khalipha
Xhosa
Etymology
Verb
-khálípha
- (intransitive) to be active
Inflection
This verb needs an inflection-table template.
Zulu
Etymology
Verb
-khalípha
- (intransitive) to be acute, to be keen, to be pointed, to be sharp, to be spiky
- (intransitive) to be clever, to be intelligent, to be smart, to be subtle, to be wise
- (intransitive) to be bold, to be brave, to be courageous, to be daring, to be stout-hearted
Inflection
| positive | negative | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| infinitive | ukukhalipha | ukungakhaliphi | ||||
| imperative | ||||||
| simple | + object concord | |||||
| singular | khalipha | -khaliphe | ||||
| plural | khaliphani | -khalipheni | ||||
| present | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngiyakhalipha, ngikhalipha | engikhaliphayo, engikhalipha | ngikhalipha | angikhaliphi | engingakhaliphi | ngingakhaliphi |
| 2nd singular | uyakhalipha, ukhalipha | okhaliphayo, okhalipha | ukhalipha | awukhaliphi | ongakhaliphi | ungakhaliphi |
| 1st plural | siyakhalipha, sikhalipha | esikhaliphayo, esikhalipha | sikhalipha | asikhaliphi | esingakhaliphi | singakhaliphi |
| 2nd plural | niyakhalipha, nikhalipha | enikhaliphayo, enikhalipha | nikhalipha | anikhaliphi | eningakhaliphi | ningakhaliphi |
| class 1 | uyakhalipha, ukhalipha | okhaliphayo, okhalipha | ekhalipha | akakhaliphi | ongakhaliphi | engakhaliphi |
| class 2 | bayakhalipha, bakhalipha | abakhaliphayo, abakhalipha | bekhalipha | abakhaliphi | abangakhaliphi | bengakhaliphi |
| class 3 | uyakhalipha, ukhalipha | okhaliphayo, okhalipha | ukhalipha | awukhaliphi | ongakhaliphi | ungakhaliphi |
| class 4 | iyakhalipha, ikhalipha | ekhaliphayo, ekhalipha | ikhalipha | ayikhaliphi | engakhaliphi | ingakhaliphi |
| class 5 | liyakhalipha, likhalipha | elikhaliphayo, elikhalipha | likhalipha | alikhaliphi | elingakhaliphi | lingakhaliphi |
| class 6 | ayakhalipha, akhalipha | akhaliphayo, akhalipha | ekhalipha | awakhaliphi | angakhaliphi | engakhaliphi |
| class 7 | siyakhalipha, sikhalipha | esikhaliphayo, esikhalipha | sikhalipha | asikhaliphi | esingakhaliphi | singakhaliphi |
| class 8 | ziyakhalipha, zikhalipha | ezikhaliphayo, ezikhalipha | zikhalipha | azikhaliphi | ezingakhaliphi | zingakhaliphi |
| class 9 | iyakhalipha, ikhalipha | ekhaliphayo, ekhalipha | ikhalipha | ayikhaliphi | engakhaliphi | ingakhaliphi |
| class 10 | ziyakhalipha, zikhalipha | ezikhaliphayo, ezikhalipha | zikhalipha | azikhaliphi | ezingakhaliphi | zingakhaliphi |
| class 11 | luyakhalipha, lukhalipha | olukhaliphayo, olukhalipha | lukhalipha | alukhaliphi | olungakhaliphi | lungakhaliphi |
| class 14 | buyakhalipha, bukhalipha | obukhaliphayo, obukhalipha | bukhalipha | abukhaliphi | obungakhaliphi | bungakhaliphi |
| class 15 | kuyakhalipha, kukhalipha | okukhaliphayo, okukhalipha | kukhalipha | akukhaliphi | okungakhaliphi | kungakhaliphi |
| class 17 | kuyakhalipha, kukhalipha | okukhaliphayo, okukhalipha | kukhalipha | akukhaliphi | okungakhaliphi | kungakhaliphi |
| recent past | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngikhaliphile, ngikhaliphē | engikhaliphile, engikhaliphē | ngikhaliphile, ngikhaliphē | angikhaliphanga | engingakhaliphanga | ngingakhaliphanga |
| 2nd singular | ukhaliphile, ukhaliphē | okhaliphile, okhaliphē | ukhaliphile, ukhaliphē | awukhaliphanga | ongakhaliphanga | ungakhaliphanga |
| 1st plural | sikhaliphile, sikhaliphē | esikhaliphile, esikhaliphē | sikhaliphile, sikhaliphē | asikhaliphanga | esingakhaliphanga | singakhaliphanga |
| 2nd plural | nikhaliphile, nikhaliphē | enikhaliphile, enikhaliphē | nikhaliphile, nikhaliphē | anikhaliphanga | eningakhaliphanga | ningakhaliphanga |
| class 1 | ukhaliphile, ukhaliphē | okhaliphile, okhaliphē | ekhaliphile, ekhaliphē | akakhaliphanga | ongakhaliphanga | engakhaliphanga |
| class 2 | bakhaliphile, bakhaliphē | abakhaliphile, abakhaliphē | bekhaliphile, bekhaliphē | abakhaliphanga | abangakhaliphanga | bengakhaliphanga |
| class 3 | ukhaliphile, ukhaliphē | okhaliphile, okhaliphē | ukhaliphile, ukhaliphē | awukhaliphanga | ongakhaliphanga | ungakhaliphanga |
| class 4 | ikhaliphile, ikhaliphē | ekhaliphile, ekhaliphē | ikhaliphile, ikhaliphē | ayikhaliphanga | engakhaliphanga | ingakhaliphanga |
| class 5 | likhaliphile, likhaliphē | elikhaliphile, elikhaliphē | likhaliphile, likhaliphē | alikhaliphanga | elingakhaliphanga | lingakhaliphanga |
| class 6 | akhaliphile, akhaliphē | akhaliphile, akhaliphē | ekhaliphile, ekhaliphē | awakhaliphanga | angakhaliphanga | engakhaliphanga |
| class 7 | sikhaliphile, sikhaliphē | esikhaliphile, esikhaliphē | sikhaliphile, sikhaliphē | asikhaliphanga | esingakhaliphanga | singakhaliphanga |
| class 8 | zikhaliphile, zikhaliphē | ezikhaliphile, ezikhaliphē | zikhaliphile, zikhaliphē | azikhaliphanga | ezingakhaliphanga | zingakhaliphanga |
| class 9 | ikhaliphile, ikhaliphē | ekhaliphile, ekhaliphē | ikhaliphile, ikhaliphē | ayikhaliphanga | engakhaliphanga | ingakhaliphanga |
| class 10 | zikhaliphile, zikhaliphē | ezikhaliphile, ezikhaliphē | zikhaliphile, zikhaliphē | azikhaliphanga | ezingakhaliphanga | zingakhaliphanga |
| class 11 | lukhaliphile, lukhaliphē | olukhaliphile, olukhaliphē | lukhaliphile, lukhaliphē | alukhaliphanga | olungakhaliphanga | lungakhaliphanga |
| class 14 | bukhaliphile, bukhaliphē | obukhaliphile, obukhaliphē | bukhaliphile, bukhaliphē | abukhaliphanga | obungakhaliphanga | bungakhaliphanga |
| class 15 | kukhaliphile, kukhaliphē | okukhaliphile, okukhaliphē | kukhaliphile, kukhaliphē | akukhaliphanga | okungakhaliphanga | kungakhaliphanga |
| class 17 | kukhaliphile, kukhaliphē | okukhaliphile, okukhaliphē | kukhaliphile, kukhaliphē | akukhaliphanga | okungakhaliphanga | kungakhaliphanga |
| remote past | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngākhalipha | engākhalipha | ngākhalipha | angikhaliphanga | engingakhaliphanga | ngingakhaliphanga |
| 2nd singular | wākhalipha | owākhalipha | wākhalipha | awukhaliphanga | ongakhaliphanga | ungakhaliphanga |
| 1st plural | sākhalipha | esākhalipha | sākhalipha | asikhaliphanga | esingakhaliphanga | singakhaliphanga |
| 2nd plural | nākhalipha | enākhalipha | nākhalipha | anikhaliphanga | eningakhaliphanga | ningakhaliphanga |
| class 1 | wākhalipha | owākhalipha | ākhalipha | akakhaliphanga | ongakhaliphanga | engakhaliphanga |
| class 2 | bākhalipha | abākhalipha | bākhalipha | abakhaliphanga | abangakhaliphanga | bengakhaliphanga |
| class 3 | wākhalipha | owākhalipha | wākhalipha | awukhaliphanga | ongakhaliphanga | ungakhaliphanga |
| class 4 | yākhalipha | eyākhalipha | yākhalipha | ayikhaliphanga | engakhaliphanga | ingakhaliphanga |
| class 5 | lākhalipha | elākhalipha | lākhalipha | alikhaliphanga | elingakhaliphanga | lingakhaliphanga |
| class 6 | ākhalipha | ākhalipha | ākhalipha | awakhaliphanga | angakhaliphanga | engakhaliphanga |
| class 7 | sākhalipha | esākhalipha | sākhalipha | asikhaliphanga | esingakhaliphanga | singakhaliphanga |
| class 8 | zākhalipha | ezākhalipha | zākhalipha | azikhaliphanga | ezingakhaliphanga | zingakhaliphanga |
| class 9 | yākhalipha | eyākhalipha | yākhalipha | ayikhaliphanga | engakhaliphanga | ingakhaliphanga |
| class 10 | zākhalipha | ezākhalipha | zākhalipha | azikhaliphanga | ezingakhaliphanga | zingakhaliphanga |
| class 11 | lwākhalipha | olwākhalipha | lwākhalipha | alukhaliphanga | olungakhaliphanga | lungakhaliphanga |
| class 14 | bākhalipha | obākhalipha | bākhalipha | abukhaliphanga | obungakhaliphanga | bungakhaliphanga |
| class 15 | kwākhalipha | okwākhalipha | kwākhalipha | akukhaliphanga | okungakhaliphanga | kungakhaliphanga |
| class 17 | kwākhalipha | okwākhalipha | kwākhalipha | akukhaliphanga | okungakhaliphanga | kungakhaliphanga |
| potential | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngingakhalipha | — | ngingakhalipha | ngingekhaliphe | — | ngingekhaliphe |
| 2nd singular | ungakhalipha | — | ungakhalipha | ungekhaliphe | — | ungekhaliphe |
| 1st plural | singakhalipha | — | singakhalipha | singekhaliphe | — | singekhaliphe |
| 2nd plural | ningakhalipha | — | ningakhalipha | ningekhaliphe | — | ningekhaliphe |
| class 1 | angakhalipha | — | engakhalipha | angekhaliphe | — | engekhaliphe |
| class 2 | bangakhalipha | — | bengakhalipha | bangekhaliphe | — | bengekhaliphe |
| class 3 | ungakhalipha | — | ungakhalipha | ungekhaliphe | — | ungekhaliphe |
| class 4 | ingakhalipha | — | ingakhalipha | ingekhaliphe | — | ingekhaliphe |
| class 5 | lingakhalipha | — | lingakhalipha | lingekhaliphe | — | lingekhaliphe |
| class 6 | angakhalipha | — | engakhalipha | angekhaliphe | — | engekhaliphe |
| class 7 | singakhalipha | — | singakhalipha | singekhaliphe | — | singekhaliphe |
| class 8 | zingakhalipha | — | zingakhalipha | zingekhaliphe | — | zingekhaliphe |
| class 9 | ingakhalipha | — | ingakhalipha | ingekhaliphe | — | ingekhaliphe |
| class 10 | zingakhalipha | — | zingakhalipha | zingekhaliphe | — | zingekhaliphe |
| class 11 | lungakhalipha | — | lungakhalipha | lungekhaliphe | — | lungekhaliphe |
| class 14 | bungakhalipha | — | bungakhalipha | bungekhaliphe | — | bungekhaliphe |
| class 15 | kungakhalipha | — | kungakhalipha | kungekhaliphe | — | kungekhaliphe |
| class 17 | kungakhalipha | — | kungakhalipha | kungekhaliphe | — | kungekhaliphe |
| immediate future | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngizokhalipha | engizokhalipha | ngizokhalipha | angizukhalipha | engingezukhalipha | ngingezukhalipha |
| 2nd singular | uzokhalipha | ozokhalipha | uzokhalipha | awuzukhalipha | ongezukhalipha | ungezukhalipha |
| 1st plural | sizokhalipha | esizokhalipha | sizokhalipha | asizukhalipha | esingezukhalipha | singezukhalipha |
| 2nd plural | nizokhalipha | enizokhalipha | nizokhalipha | anizukhalipha | eningezukhalipha | ningezukhalipha |
| class 1 | uzokhalipha | ozokhalipha | ezokhalipha | akazukhalipha | ongezukhalipha | engezukhalipha |
| class 2 | bazokhalipha | abazokhalipha | bezokhalipha | abazukhalipha | abangezukhalipha | bengezukhalipha |
| class 3 | uzokhalipha | ozokhalipha | uzokhalipha | awuzukhalipha | ongezukhalipha | ungezukhalipha |
| class 4 | izokhalipha | ezokhalipha | izokhalipha | ayizukhalipha | engezukhalipha | ingezukhalipha |
| class 5 | lizokhalipha | elizokhalipha | lizokhalipha | alizukhalipha | elingezukhalipha | lingezukhalipha |
| class 6 | azokhalipha | azokhalipha | ezokhalipha | awazukhalipha | angezukhalipha | engezukhalipha |
| class 7 | sizokhalipha | esizokhalipha | sizokhalipha | asizukhalipha | esingezukhalipha | singezukhalipha |
| class 8 | zizokhalipha | ezizokhalipha | zizokhalipha | azizukhalipha | ezingezukhalipha | zingezukhalipha |
| class 9 | izokhalipha | ezokhalipha | izokhalipha | ayizukhalipha | engezukhalipha | ingezukhalipha |
| class 10 | zizokhalipha | ezizokhalipha | zizokhalipha | azizukhalipha | ezingezukhalipha | zingezukhalipha |
| class 11 | luzokhalipha | oluzokhalipha | luzokhalipha | aluzukhalipha | olungezukhalipha | lungezukhalipha |
| class 14 | buzokhalipha | obuzokhalipha | buzokhalipha | abuzukhalipha | obungezukhalipha | bungezukhalipha |
| class 15 | kuzokhalipha | okuzokhalipha | kuzokhalipha | akuzukhalipha | okungezukhalipha | kungezukhalipha |
| class 17 | kuzokhalipha | okuzokhalipha | kuzokhalipha | akuzukhalipha | okungezukhalipha | kungezukhalipha |
| remote future | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngiyokhalipha | engiyokhalipha | ngiyokhalipha | angiyukhalipha | engingeyukhalipha | ngingeyukhalipha |
| 2nd singular | uyokhalipha | oyokhalipha | uyokhalipha | awuyukhalipha | ongeyukhalipha | ungeyukhalipha |
| 1st plural | siyokhalipha | esiyokhalipha | siyokhalipha | asiyukhalipha | esingeyukhalipha | singeyukhalipha |
| 2nd plural | niyokhalipha | eniyokhalipha | niyokhalipha | aniyukhalipha | eningeyukhalipha | ningeyukhalipha |
| class 1 | uyokhalipha | oyokhalipha | eyokhalipha | akayukhalipha | ongeyukhalipha | engeyukhalipha |
| class 2 | bayokhalipha | abayokhalipha | beyokhalipha | abayukhalipha | abangeyukhalipha | bengeyukhalipha |
| class 3 | uyokhalipha | oyokhalipha | uyokhalipha | awuyukhalipha | ongeyukhalipha | ungeyukhalipha |
| class 4 | iyokhalipha | eyokhalipha | iyokhalipha | ayiyukhalipha | engeyukhalipha | ingeyukhalipha |
| class 5 | liyokhalipha | eliyokhalipha | liyokhalipha | aliyukhalipha | elingeyukhalipha | lingeyukhalipha |
| class 6 | ayokhalipha | ayokhalipha | eyokhalipha | awayukhalipha | angeyukhalipha | engeyukhalipha |
| class 7 | siyokhalipha | esiyokhalipha | siyokhalipha | asiyukhalipha | esingeyukhalipha | singeyukhalipha |
| class 8 | ziyokhalipha | eziyokhalipha | ziyokhalipha | aziyukhalipha | ezingeyukhalipha | zingeyukhalipha |
| class 9 | iyokhalipha | eyokhalipha | iyokhalipha | ayiyukhalipha | engeyukhalipha | ingeyukhalipha |
| class 10 | ziyokhalipha | eziyokhalipha | ziyokhalipha | aziyukhalipha | ezingeyukhalipha | zingeyukhalipha |
| class 11 | luyokhalipha | oluyokhalipha | luyokhalipha | aluyukhalipha | olungeyukhalipha | lungeyukhalipha |
| class 14 | buyokhalipha | obuyokhalipha | buyokhalipha | abuyukhalipha | obungeyukhalipha | bungeyukhalipha |
| class 15 | kuyokhalipha | okuyokhalipha | kuyokhalipha | akuyukhalipha | okungeyukhalipha | kungeyukhalipha |
| class 17 | kuyokhalipha | okuyokhalipha | kuyokhalipha | akuyukhalipha | okungeyukhalipha | kungeyukhalipha |
| present subjunctive | ||||||
| positive | negative | |||||
| 1st singular | ngikhaliphe | ngingakhaliphi | ||||
| 2nd singular | ukhaliphe | ungakhaliphi | ||||
| 1st plural | sikhaliphe | singakhaliphi | ||||
| 2nd plural | nikhaliphe | ningakhaliphi | ||||
| class 1 | akhaliphe | angakhaliphi | ||||
| class 2 | bakhaliphe | bangakhaliphi | ||||
| class 3 | ukhaliphe | ungakhaliphi | ||||
| class 4 | ikhaliphe | ingakhaliphi | ||||
| class 5 | likhaliphe | lingakhaliphi | ||||
| class 6 | akhaliphe | angakhaliphi | ||||
| class 7 | sikhaliphe | singakhaliphi | ||||
| class 8 | zikhaliphe | zingakhaliphi | ||||
| class 9 | ikhaliphe | ingakhaliphi | ||||
| class 10 | zikhaliphe | zingakhaliphi | ||||
| class 11 | lukhaliphe | lungakhaliphi | ||||
| class 14 | bukhaliphe | bungakhaliphi | ||||
| class 15 | kukhaliphe | kungakhaliphi | ||||
| class 17 | kukhaliphe | kungakhaliphi | ||||
| past subjunctive | ||||||
| positive | negative | |||||
| 1st singular | ngakhalipha | ngangakhalipha, angakhalipha, angangakhalipha | ||||
| 2nd singular | wakhalipha | wangakhalipha, awakhalipha, awangakhalipha | ||||
| 1st plural | sakhalipha | sangakhalipha, asakhalipha, asangakhalipha | ||||
| 2nd plural | nakhalipha | nangakhalipha, anakhalipha, anangakhalipha | ||||
| class 1 | wakhalipha | wangakhalipha, akakhalipha, akangakhalipha | ||||
| class 2 | bakhalipha | bangakhalipha, abakhalipha, abangakhalipha | ||||
| class 3 | wakhalipha | wangakhalipha, awakhalipha, awangakhalipha | ||||
| class 4 | yakhalipha | yangakhalipha, ayakhalipha, ayangakhalipha | ||||
| class 5 | lakhalipha | langakhalipha, alakhalipha, alangakhalipha | ||||
| class 6 | akhalipha | angakhalipha, awakhalipha, awangakhalipha | ||||
| class 7 | sakhalipha | sangakhalipha, asakhalipha, asangakhalipha | ||||
| class 8 | zakhalipha | zangakhalipha, azakhalipha, azangakhalipha | ||||
| class 9 | yakhalipha | yangakhalipha, ayakhalipha, ayangakhalipha | ||||
| class 10 | zakhalipha | zangakhalipha, azakhalipha, azangakhalipha | ||||
| class 11 | lwakhalipha | lwangakhalipha, alwakhalipha, alwangakhalipha | ||||
| class 14 | bakhalipha | bangakhalipha, abakhalipha, abangakhalipha | ||||
| class 15 | kwakhalipha | kwangakhalipha, akwakhalipha, akwangakhalipha | ||||
| class 17 | kwakhalipha | kwangakhalipha, akwakhalipha, akwangakhalipha | ||||
References
- C. M. Doke, B. W. Vilakazi (1972) “khalipha”, in Zulu-English Dictionary, →ISBN: “khalipha (3.2.9)”