géaraigh
Irish
Alternative forms
- géaruigh, geuraigh, geuruigh (obsolete)
Etymology
From Middle Irish géraigid. By surface analysis, géar + -igh.
Pronunciation
- (Munster) IPA(key): /ˈɟiːa̯ɾˠɪɟ/
- (Galway) IPA(key): /ˈɟeːɾˠə/
- (Mayo) IPA(key): /ˈɟeːɾˠiː/
- (Ulster) IPA(key): /ˈɟeːɾˠi/, [ˈɟɛə̯ɾˠi]
Verb
géaraigh (present analytic géaraíonn, future analytic géaróidh, verbal noun géarú, past participle géaraithe)
- (ambitransitive) to sharpen
- Synonym: faobhraigh
- (transitive) to whet (one or rub on with some substance for the purpose of sharpening; stimulate or make more keen)
- (ambitransitive) to intensify
- (ambitransitive) to sour (to make/become sour)
- (intransitive) to quicken (become quicker)
- (transitive) to steepen (make steeper)
- to bring out (elicit, evoke, or emphasize a particular quality)
- to exacerbate (make worse)
Conjugation
conjugation of géaraigh (second conjugation)
| verbal noun | géarú | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| past participle | géaraithe | |||||||
| tense | singular | plural | relative | autonomous | ||||
| first | second | third | first | second | third | |||
| indicative | ||||||||
| present | géaraím | géaraíonn tú; géaraír† |
géaraíonn sé, sí | géaraímid; géaraíonn muid |
géaraíonn sibh | géaraíonn siad; géaraíd† |
a ghéaraíonn; a ghéaraíos / a ngéaraíonn* |
géaraítear |
| past | ghéaraigh mé; ghéaraíos | ghéaraigh tú; ghéaraís | ghéaraigh sé, sí | ghéaraíomar; ghéaraigh muid | ghéaraigh sibh; ghéaraíobhair | ghéaraigh siad; ghéaraíodar | a ghéaraigh / ar ghéaraigh* |
géaraíodh |
| past habitual | ghéaraínn / ngéaraínn‡‡ | ghéaraíteá / ngéaraíteᇇ | ghéaraíodh sé, sí / ngéaraíodh sé, s퇇 | ghéaraímis; ghéaraíodh muid / ngéaraímis‡‡; ngéaraíodh muid‡‡ | ghéaraíodh sibh / ngéaraíodh sibh‡‡ | ghéaraídís; ghéaraíodh siad / ngéaraídís‡‡; ngéaraíodh siad‡‡ | a ghéaraíodh / a ngéaraíodh* |
ghéaraítí / ngéaraít퇇 |
| future | géaróidh mé; géaród; géaróchaidh mé† |
géaróidh tú; géaróir†; géaróchaidh tú† |
géaróidh sé, sí; géaróchaidh sé, sí† |
géaróimid; géaróidh muid; géaróchaimid†; géaróchaidh muid† |
géaróidh sibh; géaróchaidh sibh† |
géaróidh siad; géaróid†; géaróchaidh siad† |
a ghéaróidh; a ghéarós; a ghéaróchaidh†; a ghéaróchas† / a ngéaróidh*; a ngéaróchaidh*† |
géarófar; géaróchar† |
| conditional | ghéaróinn; ghéaróchainn† / ngéaróinn‡‡; ngéaróchainn†‡‡ | ghéarófá; ghéaróchthᆠ/ ngéarófᇇ; ngéaróchthᆇ‡ | ghéaródh sé, sí; ghéaróchadh sé, sí† / ngéaródh sé, s퇇; ngéaróchadh sé, s톇‡ | ghéaróimis; ghéaródh muid; ghéaróchaimis†; ghéaróchadh muid† / ngéaróimis‡‡; ngéaródh muid‡‡; ngéaróchaimis†‡‡; ngéaróchadh muid†‡‡ | ghéaródh sibh; ghéaróchadh sibh† / ngéaródh sibh‡‡; ngéaróchadh sibh†‡‡ | ghéaróidís; ghéaródh siad; ghéaróchadh siad† / ngéaróidís‡‡; ngéaródh siad‡‡; ngéaróchadh siad†‡‡ | a ghéaródh; a ghéaróchadh† / a ngéaródh*; a ngéaróchadh*† |
ghéarófaí; ghéaróchthaí† / ngéarófa퇇; ngéaróchtha톇‡ |
| subjunctive | ||||||||
| present | go ngéaraí mé; go ngéaraíod† |
go ngéaraí tú; go ngéaraír† |
go ngéaraí sé, sí | go ngéaraímid; go ngéaraí muid |
go ngéaraí sibh | go ngéaraí siad; go ngéaraíd† |
— | go ngéaraítear |
| past | dá ngéaraínn | dá ngéaraíteá | dá ngéaraíodh sé, sí | dá ngéaraímis; dá ngéaraíodh muid |
dá ngéaraíodh sibh | dá ngéaraídís; dá ngéaraíodh siad |
— | dá ngéaraítí |
| imperative | ||||||||
| – | géaraím | géaraigh | géaraíodh sé, sí | géaraímis | géaraígí; géaraídh† |
géaraídís | — | géaraítear |
* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis
Mutation
| radical | lenition | eclipsis |
|---|---|---|
| géaraigh | ghéaraigh | ngéaraigh |
Note: Certain mutated forms of some words can never occur in standard Modern Irish.
All possible mutated forms are displayed for convenience.
Further reading
- “géaraigh”, in Historical Irish Corpus, 1600–1926, Royal Irish Academy
- Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “géraigid”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
- Dinneen, Patrick S. (1904) “géaruiġim”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 1st edition, Dublin: Irish Texts Society, page 358
- Ó Dónaill, Niall (1977) “géaraigh”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN
- Quiggin, E. C. (1906) A Dialect of Donegal, Cambridge University Press, page 50