English
Etymology
Borrowed from Quechua khipu.
Noun
khipu (plural khipus)
- Alternative form of quipu.
2003 August 12, John Noble Wilford, “String, and Knot, Theory of Inca Writing”, in The New York Times[1]:But a more searching analysis of some 450 of the 600 surviving khipu has called into question this interpretation. Although they were probably mainly accounting tools, a growing number of researchers now think that some khipu were nonnumerical and may have been an early form of writing.
2010 August 16, Simon Romero, “High in the Andes, Keeping an Incan Mystery Alive”, in The New York Times[2]:Few of the world’s so-called lost writings have proved as daunting to decipher as khipus, scholars say, with chroniclers from the outset of colonial rule bewildered by their inability to crack the code.
Quechua
FWOTD – 15 October 2013
Pronunciation
Noun
khipu
- (Cuzco-Collao) alternative form of kipu
Declension
Declension of khipu
|
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
khipu
|
khipukuna
|
| accusative
|
khiputa
|
khipukunata
|
| dative
|
khipuman
|
khipukunaman
|
| genitive
|
khipup
|
khipukunap
|
| locative
|
khipupi
|
khipukunapi
|
| terminative
|
khipukama
|
khipukunakama
|
| ablative
|
khipumanta
|
khipukunamanta
|
| instrumental
|
khipuwan
|
khipukunawan
|
| comitative
|
khipuntin
|
khipukunantin
|
| abessive
|
khipunnaq
|
khipukunannaq
|
| comparative
|
khipuhina
|
khipukunahina
|
| causative
|
khipurayku
|
khipukunarayku
|
| benefactive
|
khipupaq
|
khipukunapaq
|
| associative
|
khipupura
|
khipukunapura
|
| distributive
|
khipunka
|
khipukunanka
|
| exclusive
|
khipulla
|
khipukunalla
|
Possessive forms of khipu
ñuqap - first-person singular
| ñuqap (my)
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
khipuy
|
khipuykuna
|
| accusative
|
khipuyta
|
khipuykunata
|
| dative
|
khipuyman
|
khipuykunaman
|
| genitive
|
khipuypa
|
khipuykunap
|
| locative
|
khipuypi
|
khipuykunapi
|
| terminative
|
khipuykama
|
khipuykunakama
|
| ablative
|
khipuymanta
|
khipuykunamanta
|
| instrumental
|
khipuywan
|
khipuykunawan
|
| comitative
|
khipuynintin
|
khipuykunantin
|
| abessive
|
khipuyninnaq
|
khipuykunannaq
|
| comparative
|
khipuyhina
|
khipuykunahina
|
| causative
|
khipuyrayku
|
khipuykunarayku
|
| benefactive
|
khipuypaq
|
khipuykunapaq
|
| associative
|
khipuypura
|
khipuykunapura
|
| distributive
|
khipuyninka
|
khipuykunanka
|
| exclusive
|
khipuylla
|
khipuykunalla
|
qampa - second-person singular
| qampa (your)
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
khipuyki
|
khipuykikuna
|
| accusative
|
khipuykita
|
khipuykikunata
|
| dative
|
khipuykiman
|
khipuykikunaman
|
| genitive
|
khipuykipa
|
khipuykikunap
|
| locative
|
khipuykipi
|
khipuykikunapi
|
| terminative
|
khipuykikama
|
khipuykikunakama
|
| ablative
|
khipuykimanta
|
khipuykikunamanta
|
| instrumental
|
khipuykiwan
|
khipuykikunawan
|
| comitative
|
khipuykintin
|
khipuykikunantin
|
| abessive
|
khipuykinnaq
|
khipuykikunannaq
|
| comparative
|
khipuykihina
|
khipuykikunahina
|
| causative
|
khipuykirayku
|
khipuykikunarayku
|
| benefactive
|
khipuykipaq
|
khipuykikunapaq
|
| associative
|
khipuykipura
|
khipuykikunapura
|
| distributive
|
khipuykinka
|
khipuykikunanka
|
| exclusive
|
khipuykilla
|
khipuykikunalla
|
paypa - third-person singular
| paypa (his/her/its)
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
khipun
|
khipunkuna
|
| accusative
|
khipunta
|
khipunkunata
|
| dative
|
khipunman
|
khipunkunaman
|
| genitive
|
khipunpa
|
khipunkunap
|
| locative
|
khipunpi
|
khipunkunapi
|
| terminative
|
khipunkama
|
khipunkunakama
|
| ablative
|
khipunmanta
|
khipunkunamanta
|
| instrumental
|
khipunwan
|
khipunkunawan
|
| comitative
|
khipunintin
|
khipunkunantin
|
| abessive
|
khipunninnaq
|
khipunkunannaq
|
| comparative
|
khipunhina
|
khipunkunahina
|
| causative
|
khipunrayku
|
khipunkunarayku
|
| benefactive
|
khipunpaq
|
khipunkunapaq
|
| associative
|
khipunpura
|
khipunkunapura
|
| distributive
|
khipuninka
|
khipunkunanka
|
| exclusive
|
khipunlla
|
khipunkunalla
|
ñuqanchikpa - first-person inclusive plural
| ñuqanchikpa (our(incl))
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
khipunchik
|
khipunchikkuna
|
| accusative
|
khipunchikta
|
khipunchikkunata
|
| dative
|
khipunchikman
|
khipunchikkunaman
|
| genitive
|
khipunchikpa
|
khipunchikkunap
|
| locative
|
khipunchikpi
|
khipunchikkunapi
|
| terminative
|
khipunchikkama
|
khipunchikkunakama
|
| ablative
|
khipunchikmanta
|
khipunchikkunamanta
|
| instrumental
|
khipunchikwan
|
khipunchikkunawan
|
| comitative
|
khipunchiknintin
|
khipunchikkunantin
|
| abessive
|
khipunchikninnaq
|
khipunchikkunannaq
|
| comparative
|
khipunchikhina
|
khipunchikkunahina
|
| causative
|
khipunchikrayku
|
khipunchikkunarayku
|
| benefactive
|
khipunchikpaq
|
khipunchikkunapaq
|
| associative
|
khipunchikpura
|
khipunchikkunapura
|
| distributive
|
khipunchikninka
|
khipunchikkunanka
|
| exclusive
|
khipunchiklla
|
khipunchikkunalla
|
ñuqaykup - first-person exclusive plural
| ñuqaykup (our(excl))
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
khipuyku
|
khipuykukuna
|
| accusative
|
khipuykuta
|
khipuykukunata
|
| dative
|
khipuykuman
|
khipuykukunaman
|
| genitive
|
khipuykupa
|
khipuykukunap
|
| locative
|
khipuykupi
|
khipuykukunapi
|
| terminative
|
khipuykukama
|
khipuykukunakama
|
| ablative
|
khipuykumanta
|
khipuykukunamanta
|
| instrumental
|
khipuykuwan
|
khipuykukunawan
|
| comitative
|
khipuykuntin
|
khipuykukunantin
|
| abessive
|
khipuykunnaq
|
khipuykukunannaq
|
| comparative
|
khipuykuhina
|
khipuykukunahina
|
| causative
|
khipuykurayku
|
khipuykukunarayku
|
| benefactive
|
khipuykupaq
|
khipuykukunapaq
|
| associative
|
khipuykupura
|
khipuykukunapura
|
| distributive
|
khipuykunka
|
khipuykukunanka
|
| exclusive
|
khipuykulla
|
khipuykukunalla
|
qamkunap - second-person plural
| qamkunap (your(pl))
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
khipuykichik
|
khipuykichikkuna
|
| accusative
|
khipuykichikta
|
khipuykichikkunata
|
| dative
|
khipuykichikman
|
khipuykichikkunaman
|
| genitive
|
khipuykichikpa
|
khipuykichikkunap
|
| locative
|
khipuykichikpi
|
khipuykichikkunapi
|
| terminative
|
khipuykichikkama
|
khipuykichikkunakama
|
| ablative
|
khipuykichikmanta
|
khipuykichikkunamanta
|
| instrumental
|
khipuykichikwan
|
khipuykichikkunawan
|
| comitative
|
khipuykichiknintin
|
khipuykichikkunantin
|
| abessive
|
khipuykichikninnaq
|
khipuykichikkunannaq
|
| comparative
|
khipuykichikhina
|
khipuykichikkunahina
|
| causative
|
khipuykichikrayku
|
khipuykichikkunarayku
|
| benefactive
|
khipuykichikpaq
|
khipuykichikkunapaq
|
| associative
|
khipuykichikpura
|
khipuykichikkunapura
|
| distributive
|
khipuykichikninka
|
khipuykichikkunanka
|
| exclusive
|
khipuykichiklla
|
khipuykichikkunalla
|
paykunap - third-person plural
| paykunap (their)
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
khipunku
|
khipunkukuna
|
| accusative
|
khipunkuta
|
khipunkukunata
|
| dative
|
khipunkuman
|
khipunkukunaman
|
| genitive
|
khipunkupa
|
khipunkukunap
|
| locative
|
khipunkupi
|
khipunkukunapi
|
| terminative
|
khipunkukama
|
khipunkukunakama
|
| ablative
|
khipunkumanta
|
khipunkukunamanta
|
| instrumental
|
khipunkuwan
|
khipunkukunawan
|
| comitative
|
khipunkuntin
|
khipunkukunantin
|
| abessive
|
khipunkunnaq
|
khipunkukunannaq
|
| comparative
|
khipunkuhina
|
khipunkukunahina
|
| causative
|
khipunkurayku
|
khipunkukunarayku
|
| benefactive
|
khipunkupaq
|
khipunkukunapaq
|
| associative
|
khipunkupura
|
khipunkukunapura
|
| distributive
|
khipunkunka
|
khipunkukunanka
|
| exclusive
|
khipunkulla
|
khipunkukunalla
|
|
References
- The template Template:R:AMLQ2005 does not use the parameter(s):
pg=77
Please see Module:checkparams for help with this warning.Academia Mayor de la Lengua Quechua (2005) Diccionario quechua-español-quechua/Qheswa-español-qheswa simi taqe[3], Cuzco: Regional Government of Cuzco