúiseochaimis^†; dhúiseochadh muid^† / ndúiseoimis‡‡; ndúiseodh muid‡‡; ndúiseochaimis^†‡‡; ndúiseochadh muid^†‡‡	dhúiseodh sibh; dhúiseochadh sibh^† / ndúiseodh sibh‡‡; ndúiseochadh sibh^†‡‡	dhúiseoidís; dhúiseodh siad; dhúiseochadh siad^† / ndúiseoidís‡‡; ndúiseodh siad‡‡; ndúiseochadh siad^†‡‡	a dhúiseodh; a dhúiseochadh^† / a ndúiseodh; a ndúiseochadh^†	dhúiseofaí; dhúiseochthaí^† / ndúiseofaí‡‡; ndúiseochthaí^†‡‡
subjunctive
present	go ndúisí mé; go ndúisíod^†	go ndúisí tú; go ndúisír^†	go ndúisí sé, sí	go ndúisímid; go ndúisí muid	go ndúisí sibh	go ndúisí siad; go ndúisíd^†	—	go ndúisítear
past	dá ndúisínn	dá ndúisíteá	dá ndúisíodh sé, sí	dá ndúisímis; dá ndúisíodh muid	dá ndúisíodh sibh	dá ndúisídís; dá ndúisíodh siad	—	dá ndúisítí
imperative
–	dúisím	dúisigh	dúisíodh sé, sí	dúisímis	dúisígí; dúisídh^†	dúisídís	—	dúisítear

* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis

Related terms

clog dúisithe m (“alarm-clock”)
cnaipe dúisithe m (“starter-button”)
dúisire m (“starter”)
dúisitheach (“evocative”, adjective)
dúisteoir m (“self-starter”)
inneall dúisithe m (“starting-engine”)
lámh dhúisithe f (“starting-handle”)
steall dhúisithe f (“cold pig”)

Mutation

Mutated forms of *dúisigh*
radical	lenition	eclipsis
dúisigh	dhúisigh	ndúisigh

Note: Certain mutated forms of some words can never occur in standard Modern Irish.
All possible mutated forms are displayed for convenience.

References

^ Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “dúisigid”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
^ Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “do·fíuschi”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
^ Finck, F. N. (1899) Die araner mundart [The Aran Dialect] (in German), Zweiter Band: Wörterbuch [Second volume: Dictionary], Marburg: Elwert’sche Verlagsbuchhandlung, page 74