fáisc

Irish

Etymology

From Middle Irish fáiscid. Related to Welsh gwasgu and Breton gwaskañ. Ultimately from Proto-Indo-European *wedʰh₁- (“to thrust”).[1]

Pronunciation

  • IPA(key): /ˈfˠɑːʃc/[2][3], /ˈfˠaːʃc/

Verb

fáisc (present analytic fáisceann, future analytic fáiscfidh, verbal noun fáscadh, past participle fáiscthe)

  1. to squeeze, compress
    • 1939, Peig Sayers, “Inghean an Cheannaidhe”, in Marie-Louise Sjoestedt, Description d’un parler irlandais de Kerry (Bibliothèque de l'École des Hautes Études; 270) (overall work in French), Paris: Librairie Honoré Champion, page 198:
      Do riug sé lomabharróg uirthi agus d’fháisc le n‑a chroidhe í agus do thug deocha póg di: “Tá an méid sin déanta go h‑anamhaith agat, a Mháire”, ar seisean.
      He gave her a tight hug and squeezed her to his heart and gave her a smothering of kisses: “You have done so much very well, Máire,” he said.
  2. to wring, press
  3. to bind closely, tighten
  4. to extort
  5. (with ar) to dress oneself hurriedly
  6. (with ar) to press on, towards, attack
  7. (sailing) to brace

Conjugation

conjugation of fáisc (first conjugation – A)
verbal noun fáscadh
past participle fáiscthe
tense singular plural relative autonomous
first second third first second third
indicative
present fáiscim fáisceann tú;
fáiscir† 		fáisceann sé, sí fáiscimid fáisceann sibh fáisceann siad;
fáiscid† 		a fháisceann; a fháisceas /
a bhfáisceann* 		fáisctear
past d'fháisc mé; d'fháisceas /
fháisc mé‡; fháisceas‡ 		d'fháisc tú; d'fháiscis /
fháisc tú; fháiscis‡ 		d'fháisc sé, sí /
fháisc sé, sí‡ 		d'fháisceamar; d'fháisc muid /
fháisceamar; fháisc muid‡ 		d'fháisc sibh; d'fháisceabhair /
fháisc sibh;
fháisceabhair‡ 		d'fháisc siad; d'fháisceadar /
fháisc siad; fháisceadar‡ 		a d'fháisc /
ar fháisc* 		fáisceadh
past habitual d'fháiscinn /
fháiscinn‡; bhfáiscinn‡‡ 		d'fháiscteá /
fháiscteá‡; bhfáiscteᇇ 		d'fháisceadh sé, sí /
fháisceadh sé, sí‡; bhfáisceadh sé, s퇇 		d'fháiscimis; d'fháisceadh muid /
fháiscimis; fháisceadh muid‡; bhfáiscimis‡‡; bhfáisceadh muid‡‡ 		d'fháisceadh sibh /
fháisceadh sibh‡; bhfáisceadh sibh‡‡ 		d'fháiscidís; d'fháisceadh siad /
fháiscidís; fháisceadh siad‡; bhfáiscidís‡‡; bhfáisceadh siad‡‡ 		a d'fháisceadh /
a bhfáisceadh* 		d'fháisctí /
fháisctí‡; bhfáisct퇇
future fáiscfidh mé;
fáiscfead 		fáiscfidh tú;
fáiscfir† 		fáiscfidh sé, sí fáiscfimid;
fáiscfidh muid 		fáiscfidh sibh fáiscfidh siad;
fáiscfid† 		a fháiscfidh; a fháiscfeas /
a bhfáiscfidh* 		fáiscfear
conditional d'fháiscfinn / fháiscfinn‡; bhfáiscfinn‡‡ d'fháiscfeá / fháiscfeá‡; bhfáiscfeᇇ d'fháiscfeadh sé, sí / fháiscfeadh sé, sí‡; bhfáiscfeadh sé, s퇇 d'fháiscfimis; d'fháiscfeadh muid / fháiscfimis‡; fháiscfeadh muid‡; bhfáiscfimis‡‡; bhfáiscfeadh muid‡‡ d'fháiscfeadh sibh / fháiscfeadh sibh‡; bhfáiscfeadh sibh‡‡ d'fháiscfidís; d'fháiscfeadh siad / fháiscfidís‡; fháiscfeadh siad‡; bhfáiscfidís‡‡; bhfáiscfeadh siad‡‡ a d'fháiscfeadh /
a bhfáiscfeadh* 		d'fháiscfí / fháiscfí‡; bhfáiscf퇇
subjunctive
present go bhfáisce mé;
go bhfáiscead† 		go bhfáisce tú;
go bhfáiscir† 		go bhfáisce sé, sí go bhfáiscimid;
go bhfáisce muid 		go bhfáisce sibh go bhfáisce siad;
go bhfáiscid† 		— go bhfáisctear
past dá bhfáiscinn dá bhfáiscteá dá bhfáisceadh sé, sí dá bhfáiscimis;
dá bhfáisceadh muid 		dá bhfáisceadh sibh dá bhfáiscidís;
dá bhfáisceadh siad 		— dá bhfáisctí
imperative
– fáiscim fáisc fáisceadh sé, sí fáiscimis fáiscigí;
fáiscidh† 		fáiscidís — fáisctear

* indirect relative
† archaic or dialect form
‡ dependent form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis

Mutation

Mutated forms of fáisc
radical lenition eclipsis
fáisc fháisc bhfáisc

Note: Certain mutated forms of some words can never occur in standard Modern Irish.
All possible mutated forms are displayed for convenience.

References

  1. ^ Zair, Nicholas (2012) The reflexes of the Proto-Indo-European laryngeals in Celtic, Leiden: Brill, →ISBN, page 164
  2. ^ Sjoestedt, M. L. (1931) Phonétique d’un parler irlandais de Kerry [Phonetics of an Irish Dialect of Kerry] (in French), Paris: Librairie Ernest Leroux, § 46, page 24
  3. ^ Finck, F. N. (1899) Die araner mundart [The Aran Dialect] (in German), Zweiter Band: Wörterbuch [Second volume: Dictionary], Marburg: Elwert’sche Verlagsbuchhandlung, page 105

Further reading

This article is issued from Wiktionary. The text is available under Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 unless otherwise noted. Additional terms may apply for the media files.